Handelinge 2:1-13
Toe die herlewing in New England kom, was 'n groot getal mense oorweldig met die liefde van God. John Gillies skryf:
‘Many more began to put on immortality, almost, in the look of their faces....Their looks were all love, adoration, wonder, delight, admiration, humility. In short, it looked to me a resemblance of heaven....Many old Christians told me they had never seen so much of the glory of the Lord, and the riches of his grace, nor felt so much of the power of the gospel before....never been so sensible of the love of God to them....they could not support themselves, many of them, under the weight of it, they were so deeply affected with it. Had not Christ put underneath his everlasting arms for their support, I know not but many would have expired under the weight of divine benefits.’ (Iain Murray, Jonathan Edwards: A New Biography, The Banner of Truth Trust, EDINBURGH, 1987, p. 174).
Tydens dieselfde herlewing het 'n gehoor in Enfield aan die pilare vasgeklou en uitgeroep: ‘What shall I do to be saved...Oh, I am going to hell...Oh, what shall I do for Christ...’ (Ibid, p.169). Nog ánder, soos Charles Chauncy, het die herlewing uitgelag as fanaties, 'n werk van mense (Ibid, pp.204-208, 244-246). Soortgelyke dinge het gebeur tydens die herlewing op Pinksterdag. Dit wat tydens hiérdie herlewing gebeur het, gebeur in elke ware herlewing: die Gees word uitgestort, massas drom saam en mense spot.
1. Die Gees word uitgestort (v.1-4)
Jesus het die Heilige Gees uitgestort soos reën, 'n ‘oes’ van 3000 siele ingebring, en so die Pinksterfees vervul (v.1-4, 41, Levitikus 23:15-22). Tydens die Pinksterfees het die Jode ook onthou dat God die wet vir Moses gegee het, 50 dae nadat hulle uit Egipte vertrek het (Eksodus 19). In Handelinge 2 het Jesus sy wet op die dissipels se harte geskryf (Esegiël 36:27, Jeremia 31:33). Daar was 'n geluid soos 'n sterk rukwind en tonge soos vuur (v.2-3). Dit behoort jou aan God se soewereine teenwoordigheid en krag te herinner: “En die hele berg Sinai het gerook, omdat die HERE in ‘n vuur daarop neergedaal het. En sy rook het opgetrek soos die rook van ‘n oond, en die hele berg het vreeslik gebewe.” (Eksodus 19:18). “Die wind waai waar hy wil, en jy hoor sy geluid, maar jy weet nie vanwaar hy kom en waarheen hy gaan nie. So is elkeen wat uit die Gees gebore is.” (Johannes 3:8).
Die dissipels is almal met die Gees gevul (v.4). Dit was nie die laaste keer nie. In 4:8 lees ons dat Petrus gevul was met die Heilige Gees. In 4:31 lees ons: “En toe hulle gebid het, is die plek geskud waar hulle saam was, en hulle is almal vervul met die Heilige Gees en het die woord van God met vrymoedigheid gespreek.” In 6:5 sê Lukas dat Stefanus vol was van die Heilige Gees (sien ook 7:55). In v.4 word baie mense gelyk met die Gees gevul. Dit noem ons 'n herlewing. 'n Herlewing is nie wanneer 'n klomp mense gelyk brabbel, sterk emosie ervaar, vorentoe stroom in reaksie op 'n ‘altar call’, of in groot getalle by 'n kerk opdaag nie. Sommige mense sal jou daarvan beskuldig dat jy die Gees bedroef, blus of weerstaan as jy hierdie dinge bevraagteken. Moenie skuldig voel nie. Toets alles aan die Skrif. In Handelinge 2 gee Lukas vir ons drie kenmerke van ware herlewing.
