In Suid-Afrika is gay huwelike wettig. Amerika het dit onlangs aanvaar. Ateïste sê Christenskap het ‘n negatiewe effek op die wêreld. ‘Ons sal beter wees daarsonder,’ sê hulle. In die afgelope 20 jaar – vandat ons ‘vryheid’ verkry het – het die moraliteit in Suid-Afrika drasties verval. Ons is nie net meer immoreel nie, maar sterk oppad om a-moreel (geen moraliteit nie) te word. Vandat aborsie wettig is, het die westerse samelewing meer mense vermoor as Hitler en Stalin.
Die Suid-Afrikaanse regering het vir hulself ‘n tiener grootgemaak wat nou groter en sterker is as hulle; ‘n tiener wat hulle nie kan beheer nie. Die tragedie is dat hulle aanhou om vir die rebelse tiener wapens in die hand te stop, deurdat hulle sonde wettig maak. Erger as dit is dat een van ons land se grootste kerke ingekoop het deur gay huwelike te aanvaar.
Matteus 5:13-16 is Jesus se beroep op ware gelowiges om nie deur die wêreld beïnvloed te word nie, maar om die wêreld te beïnvloed. Ons kan nie ons boodskap en waardes versag, omdat ons die wêreld wil wen nie. Die manier om die wêreld te wen is nie om soos hulle te word nie, maar om sout en lig te wees.
Sout (v.13)
Ons het onlangs Trompie op YouTube ontdek. Dit verskil opmerklik van moderne TV-programme. In moderne stories praat kinders terug met hulle ouers, is die pa ‘n slap idioot, is die pa en ma geskei, is die ma ‘n professionele vrou vir wie geld belangriker is as haar kinders, spring tieners saam in die bed.
In Trompie is dit anders. Trompie het respek vir sy pa en praat nie terug nie. Sy pa is die leier in hulle huis, sy ma sorg vir haar gesin, en Trompie en sy maats doen onskuldige kattekwaad. Hierdie vergelyking weerspieël die verskil tussen ‘n sameweling met Christelike waardes en een daarsonder.
Die wêreld sal ‘n effek hê op Christene (v.10-12), maar ‘n Christen wat v.3-9 doen sal ook ‘n effek hê op die wêreld (v.13). Sout gee smaak (Job 6:6), is ‘n anti-septiese middel (Esegiël 16:4, vandag nog gorrel mense met lou soutwater), en het gedien as ‘n perseveermiddel in ‘n leefwêreld sonder vrieskaste. Die wêreld is sleg, maar sou slegter gewees het sonder die kerk se invloed. Let op die verskil tussen kulture waar die kerk ‘n sterk invloed het en kulture daarsonder.[1]
- In die eerste soort werk mense hard; hulle is nie lui nie.
- Mense is eerlik en nie skelm nie.
- Die samelewing is basies moreel en nie a-moreel nie.
- Mense is hiegiënies, nie sieklik nie.
- Woonbuurte en strate is skoon en nie vol rommel nie.
- Mense het maniere en is nie barbaars nie.
- Mense is geletterd en het ‘n algemene kennis.
- Die land is ekonomies sterk en het ‘n lae werkloosheidsyfer.
- Die owerhede en landsburgers hou goed in stand en breek dit nie af nie.
- Mense neem inisiatief en dink verder sonder dat hulle in detail instruksies moet kry.
- Mense is stiptelik en lewer goeie diens.
- Mense neem ander in ag en daar is wet en orde op die pad.
- Die land bevorder navorsing.
- Die regering beskerm babas en die huwelik. Die samelewing is teen gay huwelike, aborsies, en egskeiding.
- Die misdaadsyfer is laag. Die doodstraf word toegepas. Misdadigers is bang vir die gereg.
- Daar is goeie sorg vir siekes in hospitale.
- Daar is dissipline in huise en skole.
- Jong mense is ordentlik en goed-gemanierd.
In die 1980’s het Peter Hammond ‘n brief geskryf oor die gevare wat hy in Suid-Afrika sien. Die brief se titel was ‘Wake up, South Africans’. Daarin het hy verwys na die res van die wêreld wat van Suid-Afrika praat as Puriteins, outyds, en Victoriaans, omdat homoseksualiteit ‘n misdaad is, ons nie pornografiese films en sekere musiek toelaat nie, ons teen aborsie is, en drankwinkels en flieks toe is op Sondae.
