‘n Paar weke gelede het ek ‘n DVD van Christelike komediante gesien. Die titel was: ‘Thou shalt laugh.’ Dit het gelyk of dit ‘n poging was om vir die wêreld te wys dat Christene ook kan lag. Ek het die idee gekry hulle dink daar is nie genoeg vreugde in die Christelike lewe nie, en dat ons komedie nodig het om te lag. Ek dink ook hulle verwar lag met die dieper vreugde van Christenskap.
C.S. Lewis het gesê: ‘there is a kind of happiness and wonder that makes you serious. It is too good to waste on jokes.’[1] Ek probeer nie sê Christene kan nie lag nie. Ek sê eerder dat daar in Jesus ‘n dieper vreugde is as die oppervlakkige gelag van die wêreld.
Blaise Pascal het gesê dat elke mens gelukkig wil wees; selfs die mense wat selfmoord pleeg. So iemand doen dit omdat hy nie langer ongelukkig wil wees nie, en neem dan sy eie lewe in die hoop om van sy hartseer te ontsnap.
Mense soek geluk op baie plekke. En hul kry dit daar... vir ‘n rukkie. As die ding wat hulle gelukkig maak sonde is, dan weeg ‘n skuldige gewete swaarder, en bring dit uiteindelik hartseer. As dit nié sonde is nie, hou die vreugde op sodra die ervaring verby is. Hulle spring dan van een ding na die volgende, opsoek na vreugde, maar kry dit nie. Hulle mis die waarheid van C.S. Lewis se woorde: ‘If you find in yourself a desire that nothing in this world can satisfy, the most probable explanation is that you were made for another world.’ En dit is presies Jesus se punt in Matteus 5:1-12.
Kom na Jesus toe (v.1-2)
Prosperity predikers sê as jy na Jesus toe kom, sal jy altyd ryk, gesond, voorspoedig, en gelukkig wees. Dis nie waar nie, en dis glad nie wat ek met ‘n gelukkige lewe bedoel nie. Ek bedoel eerder wat John Paton ervaar het. Toe die kannibale hom wou doodmaak moes hy in ‘n boom skuil. Só onthou hy sy ervaring:
‘I heard the frequent discharging of muskets, and the yells of the Savages. Yet I sat there among the branches, as safe in the arms of Jesus. Never, in all my sorrows, did my Lord draw nearer to me, and speak more soothingly in my soul, than when the moonlight flickered among these chestnut leaves, and the night air played on my throbbing brow, as I told all my heart to Jesus. Alone, yet not alone!’[2]
Ware dissipels is soos Paton: ten spyte van ons trane (v.4) en vervolging (v.10-12), gee Jesus vreugde en vrede vir almal wat na Hom toe kom.
‘n Groot skare uit die hele Israel het vir Jesus gevolg (v.1, 4:24-25). Hy het, soos Moses, op ‘n berg geklim om ‘n nuwe wet te gee (v.1, 4:23, Eksodus 19:20). Volgens die gebruik van Joodse Rabbi’s het Jesus gaan sit (v.1, vgl. Lukas 4:20). Sy dissipels het na Hom toe gekom; na Hóm toe (v.1). Hy het vir hulle die Woord geleer (v.2). Dit is immers hoekom hy gekom het (Markus 1:38). Jesus wou nie net hê hulle moes sy woorde hoor nie, maar dit doen ook (7:21, 24-27, Jakobus 1:22).
Kom deur die evangelie, geloof, bekering, gebed, en die Woord na Jesus toe (v.1-2, Jakobus 4:8, Hebreërs 4:16, 10:22). Sonder Jesus sal die hele wêreld jou nie gelukkig maak nie: “Want wat baat dit ‘n mens as hy die hele wêreld win, maar aan sy siel skade ly?” (Matteus 16:26). Verskeie van die wêreld se rykstes getuig hiervan:[3]
- ‘The care of $200 million is enough to kill anyone. There is no pleasure in it.’ (W.H. Vanderbilt).
- ‘I am the most miserable man on earth.’ (John Jacob Astor).
- ‘I have made many millions, but they have brought me no happiness.’ (John D. Rockefeller).
- ‘Millionaires seldom smile.’ (Andrew Carnegie).