[1] Dit kom onverwags (v.2). Oor die herlewing onder die Indiane het David Brainerd gesê: ‘It is remarkable that God began this work among the Indians at a time when I had the least hope, and, to my apprehension, the least rational prospect of, seeing a work of grace propogated amonst them.’ (Jonathan Edwards, Works vol. 2, The Banner of Truth Trust, EDINBURGH, 1974, p.399). Charles Finney en sy dissipels het tente opgeslaan en aangekondig: ‘Vanaand gaan ons 'n herlewing hê.’ Vandag kondig charismate vooraf aan dat die Heilige Gees teenwoordig sal wees in genesingsdienste. Die Bybel leer anders. Johannes 3:8 sê die Heilige Gees is soewerein (Johannes 3:8). Ek het eenkeer 'n preek gehoor wat 'n ouditoreum van 2500 mense aangegryp het. Jy kon 'n speld hoor val. Mans en vroue het trane afgevee. Toe ek later die preek vir 'n vriend speel, het hy aan die slaap geraak. Soms is dit andersom. Jy hoor 'n preek wat geen impak op jou het nie. As jy dit later op CD luister, gryp dit jou hart aan. Die Heilige Gees werk wanneer Hy wil, waar Hy wil en hoe Hy wil.
[2] Predikers is dapper en vrymoedig. Hulle prediking is Bybels, Christus-gesentreerd, Gees-vervuld, maak 'n diep indruk, en lei tot die bekering van baie (v.14-41). Mense wil nóg van die Woord hoor, en is nie tevrede met 15 minuut lange motiverende praatjies nie (v.40, 42).
[3] Die verandering in mense se lewens is blywend (v.42-46). Dis nie soos met moderne ‘altar calls’ waar baie mense hulle geloof in Jesus bely, maar drie weke later weer wegval nie.
2. Massas drom saam (v.5-12)
Die Jode was versprei oor die antieke wêreld. In v.9-11 maak Lukas melding van plekke in Iran en Irak (2 Konings 17:6), Turkye (1 Petrus 1:1), Noord-Afrika, Rome, die eiland Kreta en Arabië. Jode uit hierdie lande, asook heidene wat hulle tot die Joodse geloof bekeer het (proseliete, cf. Matteus 23:15) het Jerusalem toe gekom vir die Fees. Deur hulle bekering in Handelinge 2 is Jesaja 11:11-12 vervul: “En in dié dag sal die Here weer vir die tweede keer sy hand uitstrek, om die oorblyfsel van sy volk los te koop wat sal oorbly uit Assirië en Egipte en Patros en Kus en Elam en Sínear en Hamat en uit die kuslande van die see; en Hy sal ‘n banier ophef vir die nasies en bymekaar laat kom die seuns van Israel wat verdryf is, en versamel die dogters van Juda wat verstrooi is, uit die vier hoeke van die aarde.”
Toe die skare die geluid hoor wat soos 'n rukwind klink, het hulle saamgedrom (v.6). 'n Ruk later het omtrent 3000 tot bekering gekom (v.41). Dit is algemeen in herlewings. Iain Murray skryf:
‘At Mabry’s Chapel in Brunswick circuit, on the 25th and 26th of July, the power of God was among the people in an extraordinary manner...it was supposed that above one hundred souls were converted at that meeting’ (Revival and Revivalism, The Banner of Truth Trust, EDINBURGH, 1994, p.79).
‘It was thought that in the course of that summer (1776) there were so many as sixteen hundred souls converted in Sussex circuit; in Brunswick circuit about eighteen hundred; and in Amelia circuit about eight hundred.’ (Ibid).
‘The Tuckahoe church had seen 300 new members in the previous year; the Nomini church, constituted with seventeen members in April 1786, had grown to 222 in 1788 and to 300 in 1789. The Upper King and Queen congregation (two miles from Newtown) had gradually increased until 1788 when, Semple reported, ‘God descended in mighty power. A greater work of grace has probably never been known in Virginia within the limits of one church.’ For many months there were ‘seldom, if ever, less than twenty baptised, but more frequently forty, fifty and sixty’.’ (Ibid, p.81).