Hammond het gewaarsku dat gebed uit die parlement sal wegval, eksplisiete Christen-wette geskrap sal word, die Bybel en gebed uit weermag-parades en skole sal wegval, jóú belastinggeld vir aborsies sal betaal, pornografie in winkels verkoop sal word, evolusie en ateïsme die opvoedingsisteem sal domineer, tegniese punte in die wet die misdadiger sal beskerm, terwyl wetsgehoorsame burgers wat hulleself verdedig gestraf sal word, en die geskiedenis herskryf sal word uit ‘n Marxistiese oogpunt.[2]
Hierdie dinge het presies so gebeur. Hoekom? Want die kerk het haar invloed in die samelewing verloor. Die sout het laf geword (v.13). Pure sout kan nie laf word nie, maar die sout by die Dooie See raak besmet met gips [Eng. gypsum] en ander minerale. Dit smaak laf en is oneffektief om verrotting te keer. Die Dooie See se sout help nie eers vir die mishoop of jou tuin nie (Lukas 14:34-35), want dit maak die plante dood (Deuteronomium 29:23, Jeremia 17:6). Dit help net vir die voetpaadjie waar mense loop, sodat die gras en bossies nie daar kan groei nie (v.13).
‘n Samelewing waar die kerk só is, sal Bybelse waardes versaak en binne ‘n paar geslagte soos ongesoute biltong verrot. Kyk maar hoe vervalle is lande waar Moslems, ateïste (kommuniste), en Hindus regeer.
Lig (v.14-16)
Toe ek in graad 7 was het ons ‘n veldskool gehad in Amsterdam. Op die eerste aand was ek laat vir die opening. Ek het na die groep toe gehardloop en nie die pale met kabels tussen-in gesien nie – dit was te donker. Ek het oor die kabels geval en my skene stukkend geskaaf. As daar genoeg lig was sou ek die kabels gesien het, en nie so seergekry het nie. Christene is lig vir die wêreld om hoop, rigting, en verligting te bring (v.14-16).
Iemand wat v.3-9 doen, sal ‘n lig skyn in die donker wêreld (v.14, Efesiërs 5:8). Net soos jy nie ‘n stad op ‘n berg kan wegsteek nie, kan ‘n ware Christen nie sy getuienis wegsteek nie – almal kan sien hy is anders (v.14). Lig is gegee om op ‘n staander te wees, sodat die hele huis lig het (onthou dat huise in die eerste eeu maar klein was, sodat ‘n enkele lamp die hele huis kon verlig). ‘n Mens is nie veronderstel om ‘n lig onder ‘n mandjie weg te steek nie (v.15).
Moet dan nie skaam wees dat jy ‘n Christen is, sodat jy stilbly nie. Laat die lig van jou goeie werke skyn, sodat mense daardeur getrek word en vrae vra (v.16, 1 Petrus 3:15). Moenie net heilig lewe, sonder om met jou mond van die Here te getuig nie. Moet ook nie met jou mond getuig, maar dit met jou dade weerspreek nie. Doen beide.
Moenie die lig van jou goeie werke skyn in ‘n klooster of in jou huis agter tralies nie. Skyn jou goeie werke voor mense (v.16). So sal hulle sien dat jy ‘n goeie Vader het, en hulle sal Hom verheerlik (v.16, 1 Petrus 2:12). Selfs as hulle nie Christene is nie, sal hulle deur ons lewens móét erken dat Jesus en sy volgelinge die ware Jakob is.
Hoe kan ons prakties hierdie bose samelewing beïnvloed? Jy hoef nie uit jou pad uit te gaan om dit te doen nie. Jy hoef nie betrokke te raak in georganiseerde projekte om kos en komberse vir armes te gee voordat jy sout en lig kan wees nie. Wees net heilig en gehoorsaam die Skrif, en jy sal ‘n invloed hê. Dit kan nie anders nie. Martyn Lloyd-Jones het gesê: ‘Christians, by being Christian, influence society almost automatically.’[3]
Jy sal ‘n effek hê as jy:
- Die Skrif volg en hard werk.
- Uitstekende en flink diens lewer.
- Billik is met jou pryse en nie mense uitbuit nie.
- Jou baas of onderwyser respekteer.
- Gaaf is met jou werkers.
- Nie saam met die res lag vir vuil grappe nie.
- Jou tong in toom hou en mooi praat (Kolossense 4:6).
- Nie dronk word by die werksbraai nie.
- Nie flirt op kantoor nie.
- Geduldig en vriendelik is by binnelandse sake.
- Hulpvaardig is met kliënte op ‘n Vrydag.
- Ander bo jouself stel op die pad.
- Nie oor die regering kla nie, maar praat oor die voorregte wat God vir ons gee (Filippense 2:14-15).
- Goed doen aan jou vyande (Romeine 12:20).
- Nie geïrriteerd is met jou kinders nie, maar met hulle speel.
