Lukas 14:25-35
In John Bunyan se Pilgrim’s Progress het Christen uit die Stad van Verwoesting na die Hemelse Stad toe gevlug. Kort nadat hy vertrek het, het Hardkoppig en Buigsaam hom agterna gesit om hom te keer. Christen het hulle vertel dat hy in sy boek van die Hemelse Stad gelees het. Hardkoppig wou niks weet nie en het teruggedraai. Buigsaam wou hoor wat Christen te sê het. Toe Christen hom van die wonderlike stad vertel, was hy opgewonde om saam te gaan. Buigsaam wou vinniger loop, maar die swaar las van Christen se sonde oortuiging het hom teruggehou. ’n Entjie verder toe val albei van hulle in Moedverloormoeras. Buigsaam was woedend: ‘Is dit die Hemelse Stad waarvan jy my vertel het? As dinge so begin, wil ek nie weet hoe dit gaan eindig nie.’ Buigsaam het uit die moeras geklouter, huistoe gegaan en vir Christen alleen gelos. In die begin was hy gretig om saam met Christen te gaan, maar hy het net so gou omgedraai. Hy het nie die koste bereken nie.1
Om Jesus te volg is nie maklik nie. Daarom sê Hy vooraf wat dit sal kos om Hom te volg. Daar is nie fynskrif nie. Niemand kan omdraai en sê: ‘Ek het nie geweet nie.’
1. Drie vereistes (v.25-27, 33)
[a] Kies Jesus bo jou lewe en familie
’n Groot skare het Jesus gevolg (v.25). Sy lering en wonderwerke het hulle beïndruk (7:16, Joh. 6:14-15, 26, Mark. 12:37). Tog het Jesus nie toegelaat dat populariteit en mense se aandag Hom vlei nie. Hy het omgedraai en vir die skare gesê om die koste te bereken—was hulle seker hulle wou Hom volg (v.25, vgl. Joh. 6:66-67)? Dit is nie genoeg om te sê jy is deel van ’n huisgesin, familie of gemeente wat vir Jesus volg nie (v.25). Jesus vereis jou individuele, persoonlike verbintenis (v.26).
Party mense sal sê Jesus praat hier met Christene, asof Hy bloot ’n hoër vlak van dissipelskap vereis. Volgens dié mense is daar basiese Christene en dissipels. Jesus roep ons om dissipels te wees. Die Nuwe Testament tref nie hierdie onderskeid nie. Elke Christen is ’n dissipel en andersom (Hand. 11:26). In Lukas 14 stel Jesus elke mens voor die keuse om ’n dissipel te wees en die koste te bereken. Dit geld ook vir jou: Jesus roep jou om ’n dissipel te wees en Hom te volg. Om ’n dissipel te wees is nie hoofsaaklik ’n roeping om na ’n gemeente, predikant of hemel toe te kom nie. Jesus roep jou na Hom toe; Hy vra jou om Hóm te volg (v.26). Wie ernstig is, sal kom, want hy besef hy is ’n sondaar en het Christus nodig (18:13). Hy kom, want hy sien Christus se grootheid, majesteit, heerlikheid, almag, heiligheid, skoonheid, liefde, geregtigheid en meer (Hebreërs 1). Hy kom met die verlange om Christus se heerlikheid ten volle te aanskou (Joh. 17:24).