- ‘I was happier when doing a mechanic’s job.’ (Henry Ford).
Ware en ewige blydskap kan jy net in Jesus vind.
Besef jy is verlore (v.3)
William Carey het gevra dat hierdie woorde op sy grafsteen moet wees:
A wretched, poor and helpless worm,
On Thy kind arms I fall.[4]
Dit som die lewe op van iemand wat arm van gees was (v.3).
Die Ou Testament het met ‘n vloek geeïndig (Maleagi 4:6). Die Nuwe Testament begin met ‘n seën (v.3-12). Toe God die wet deur Moses gegee het was daar ‘n seën en ‘n vloek uitgespreek (Deuteronomium 28). Toe Jesus die nuwe wet in Matteus 5 gegee het, het Hy net ‘n seën uitgespreek (v.3-12). Jesus self het ons vloek op Hom geneem, sodat daar vir ons net seën oorbly (Galasiërs 3:13-14).
Die woord seën [Gk. makarios] beteken meer as om net gelukkig te voel. Dit het te doen met voorspoed, geluk, en seën[5] wat van God af kom. Hy is die bron en fontein van alle seën (Efesiërs 1:3). So iemand kan dus tergelyketyd treur en geluk hê (v.3-4). Martyn Lloyd-Jones het gesê: ‘The happiness of the Christian is a serious happiness.’[6]
Om arm van gees te wees (v.3) beteken nie jy is geestelik arm of het ‘n vlak verhouding met God nie. Dit verwys eerder na iemand wat besef hy is innerlik bankrot, en niks het om vir God te bied nie (Jesaja 57:15). Dit verwys na iemand wat nie dink nie hy is ryk of kan sy weg hemel toe verdien of koop nie (Lukas 18:9-14, Filippense 3:4-9).
So iemand is geseënd, want die Koninkryk van die hemel is syne deur Jesus (v.3, Hebreërs 1:2, 1 Korintiërs 3:21-23, Galasiërs 3:29). As die bruid van Jesus is ons ‘binne gemeenskap van goedere getroud’. As sy kinders is ons erfgename van die Koninkryk. Is dit nie ironies nie: die armes van gees besit die koninkryk? Hulle is arm maar ryk (Openbaring 2:9).
Wees arm van gees. Moenie net jou sonde los nie – los ook jou goeie selfbeeld, self-regverdigheid, en die kreed wat sê: ‘Glo in jouself’. Hou op om jouself te meet aan ander, sodat jy goed voel oor jouself. Meet jouself aan God en aan Jesus se lering in hfst.5. Besef dat jy niks is of het nie. Besef jy is verlore (Jesaja 6:5). Smeek God om genade en sien Jesus as jou enigste hoop.
Pasop dat jy nie dink jy is arm van gees, omdat jy jouself bejammer en vir almal sê jy is niks nie. Party mense doen dit, omdat hulle hoop ander sal sê hulle is nederig.
Hoekom moet jy arm van gees wees? Want dan is die Koninkryk joune. Dit is nie joune deur verdienste nie, maar word gegee as ‘n beloning en geskenk deur God se genade. Die persoon wat hooghartig van gees is, sal nie die hemel kry nie, maar sal vir ewig arm wees in die hel.
Treur oor jou sonde (v.4)
Fanie se Sondagskool juffrou sê hy moet sy hart vir Jesus gee. Ná die les sê sy hy moet agter haar aan bid. Hy nooi vir Jesus in sy hart in, en glo hy is nou ‘n Christen.
Dit is tipies van moderne bekerings. Vandag is daar min bekerings waar mense ‘n sondestryd het soos wat Charles Spurgeon en John Bunyan gehad het. Daar is min mense wat oor hulle sonde treur (v.4).
Iemand wat besef hy is arm en verlore in sy sonde (v.3), sal daaroor treur (v.4, Jakobus 4:9, Romeine 7:24). Hy sal treur oor sy eie sonde, oor sy geliefdes wat verlore is, en oor die samelewing se sonde (Jeremia 9:1, Psalm 119:136, Lukas 19:41, Romeine 9:2). Dit beteken nie hy lag nooit nie, maar hy lag nie oor sonde nie (1 Korintiërs 13:6). Hy lag nie oor dit waarvoor Jesus gesterf het nie.