Moenie dink dat daar altyd 'n ware herlewing is waar mense saamdrom of in tale praat nie. Mense is nuuskierig en sal saamdrom vir 'n karongeluk aan die teenoorgestelde kant van die snelweg. Moet dan nie dink dat moderne tale noodwendig 'n bewys is dat die Heilige Gees werksaam is nie. Daar is 'n groot verskil tussen die Bybelse gawe van tale en dit wat ons in die meeste charismatiese kerke sien:
[1] Die tale in v.4 is nie aangeleer nie. Niemand het vir taalklasse gegaan nie. Vandag word daar vir mense gesê dat hulle moet oefen om in tale te praat; dat die pastoor hulle sal leer.
[2] Die dissipels het in tale gepraat “soos die Gees aan hulle gegee het om uit te spreek.” (v.4). Die Heilige Gees is soewerein oor die gawes. In baie charismatiese kerke wil almal in tale praat. Maar die Bybel sê duidelik dat nie almal die gawe van tale het nie (1 Korintiërs 12:6, 10-11, 18, 24, 28).
[3] Pinksterkerke glo dat tale dié bewys is dat iemand met die Gees gedoop is. Dis onsin. Daar is geen bewys dat die gelowiges in v.38-39 in tale gepraat het nie. In 4:8 is Petrus met die Gees gevul en preek hy met vrymoedigheid. Dieselfde gebeur in 4:31 wanneer die dissipels met die Gees vervul word. In 6:10 is wysheid die kenmerk dat Stefanus met die Gees gevul is. Toe hy in 7:55 met die Gees gevul is, het hy die heerlikheid van Jesus gesien. In 11:24 kenmerk baie bekerings die feit dat Barnabas met die Gees gevul was. In 13:9 is Paulus met die Gees gevul, en onderskei hy dat die towenaar 'n vals gees gehad het. In 13:52 is blydskap die bewys van 'n Geesvervulde hart.
[4] Nuwe Testamentiese tale was nie 'n vreemde gebrabbel nie. Dit was 'n bonatuurlike vermoeë om, sonder lesse, ander lande se tale te praat (v.4-11). Dit is onwaarskynlik dat die tale in Jerusalem en Korinte verskillende tale was. 1 Korintiërs 14:9-11 dui aan dat die tale ander lande se tale was: “Net so julle ook, as julle met die tong geen verstaanbare woord uitbring nie, hoe sal ‘n mens weet wat gespreek word? Want julle sal wees soos mense wat in die wind praat. Daar is wie weet hoeveel soorte tale in die wêreld, en geeneen daarvan is sonder klank nie. As ek dan die betekenis van die klank nie ken nie, sal ek vir die spreker ‘n vreemdeling wees, en die spreker sal vir my ‘n vreemdeling wees.” In 1 Korintiërs 14:21 haal Paulus aan uit Jesaja 28:11. Hy het geweet Jesaja praat van ander lande se tale: “In die wet is geskrywe: Ek sal deur mense van ander tale en deur ander lippe tot hierdie volk spreek, en ook so sal hulle na My nie luister nie, sê die Here.” Iemand maak beswaar: ‘Maar 1 Korintiërs 13:1 praat dan van die tale van engele’. Paulus gebruik hiperbool. Hy sê: “Al sou ek die tale van mense en engele spreek...En al sou ek die gawe van profesie hê en al die geheimenisse weet en al die kennis, en al sou ek al die geloof hê, sodat ek berge kon versit...En al sou ek al my goed uitdeel, en al sou ek my liggaam oorgee om verbrand te word...” (1 Korintiërs 13:1-3). Paulus sê nie hy kon al hierdie dinge doen nie. Buitendien lyk dit uit die teks of die tale van mense en engele een is; asof mense en engele dieselfde tale praat.