Soek jy hierdie Jesus? Dink mooi voor jy ja sê. Jy moet bereid wees om alles prys te gee as jy Hom wil volg: “As iemand na My kom en My nie liefhet bo sy vader en moeder en vrou en kinders en broers en susters, ja, selfs sy eie lewe nie, kan hy my dissipel nie wees nie.” (v.26). Die Grieks (miseō) sê letterlik jy moet jou familie haat. Wat bedoel Jesus, aangesien baie ander tekste sê jy moet jou familie liefhê (Matt. 15:4, 22:39, Ef. 5:25)? Jesus maak hier van hiperbool gebruik. Hy oordryf met opset om sy punt te maak. Hy bedoel jy moet Hom so liefhê dat jou liefde vir jou familie soos haat lyk. Jy moet Hom met ander woorde bo jou familie liefhê: “Wie sy vader of moeder bo My liefhet, is My nie waardig nie, en wie sy seun of dogter bo My liefhet, is My nie waardig nie.” (Matt. 10:37). Dit is presies wat Luk. 14:26 se ‘haat’ beteken. Jode, Hindoes en Moslems wat tot bekering kom, verstaan dit. Hulle moet tussen Jesus en hulle familie kies. As hulle Jesus kies, verwerp hulle familie hulle. Partykeer word hulle selfs aangeval en doodgemaak. In ons konteks sal jou familie jou uitskuif, teëgaan, vermy en aanval. Hulle sal sê dat jy jou verstand verloor het (Mark. 3:21). So beskryf John Bunyan dit in Pilgrim’s Progress. Toe Christen onder sonde oortuiging kom en dit oorweeg om uit die Stad van Verwoesting te vlug, het sy familie hom vermy, gespot, sleggesê en probeer keer.2
Dit is seer as jou familie jou afskryf en name noem, omdat jy Jesus volg. Dit is seer om alleen in die kerk te sit, omdat jou maat nie belangstel nie. Dit is seer as jou kinders niks met die Here te doen wil hê nie. Dit is makliker om te sê: ‘Daar is nog baie tyd. Ek sal die Here voluit dien as my kinders die huis verlaat... Ek sal myself volkome aan die Here toewy as ek klaar is met skool; dan kan my ouers my nie keer om kerk toe te gaan nie... Sodra my lewensmaat of gesin gered word, sal ons die Here saam dien. Sodoende verloor ek hulle nie en gaan almal van ons saam hemel toe... My lewensmaat het gesê sy gaan skei as ek die Here dien. My kinders het ’n stabiele omgewing nodig. Jesus sal verstaan as ek Hom nie nou volg nie.’ Nee, Hy sal nie verstaan nie. Hy wil hê jy moet Hom bo jou familie en selfs jou eie lewe kies, anders kan jy sy dissipel nie wees nie (v.26). Alhoewel jy alles verloor, sal jy dit ’n triljoen keer terugkry wanneer jy in die hemel is (9:24). Party is bereid om die hemel vir tydelike suksesse, plesiere, rykdom, aansien, vriende en status te verloor. Hulle sal liewer mense se aanvaarding hê as God s’n.
[b] Wees bereid om vir Jesus te sterf
Die spreekwoord sê: ‘Elke huis het sy kruis.’ Dit beteken elke familie het sy eie probleme. Maar dit is nie wat Jesus bedoel as Hy sê jy moet jou kruis opneem nie. Hy bedoel letterlik jy moet bereid wees om saam met Hom te sterf. Toe die skare Hom in v.25 volg, was Hy op pad kruis toe (9:51). Al sterf jy nie letterlik aan ’n kruis nie, moet jy bereid wees om dit vir Jesus se Naam te doen. Jy moet aan jouself sterf. Jou begeertes kom nie meer eerste nie; jy kruisig dit en lewe vir Christus se wil (v.27, 9:23, Rom. 6:6, Gal. 2:20, 5:24). Wees bereid om alles vir Christus te verloor: jou posisie, status, werk, familie en lewe (v.26-27, Op. 12:11, Ps. 63:4, 1Pet. 3:17, 4:19).
Iemand sal sê: ‘My familie behandel my stief, vandat ek Jesus volg. Dit is moeilik, maar ek staan. Tog vrees ek ek sal Jesus verloën en as ek vir sy Naam moet sterf.’ As jy elke dag jou sonde kruisig, sal jy vasstaan as mense jou vir die evangelie vervolg. Jy is immers daaraan gewoond om jou sondige begeertes te kruisig. Die Heilige Gees sal jou bystaan as jy vir Christus moet ly: “As julle ter wille van Christus se Naam beledig word—gelukkig is julle, omdat die Gees van heerlikheid, dit is die Gees van God, op julle rus.” (1Pet. 4:14).