God vertroos [Gk. parakaleo] en vergewe hom (v.4). Volgens Jesaja 61:2-3 het die Messias gekom “om uit te roep ‘n jaar van die welbehae van die HERE en ‘n dag van die wraak van onse God; om al die treurendes te troos; om vir die treurendes in Sion te beskik dat aan hulle gegee word sieraad vir as, vreugde-olie vir treurigheid, ‘n gewaad van lof vir ‘n verslae gees; sodat hulle genoem kan word terebinte van geregtigheid, ‘n planting van die HERE, tot sy verheerliking.”
In Jesaja 40:1-2 sê die Here: “Troos, troos my volk, sê julle God. Spreek na die hart van Jerusalem, en roep haar toe dat haar stryd verby is, dat haar skuld betaal is, dat sy uit die hand van die HERE dubbel ontvang het vir al haar sondes.” In die hemel sal ons vertroos word en sal die Here al ons trane afdroog (Lukas 16:25, Openbaring 21:4). ‘Thus tears, like raindrops, fall to the ground and come up in flowers.’[7]
Toets of jou trane eg is. Voel jy tuis in die wêreld? Wens jy dat Jesus nié sal kom nie, omdat jy langer hier wil bly? Begeer jy ‘n plek waar daar niks sonde is nie? Haat jy jou sonde? Wens jy vir ‘n nuwe hart? Is jy jammer dat jou sonde die Here bedroef (2 Korintiërs 7:10-11)?
Of haat jy net die gevolge van jou sonde? Jy hou nie daarvan om uitgevang te word en skuldig te voel nie (2 Korintiërs 7:10)? Is jy die tipe persoon wat lag vir vuil grappe? Hou jy van skindernuus om die braaivleisvuur en in die Huisgenoot? Geniet jy dit om na lelike films te kyk?
‘n Ware dissipel treur selfs ná sy redding [die Grieks vir ‘treur’ staan in die voortdurende tyd]. Hy sug gereeld oor sy sonde en vra vergifnis. Hy treur egter nie soos iemand wat morbied is nie, want God vertroos hom (v.4, 2 Tessalonisense 2:16-17).
Hoekom moet jy toets of jou trane eg is? Want vals trane lei na die ewige trane van die hel (2 Korintiërs 7:10, Matteus 25:30).
Pasop om nie te dink dat jou trane God se vergifnis wen nie. ‘Nie my trane of geween, kan my red – Heer, U alleen!’ Jou trane wys egter of die genade in jou hart eg is of nie.
Wees sagmoedig (v.5)
Toe ek op hoërskool was, was daar twee tipes seuns. Die een soort kon ander beheer en slaan, maar kon hulleself nie beheer nie. Van die ander soort was daar maar min. Hulle was innerlik sterk en kon hulleself beheer.
Eendag toe slaan ‘n nr.1-tipe seun ‘n nr.2-tipe. Die nr.2-tipe het stilgestaan en niks terug gedoen nie. Sy sagmoedigheid was nie ‘n teken van swakheid nie, maar van krag onder beheer. Hy was so rustig en sterk soos ‘n olifant, nee, soos Jesus (11:29, 21:5).
Iemand wat sy sonde sien en daaroor treur sal ook sagmoedig wees (v.5). Sagmoedigheid praat nie van iemand wat van nature saggeaard is nie. D.A. Carson sê: ‘Some people are just naturally nice and easy-going; but then again, so are some dogs. Meekness goes much deeper.’[8]
Die sagmoedige persoon sien hoe lelik sy eie hart is (v.3-4), en plaas ander bo homself (v.5). Die sagmoedige persoon is hard op homself, maar sag op ander. Die sagmoedige persoon is geseënd, want hy sal die aarde as erfdeel kry (v.5, Psalm 37:11). Die sagmoedige persoon sal oor die aarde regeer (ironies, né?).
Wees sagmoedig uit die regte motief. Moenie gaaf wees, omdat jy bang is vir konfrontasie, wil hê almal moet van jou hou, bekend wil staan as ‘n ‘nice’ mens, nie hard wil wees soos jou pa nie, of hoop God straf jou nie en jy kan die hemel verdien. Wees sagmoedig, omdat jy besef jy is ‘n sondaar soos ander, en omdat jy soos Jesus wil wees.