- Onderdanig is aan jou man (1 Petrus 3:1-2, Titus 2:5).
- Mooi praat van jou vrou en haar liefhet.
- Dadelik luister vir jou ouers.
- Heilig is.
- Die evangelie deel.
Selfs net ‘n bietjie sout kan ‘n groot verskil maak, hetsy vir smaak, ‘n anti-septiese middel, of persevering. Net so kan ‘n individu of ‘n klein groep Christene ‘n groot invloed hê (Handelinge 17:6). Moet daarom nie moed verloor omdat ons ‘n klein kerk is, of omdat jy die enigste Christen is in jou gesin, familie, woonbuurt, klas, of werkplek nie.
Wil jy jou lig skyn en die samelewing beïnvloed? Jy is soos die maan wat die son se lig weerkaats. Jesus is soos die son, die bron van alle lig (Johannes 8:12). Leef naby Hom, sodat jy sý lig weerkaats. As jy soos die wêreld in sonde leef, sal jou getuienis geen effek hê nie. Ons kan dan nie saam met die NG-Kerk gay huwelike goedkeur nie. Anders sal jy wees soos sout wat nie ‘n invloed het nie, maar deur gips en ander minerale beïnvloed en besmet word (v.13). Jy probeer die onmoontlike regkry: jy wil donker uitdryf met donker. Die Skrif sê: “En word nie aan hierdie wêreld gelykvormig nie, maar word verander deur die vernuwing van julle gemoed.” (Romeine 12:2).
Skyn die lig van Jesus op ‘n donker wêreld. Verwag dat mense gered sal word, maar verwag ook dat hulle die lig sal haat en dit wil uitdoof (v.10-12, Johannes 3:19-21). Duisternis kan egter nie die lig uitdoof nie. In 1555 het Bloody Mary vir Hugh Latimer en Nicholas Ridley rug aan rug vasgebind om hulle te verbrand. Die 80-jarige Latimer het deur die vlamme na Ridley geroep: ‘Be of good comfort, Master Ridley, and play the man; we shall this day light such a candle, by God’s grace, in England, as I trust shall never be put out.’[4]
Hoekom moet jy die samelewing met sout en lig beïnvloed? As jy nie anders lyk as die wêreld nie, is jy deel van hulle. ‘n Kerk wat soos die wêreld lyk beteken niks vir God, sy Koninkryk, en verlore sondaars nie. Jy kan net sowel deel wees van ‘n kerk wat in die geheim vergader in ‘n grot. En wat is dit anders as om jou lig weg te steek onder ‘n maatemmer (v.15)?
In die mid-1500’s het Johannes Calvyn in Geneve, Switserland gepreek. Hy het geen politieke posisie beklee nie, maar het bloot die evangelie gepreek. Sy prediking het Geneve op sy kop gekeer. Mettertyd het die stadsraad wette ingebring teen egbreuk, dans, prostitusie, pornografie, dronkenskap, dobbel, lastertaal, ongehoorsaamheid aan jou ouers, ens.
Na drie jaar in Geneve het die Skotse hervormer, John Knox gesê hy het nog nooit so iets in sy lewe gesien nie. In 1610 (46 jaar na Calvyn se dood) het ‘n Duitse Lutheraanse pastor genaamd Valentine Andreae, die stad besoek. Volgens Andreae se getuienis het Geneve die pefekte regering en ‘n pragtige moraliteit gehad. Die stad het kleiner oortredings soos twis en leuens gestraf. Groter oortredings het skaars voorgekom. Die huis waar Andreae gebly het, is gekenmerk deur daaglikse huisgodsdiens, ‘n vrees vir God in woord en daad, en matigheid in kos, drank, en kleredrag.[5]
Calvyn se invloed het nie net sy eie stad, land, en era beïnvloed nie. Amerika, Engeland, Suid-Afrika, en baie ander lande is deur hom beïnvloed. Soveel so, dat TIME Magazine in 2009 gesê het Calvinisme is onder die top 10 mees invloedryke ‘idees’ in Amerika.[6] Sal ons nie dieselfde beteken vir Suid-Afrika, die wêreld, en die geslagte wat kom, as ons Matteus 5:13-16 ernstig opneem nie?
[1] Alvin Schmidt, How Christianity Changed the World
[2] The Battle for South Africa, Reformation Society, pp.4-5
[3] The Sermon on the Mount: vol.1, p.156
[4] Michael Reeves, The Unquenchable Flame, p.138
[5] N.R. Needham, 2000 Years of Christ’s Power: vol.3, pp.221-224
[6] content.time.com/time/specials/pacages/article/0,28804,1884779_1884782_1884760,00.html