[c] Wees bereid om alles prys te gee
Gert trou met Heidi. Hy gee alles prys om haar te kry; alles behalwe sy pornografie. Hy bring dit in die huwelik in. Party mense wil Jesus so dien (Jak. 4:4). Hulle sal 99% prysgee, maar wil nog een area van hulle lewe beheer: ’n sekere gewoonte, vriendskap, verhouding, hulle werk, toekomsdrome en -ideale. Jesus vra jy moet alles oorgee, anders kan jy sy dissipel nie wees nie (v.33). Hy sal nie vir tweede plek setel of eers ’n kortkop voor die res wees nie. As jou Skepper, Verlosser, Koning en Here moet Hy in alles eerste wees. As jy Hom nie as sulks erken nie, dra jy ’n wapen onder jou klere. Jesus weet jy sal dit teen Hom gebruik en Hom soos Judas verraai as Hy daarvoor vra. Gee liewer alles oor en lê dit aan sy voete.
2. Drie gelykenisse (v.28-32, 34-35)
[a] Bereken die boukoste
Enigiemand wat ’n toring wil bou, bereken eers die koste: ‘Wat kos die boumateriaal en het ek genoeg geld om dit te koop?’ (v.28). Doen dieselfde met jou lewe: skryf jou goeie werke en sonde in twee kolomme. Watter totaal is die grootste? Sonde. Selfs al sê jy jou goeie werke weeg swaarder besoedel jou sonde dit soos ’n teelepel dodelike gif in 10 liter water (Jes. 64:6, Matt. 6:1). Moenie op jouself staatmaak nie. Kom skuil in Christus; sy Naam is ’n sterk toring (Spr. 18:10). Jou onvolmaakte lewe bring jou onder God se vervloeking en sal jou sink (Gal. 3:10). Besef soos Paulus jou goeie dade is onvoldoende. Bekeer jou daarvan en soek Christus se volmaakte geregtigheid deur geloof (Fil. 3:4-9). Moet dit nie ligtelik doen nie. Dink mooi voor jy Hom volg. Weet waarvoor jy jouself inlaat. Anders is jy soos iemand wat ’n toring bou en die projek halfpad laat staan, omdat hy nie geld het om dit te voltooi nie. Die mense sal lag en sê: ‘Kan hy nie tel nie? Hoekom het hy begin as hy geweet het hy het nie geld om dit klaar te maak nie?’ Jou lewe sal soos die wit olifant winkelsentrum in Pretoria wees. Die sentrum moes al tien jaar gelede oopgemaak het, maar dit staan nog steeds. Party mense se lewens is so: hulle trek met ’n spoed weg, maar sak net so gou weer uit (8:13). Ek het te veel kere gedink sulke mense is gered en moet lidmate word, maar kort voor lank het dit duidelik geword hulle stel nie belang om die Here te dien nie.
[b] ’n Klein weermag teen ’n groot een
“Of watter koning trek op om met ’n ander koning oorlog te voer, en gaan nie eers sit en oorweeg of hy met tienduisend man opgewasse sal wees teen die ander een wat met twintigduisend teen hom optrek nie? Indien nie, stuur hy, terwyl die ander een nog ver is, ’n afvaardiging en vra voorwaardes vir vrede.” (v.31-32). Vra jouself: kan jy teen Jesus opstaan en wen? Lê dan jou wapens van rebellie en sonde neer. Waai die wit vlag van bekering. Klim van jou troon af waar jy die senter van jou lewe is en buig voor Christus se heerskappy. Erken Hom as jou Koning en Here (Fil. 2:10-11). Onderteken die vredesverdrag wat Hy met sy eie bloed geskryf het (v.32, Rom. 5:1, Ef. 2:14, Kol. 1:20). Hy sal amnestie toestaan en jou vergewe (Jes. 40:1-2, Rom. 8:1). As jy egter hardkoppig wil voortgaan en teen Hom baklei, sal jy sy verskriklike toorn smaak:
“11Toe het ek gesien dat die hemel geopen is. En kyk, daar was ’n wit perd! Hy wat daarop sit, word getrou en waar genoem, en met regverdigheid oordeel Hy en voer Hy oorlog. 12 Sy oë was soos ’n vlammende vuur, en op sy kop was daar baie krone. En Hy dra ’n geskrewe Naam, wat niemand ken nie, behalwe net Hy self. 13 Hy het klere aan wat met bloed deurweek is, en sy Naam is Die Woord van God. 14 Toe het die leërs wat in die hemel is, geklee in blink klere van suiwer, fyn linne, Hom op wit perde gevolg. 15 Uit sy mond het ’n vlymskerp swaard gekom om die nasies mee te tref, en Hy sal hulle met ’n ysterstaf regeer. Hy sal ook self die parskuip van die geweldige toorn van God, die Almagtige, trap. 16 Op sy klere, by sy heup, is ’n Naam geskryf: ‘Koning van die konings, en Heerser van die heersers’. ” (Openbaring 19).