Begeer om heilig te wees (v.6)
Robert Murray McCheyne het gebid: ‘Make me as holy as a saved sinner can be.’ Hy het gedors na heiligheid meer as wat hy dors was vir water (v.6).
Iemand wat sy sonde sien en daaroor treur, soek dit nie net weg nie, maar begeer ook geregtigheid in die plek daarvan (v.6). Hy soek Jesus se geregtigheid maar ook ‘n opregte lewe (6:1, 33, Filippense 3:9). Hy honger en dors daarna, en as hy dit nie kan kry nie sal hy sterf (v.6, Psalm 42:2-3, Jesaja 55:1-2).
God versadig hom (v.6, Johannes 6:35, 4:14). Hy versadig hom, en gee nie maar net vir hom krummels en druppels nie. As die persoon dit eers gesmaak het, soek hy nog (hy honger en dors aanhoudend soos wat die Grieks ook aandui). Hy wil die hoogte, lengte, breedte, en diepte van Jesus se liefde ken; hy wil vervul wees met al die volheid van God (Efesiërs 3:16-19). Hy sal aanhou om honger en dors te wees, totdat hy vir Jesus self het in die hemel (Filippense 3:14).
Word versadig met Jesus. ‘n Vals gelowige honger en dors nie na Jesus, sy Woord, geregtigheid, of ‘n Christelike karakter nie. Hy soek net dít wat Jesus kan gee: ‘n Koninkryk, die aarde, en troos. So iemand soek versadiging in geld, drank, dwelms, seks, mense se guns, sport, ‘n mooi liggaam, films, musiek, ens. Gevolglik bly hy leeg, honger, en dors, want net Jesus kan versadig.
Wees barmhartig (v.7)
In my beradingklas het ons ‘n praktiese sessie gehad, waarin ons mekaar moes beraad. ‘n Man in my groep het raad gevra, omdat hy te hard was op sy vrou en kinders. Ons het agtergekom wat die probleem is. Hy was ‘n perfeksionis en ook wetties. Hy het geïrriteerd geraak met ander wat nie aan sý standaarde voldoen nie. Hy (soos ons) het te min op genade gefokus. En hoe kan jy genade bewys as jy dit nie verstaan nie?
Die ware gelowige ontvang barmhartigheid, en daarom kan hy dit ook bewys (v.7, vgl. 18:33, Lukas 6:36). Hy is barmhartig met die wat nie vergifnis verdien nie, asook met mense wat swaarkry (Spreuke 19:17). Hierdie is die geseënde en geredde mens wat barmhartigheid ontvang en uitdeel (v.6).
Verstaan en ervaar dan genade voordat jy dit kan bewys. Kom ek verduidelik barmhartigheid. Jy is diep in die skuld by God: jy is bitter, het bose planne, is wellustig, is ‘n people pleaser, kyk na lelike dinge, skinder, lieg, steel, kroek, trap op ander, is selfsugtig, vloek, slaap rond, word dronk, is rebels teen jou ouers, haat ander, is lui, het ‘n humeur, is hoogmoedig, is jaloers, maak of jy ‘nice’ is terwyl jy in die geheim sondig (jy is skynheilig). Jesus het gesterf om sulke sondes te vergewe. Hy is barmhartig. En is jy onbarmhartig? “Want die oordeel sal onbarmhartig wees oor die wat geen barmhartigheid bewys het nie” (Jakobus 2:13).
Wees innerlik rein (v.8)
Ek het ‘n foto van ‘n gay parade gesien waar ‘n lesbian ‘n banier vashou wat sê: ‘I’m sure hell will be awesome.’ ‘n Ander banier het gesê: ‘If Jesus returns, kill Him again.’ Mense wat nie rein in hulle harte is nie, het nie ‘n begeerte om God te sien nie. En tog is nie almal wat God wil sien, rein van hart nie. Wie is rein van hart?