[5] Die dissipels in Handelinge 2 het in die openbaar in tale gepraat. Hulle het God geprys vir sy groot werke (v.11). In 10:46 het die heidene God geprys in ander lande se tale. In 1 Korintiërs 14:2 sê Paulus ook dat iemand wat in tale praat die Here prys: “Want hy wat in ‘n taal spreek, spreek nie tot mense nie, maar tot God”. Die moderne gawe van tale is selfsugtig en mens-gesentreerd. Die Skrif sê duidelik dat mense wat die gawe het dit in die openbaar moet gebruik. Tog gebruik baie charismate dit as 'n private gebedstaal. Die Bybel sê: “Maar aan elkeen word die openbaring ['n gawe] van die Gees gegee met die oog op wat nuttig is.” (1 Korintiërs 12:7). Paulus sê die gawe van tale moet uitgelê word, “sodat die gemeente stigting kan ontvang...So moet julle ook, terwyl julle streef na geestelike gawes, probeer om uit te munt tot stigting van die gemeente...Hoe staan die saak dan, broeders? Wanneer julle saamkom, dan het elkeen van julle ‘n psalm of ‘n lering of ‘n taal of ‘n openbaring of ‘n uitlegging—laat alles tot stigting geskied.” (1 Korintiërs 14:5, 12, 26). Die punt is duidelik: tale moet in die openbaar gepraat word en uitgelê word, sodat die gemeente geestelik versterk kan word. Daar bestaan nie iets soos 'n private gebedstaal nie. Dalk sê jy: ‘Maar wat van 1 Korintiërs 14:14-19?’ Hierdie verse praat nie van 'n private gebedstaal nie, maar sê dat tale in die gemeente uitgelê en verstaan moet word, sodat ander opgebou word. Paulus sê dis nie goed as jy in 'n taal praat sonder om te verstaan wat jy sê nie.
“Want as ek in ‘n taal bid, dan bid my gees, maar my verstand is onvrugbaar. Hoe staan die saak dan? Ek sal met die gees bid, maar ek sal ook met die verstand bid. Ek sal met die gees psalmsing, maar ek sal ook met die verstand psalmsing. Anders, as jy met die gees dank, hoe sal hy wat die plek van ‘n onkundige inneem, amen sê op jou danksegging, aangesien hy nie weet wat jy sê nie? Want jy dank wel goed, maar die ander een word nie gestig nie. Ek dank my God dat ek meer in tale spreek as julle almal; maar in die gemeente wil ek liewer vyf woorde met my verstand spreek om ook ander te onderrig, as tien duisend woorde in ‘n taal.”
Om saam te drom vir 'n charismatiese gebrabbel wat niemand verstaan nie, het niks te doen met ware herlewing nie.
3. Mense spot (v.13)
Party Jode het nie die tale geken nie, en het gesê dat die dissipels dronk is (v.13, 15). Leer hieruit dat teenstand in tye van herlewing dikwels kom van godsdienstige mense wat nie die Heilige Gees of sy werk ken nie (Johannes 14:17). Wees versigtig dat jý nie spot wanneer die Gees werk, sodat mense in 'n preek om genade smeek, uitroep vir redding, op hulle gesigte val in vrees, bid, of selfs flou voel deur sy oorweldigende liefde vir ons nie. Toets egter alle ervarings aan die Skrif. Maak seker dis in die Bybel. En maak seker die betrokke mense het selfbeheersing. Die vrug van die Gees is selfbeheersing (Galasiërs 5:22-23). 'n Chaotiese byeenkoms waar mense buite hulleself is, is nie van die Heilige Gees af nie, want God is 'n God van vrede en orde (1 Korintiërs 14:33, 40). Dis te verstane dat mense daarmeé spot: “As die hele gemeente dan saam vergader het en hulle sou almal in tale spreek en daar kom onkundiges of ongelowiges binne, sal hulle nie sê dat julle kranksinnig is nie?” (1 Korintiërs 14:23).
Tydens George Whitefield se toere in Amerika, het God sy Gees uitgestort. Tienduisendes het saamgedrom om hom te hoor preek. Benjamin Franklin het baie van Whitefield se prediking gehou. Maar hy het hom nooit bekeer nie. Moenie só wees nie. Moenie jou hart verhard as die Gees vandag deur die Woord met jou praat nie (Hebreërs 3:15). “Wie ‘n oor het, laat hom hoor wat die Gees aan die gemeentes sê.” (Openbaring 3:6).