Moenie sê ek het jou nie gewaarsku nie.
[c] Sout sonder smaak
Sout bring die smaak van kos uit (v.34). Mense gebruik dit ook om verrotting teë te werk (soos ’n slagter as hy biltong maak). Baie van Israel se sout kom van die Dooie See af. Dit is vol onsuiwerhede soos gips en karnaliet. As mens dit nie goed verwerk nie, is dit nutteloos. Dit smaak sleg en kan nie verrotting keer nie. Dit help nie eers vir die tuin nie, omdat dit die plante brand (v.35, Deut. 29:23, Jer. 17:6). Al wat jy daarmee kan doen, is om dit weg te gooi.
Net so beteken jy niks vir die koninkryk as jy jou lewe, familie, vriende, geldbesittings, werk, iets anders bo Jesus stel (v.35, 26, 33). Jy is onbruikbaar vir die kerk, omdat jy die wêreld se idees inbring en die kerk se getuienis verswak. Kan jy die wêreld vir Christus beïnvloed as jy soos hulle is? Natuurlik nie. Hoe sal jy die verrotting keer as jy self verrot is? Die Here kan niks met jou doen nie en moet jou weggooi (v.34-35, Heb. 6:4-6). Jy is soos ’n gewaste vark wat weer in die modder gaan rol (2Pet. 2:20-22). Jy is geestelik nutteloos en lou (Op. 3:16). Jy is soos die ywerige jong bekeerling in Spurgeon se kerk. Voor hy na Spurgeon se kerk toe gekom het, het hy gevloek, gedrink en baklei. Iewers het hy besluit om sy sondige weë te los en die Here met ywer te dien. As iemand teen die Here gepraat het, het hierdie man hom teen die grond geslaan. Hy was by elke erediens en by die biduur. Toe sy vriende hom begin spot, het hy geleidelik by die biduur onttrek. Daarna het hy op Sondae weggebly. Uiteindelik het hy afvallig geraak en na sy ou weë toe teruggekeer. Hy was erger as voorheen.3
Vir so iemand is daar nie hoop nie. Jy kan hom niks vertel wat hy nie weet nie. Hy ken die waarheid en het weggedraai. Neem daarom vandag se lering ernstig op. Moenie wegdwaal en dink jy kan enige tyd terugkeer nie. Martyn Lloyd-Jones waarsku: ‘Be careful how you treat God, my friends. You may say to yourself, “I can sin against God and then, of course, I can repent and go back and find God whenever I want him.” You try it. And you will sometimes find that not only can you not find God but that you do not even want to. You will be aware of a terrible hardness, a callosity in your heart. And you can do nothing about it. And then you suddenly realise that it is God punishing you in order to reveal your sinfulness, and your vileness to you. And there is only one thing to do. You turn back to him, and you say, “Oh God, do not go on dealing with me judicially. Though I deserve it. Soften my heart. Melt me, I cannot do it myself.” You cast yourself utterly upon his mercy and upon his compassion.’4
Luister! Open jou ore as die Here jou roep (v.35). Moenie uitstel nie. As jy jou aanhoudend verset, sal die Here jou hart verhard en jou ore doof maak, sodat jy sy stem nie hoor nie (Spr. 29:1, Matt. 13:13-15). Maak erns met Christus se vereistes (v.25-33). Bereken die koste en volg Hom.
1 John Bunyan, The Pilgrim’s Progress (Fearn, Ross-Shire: Christian Focus Publications, 2005), 20-2
2 Ibid., 15, 18
3 C.H. Spurgeon, Autobiography: Volume 1—The Early Years (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1962), 200-1
4 Martyn Lloyd-Jones, Revival (Wheaton, Illinois: Crossway, 1987), 300