Iemand wat rein van hart is, haat sy eie onrein hart wat vol van sonde is (15:19). Sy hart is nie gevul met skewe motiewe en vuil gedagtes nie (v.8, Filippense 4:8). Hy weet hy kan nie self sy hart reinig nie (Spreuke 20:9), en daarom vra hy dat God dit sal doen (1 Johannes 1:9, Hebreërs 9:14, Titus 2:14). Om ‘n rein hart te hê bekeer hy hom (Jakobus 1:27, 2 Timoteus 2:22), volg die Skrif (Psalm 119:9), en hou die beloning vooroë (v.8b, 1 Johannes 3:2-3). Wat sê jou dade en woorde van jou hart? Doen jy dinge om die sonde in jou hart weg te steek?
Iemand wat rein van hart is sal God sien; nou in die evangelie, en hierna in die hemel (v.8, Psalm 73:1, 24:3-4, 2 Korintiërs 4:6, Openbaring 22:4). ‘n Onheilige persoon kan nie voor God kom nie (Habakkuk 1:13, Hebreërs 12:14). Wat ‘n voorreg om God te sien. Dink maar aan Moses wat graag sy gesig wóú sien, maar nie kon nie (Eksodus 33:20, 23). Wie rein van hart is sal God sien.
Maak vrede (v.9)
Beide John Bunyan en Martin Luther het die dag voor hulle dood vrede bewerk tussen kwaai vriende. Hulle was vredemakers (v.9). ‘n Ware dissipel is nie soos die wêreld wat bloot vrede geniet en dit soek nie: hy máák vrede (v.9). Hy maak vrede waar hy teen ander gesondig het of hulle teen hom. Hy wag nie tot ander vrede maak nie, maar neem die eerste stap (Matteus 5:21-26). Hy maak vrede tussen ander wat verdeeld is (Filippense 4:2-3, Efesiërs 2:14). Hy deel die evangelie en maak so vrede tussen sondaars en God (2 Korintiërs 5:20). Hy is geseënd, want sy status is ‘kind van God’ (v.9, 1 Johannes 3:1).
Leef in vrede met almal. As jy nie vrede het met ander nie, maar rusie maak, twis, baklei, vuis slaan, ander haat, vloek, slegsê, en beskinder, is jy nie reg met God nie – al dink jy so (1 Johannes 4:20-21). Die oorlog rondom jou wys daar is oorlog binne jou (Jakobus 4:1-2). Maak dan vrede met God en ander (Kolossense 1:20, Jesaja 27:5, Romeine 12:18).
Ly vir Jesus (v.10-12)
Laas Sondag het ‘n sendeling van Frontline Fellowship vir ons ‘n foto gewys van ‘n Christen sonder voete in Sudan. Die Moslems het hom gewaarsku om op te hou preek. Toe hy nie luister nie, het hulle hom geslaan. Maar hy het aangehou om die evangelie te preek. Uiteindelik het hulle sy voete afgesny. Hy het vir hom ‘n donkie gekoop, en aangehou om die evangelie te preek. Hy het geglo dat sy beloning veel groter sal wees as sy lyding (v.10-12, 2 Korintiërs 4:17). As jy v.3-9 leef, sal jy aandag trek. Soms is dit negatiewe aandag, sodat jy vervolg word. Maar jy sal ook beloon word.
Die laaste saligspreking strek oor drie verse (v.10-12). Jesus wil wys dat dit baie belangrik en relevant is: sy dissipels gaan ly. Vervolging beteken nie hulle is vervloek of het ‘n klein geloof nie. Inteendeel, dit beteken hulle is geseënd (v.10-11). Vervolging wys jy is ‘n ware dissipel (v.10, 2 Timoteus 3:12). Jy moet egter vir jou heilige lewe vervolg word, en nie omdat jy sondig nie (v.10, 1 Petrus 4:15, 2:20).
So iemand is geseënd, omdat die Koninkryk van die hemel syne is (v.10, 3). Die wêreld verwerp jou, maar die hemel verwelkom jou. Jy het nie ‘n erfdeel op aarde nie, maar die hemel is jou erfdeel. Die Moslems glo dat hulle die hemel verdien as hulle in ‘n heilige oorlog (Jihad) sterf. ‘n Christen glo nie hy verdien die hemel omdat hy vervolg word nie. Hy glo egter dat ‘n vervolgde Christen beloon sal word (v.10-12).
Daarom is jy geseënd as ander jou slegsê, vervolg, en belieg omdat jy aan Jesus behoort (v.11, 1 Petrus 4:14). Wees dan, soos die apostels en die martelare deur die geskiedenis, bly as jy vir sy Naam moet ly (v.12, Handelinge 5:41, 2 Korintiërs 12:10, Kolossense 1:11, 24, Romeine 5:3, Hebreërs 10:34, Jakobus 1:2, 1 Petrus 4:13). ‘Rejoice, because of, rather than in spite of, pesecution.’[9]
Moenie bly wees omdat jy kan brand, of omdat jou vervolgers moord kan pleeg nie. Wees eerder bly oor die beloning wat wag (v.12, 10b, Openbaring 2:10). En moenie dink jy ly alleen nie. Onthou hoe die profete en die grootste Profeet, Jesus, vervolg is – jy is in goeie geselskap (v.12).
Wees bereid om vir Jesus te ly. Moenie lyding soek, sodat jy skuldig is aan selfmoord nie. Moenie wil ly, sodat jy beroemd kan wees nie (1 Korintiërs 13:3). Moenie ly omdat jy die hele dag jou Bybel lees, sodat jou werk agter raak nie. Moenie ly omdat jy ongeskik, ‘in-your-face’, en ontaktvol is nie. Moenie ly omdat jy sê: ‘I call a spade a spade’ nie.
Ly omdat jy opstaan vir die waarheid. Ly omdat jy opstaan teen aborsie en nie gay huwelike voorstaan nie. Ly omdat jy eerlik werk, nie saam met die res drink of rondslaap nie. Ly omdat jy nie omkoopgeld vat nie, en nie vir vuil grappe lag nie. Ly omdat jy heilig is en die evangelie preek. Jy sal tronk toe gaan, nie bevorder word nie, nie leerlingraad wees nie, jou toekenning verbeur, nie na die braai toe genooi word nie, uitgeskuif word (Lukas 6:22), vuil kyke kry, gespot word, uitgelag word.
As die wêreld jou nie haat, slegsê, of vervolg nie, wys dit jy is deel van hulle (Johannes 15:18-20). As jy ongered is sal jy nie vervolg word nie. Maar jy sal vir ewig ly in die hel. ‘n Vals gelowige gaan saam met die stroom en soek almal se guns (Lukas 6:26). Hy sal nie vir Jesus ly nie, maar verloën Hom.
Voor sy bekering het Charles Spurgeon ‘n vreeslike stryd gehad met sonde oortuiging. Hy het gewens iemand kan vir hom sê hoe sy sondes vergewe kan word. Na ‘n lang gesoek het hy die antwoord by ‘n Metodiste Kapel gekry. Die prediker het nie opgedaag nie. ‘n Leek het opgestaan en die evangelie gepreek. Hy het na Spurgeon gekyk en gesê:
‘Young man, you look very miserable... and you always will be miserable – miserable in life, and miserable in death – if you don’t obey text; but if you obey now, this moment, you will be saved... Young man, look to Jesus Christ. Look! Look! Look! You have nothin’ to do but to look and live.’[10]
Spurgeon het dadelik gesien hoe om vergewe te word. Hy het deur geloof na Jesus gekyk en is gered. Hy wou sing en dans van vreugde. Hy het verstaan hoekom John Bunyan na sý bekering vir die kraaie op land wou vertel.
Is jy miserabel soos wat Spurgeon was? Wil jy die vreugde hê wat hy gekry het? Vra dat die Heilige Gees jou nuut maak en Matteus 5:1-12 op jou siel stempel.
[1] The Chronicles of Narnia, p.759
[2] John G. Paton: Missionary to the New Hebrides, p.200
[3] Randy Alcorn, The Treasure Principle, pp.52-53
[4] S. Pearce Carey, William Carey, p.387
[5] In die Grieks staan seën in ‘n meervoud om te wys hoe oorvloedig dit is.
[6] The Sermon on the Mount: vol.1, p.62
[7] William Hendriksen, New Testament Commentary: Matthew, p.271
[8] The Sermon on the Mount, pp.22-23
[9] New Bible Commentary (3rd Edition), p.822
[10] Autobiography: vol.1, pp.88-89