“Die wat in duisternis en doodskaduwee gesit het, gevang in ellende en ysters – omdat hulle wederstrewig was teen die woorde van God en die raad van die Allerhoogste verwerp het, het Hy hulle hart deur moeite verneder; hulle het gestruikel, en daar was geen helper nie. Toe het hulle die Here aangeroep in hul benoudheid; uit hul angste het Hy hulle verlos. Hy het hulle uit duisternis en doodskaduwee laat uitgaan en hulle bande verbreek. Laat hulle die Here loof om sy goedertierenheid en om sy wonderdade aan die mensekinders; want Hy het koperdeure verbreek en ystergrendels stukkend geslaan.” (Psalm 107:10-16).
In Kaapstad se Goedehoop Kasteel is daar 'n tronksel wat die donker gat genoem word. Vyande wat nie wou praat nie is eers in 'n ander vertrek gemartel. Indien hulle daarna nogsteeds nie wou praat nie, is hulle vir 24 uur in die donker gat toegesluit. Toe ek die kasteel besoek het is die deur vir minder as 'n minuut toegemaak – dis 'n aardige gevoel. [a] Waar hul was. Die Israeliete het 'n duisternis van slawerny ondervind. 'n Duisternis waarin jy niks kan doen nie behalwe sit. Spreekwoordelik was hulle in ysterkettings. Hulle was depressief. Hulle was in die vallei van doodskaduwee. Dít is hoe v.10-12 dit beskryf: “Die wat in duisternis en doodskaduwee gesit het, gevang in ellende en ysters – omdat hulle wederstrewig was teen die woorde van God en die raad van die Allerhoogste verwerp het, het Hy hulle hart deur moeite verneder; hulle het gestruikel, en daar was geen helper nie.” Toe hulle in Egipte was het die verdrukking intens toegeneem (sien Eksodus 1:8-14, 2:23, 5:6-19). Hulle was soos Simson in koperkettings sonder hare – hy kon homself nie bevry nie (Rigters 16:21). Of soos Dawid in die vallei van doodskaduwee – 'n plek van vrees en gevaar (Psalm 23:4). Jeremia se houtjuk kon gebreek word – sy ysterjuk kon nie (Jeremia 28:1-17). Israel het 'n ysterjuk om hulle nekke gehad. Hulle duisternis was soos die duisternis van 'n graf; soos die kettings en duisternis van die hel self (Psalm 143:3, Matteus 22:13).
'n Aantal jaar gelede was daar 'n groot ongeluk buite Nelspruit wat vyf skoliere se lewens geeïs het. Een van die passasiers was nie opslag dood nie. Hy het teen die bult uitgekruip om langs die pad hulp te soek. In die donker van die nag kon niemand hom sien nie. Toe iemand hom uiteindelik gekry het was dit te laat. 'n Kort ruk later het hy in die hospitaal gesterf. Israel was so. Daar was geen hulp in hulle ellende nie (v.12).
Hoekom is hulle so verdruk? Die rede is in v.11: “omdat hulle wederstrewig was teen die woorde van God en die raad van die Allerhoogste verwerp het”. Soos Pilgrim’s Progress se karakters deur hulle sonde in die Kasteel van Vertwyfeling beland het, het Israel deur hulle sonde in slawerny beland. En dit het begin kort nadat hulle 'n nasie geword het. In die woestyn het hulle weer en weer teen die Here gemurmureer. God se eie getuinis is: “Dink daaraan, vergeet nie hoe jy die Here jou God in die woestyn vertoorn het nie; van die dag af dat jy uit Egipteland uitgetrek het, totdat julle by hierdie plek gekom het, was julle wederstrewig teen die Here.” (Deuteronomium 9:7). “Hoe dikwels was hulle wederstrewig teen Hom in die woestyn, het hulle Hom gegrief in die wildernis” (Psalm 78:40). Toe Israel in die Beloofde Land gevestig is het hulle begin om afgode te dien. Een profeet na 'n ander het hulle gewaarsku om na die Here toe terug te draai. Maar hulle wou “...al my raad nie opgevolg en van my teregwysing nie...geweet het nie” (Spreuke 1:25). Saam met die dwase seun van Spreuke 5:12 sou hulle kon sê: “...Hoe het ek die tug gehaat en my hart die kastyding versmaad”.
Is jy soos Israel? Jy doen wat jý wil op die Hére se dag? Jy is cheeky met jou ouers en steur jou nie aan hulle bevele nie? Jy is homoseksueel en probeer jou perverse gedrag uit die Bybel regverdig? Jy slaap saam met iemand met wie jy nie getroud is nie? Jy kyk pornografie? Jou groot doel in die lewe is op geld te hê en om goed te koop? Enige ander sonde waaroor jou gewete jou ry? God sal jou verdruk met die swaar kettings, sodat jy depressief word. En daar sal geen hulp wees nie (v.10-12). [Laat ek gou wees om by te voeg dat nie alle verdrukking noodwendig 'n straf vir jou sonde is nie].
[b] Wat God gedoen het. God het hulle verlos uit duisternis en hul kettings gebreek (v.13-14, 16) – soos Moses die kliptafels teen die berg gebreek het, soos Hiskia die afgodspilare in stukke gebreek het, soos 'n houtskip teen 'n rots vernietig word, soos Simson nuwe toue in 'n japtrap breek. God het dit deur Koning Kores van Persië gedoen, want dit is hý wat die Israeliete uit slawerny bevry het: “So sê die Here aan sy gesalfde, aan Kores, wie se regterhand Ek gevat het om nasies voor hom neer te werp, terwyl Ek die lendene van konings losgord; om voor hom deure oop te maak, en poorte sal nie gesluit bly nie: Ek self sal voor jou uit gaan en hoogtes gelykmaak; koperdeure sal Ek verbreek en ystergrendels stukkend slaan.” (Jesaja 45:1-2).
Sit jy in die tronk van sonde, geboei met die kettings van verslawing? Roep tot God (v.13a). Moenie dwaas wees soos Koning Asa en jouself probeer uithelp nie (2 Kronieke 16:12). As die tralies en deure van hout gemaak was, was daar hoop. Maar jou sonde is sterker as dit: die deure is van koper en die kettings van yster – net God kan dit stukkend slaan (v.14, 16). Net Jesus kan jou help, sodat jy saam met die profeet kan sê: “Wees nie bly oor my nie, o my vyandin! Al het ek geval, ek staan weer op; al sit ek in duisternis, die Here is ‘n lig vir my.” (Miga 7:8). Jesus het gekom “om blinde oë te open; om gevangenes uit die kerker uit te lei, uit die gevangenis diegene wat in die duisternis sit.” (Jesaja 42:7); “om te skyn oor die wat in duisternis en doodskaduwee sit, om ons voete na die pad van vrede te rig.” (Lukas 1:79); “om aan gevangenes vrylating te verkondig en aan blindes herstel van gesig; om die wat gebroke is, in vryheid weg te stuur” (Lukas 4:18). Hy is die Lig van die wêreld (Johannes 8:12). Deur die verkondiging van die evangelie bring Hy mense van die duisternis na die lig (Handelinge 26:18, Kolossense 1:12-13). Deur die waarheid van sy evangelie maak Hy ons vry en verwyder Hy die ysterjuk van sonde (Matteus 11:28-30, Johannes 8:32-36). Jou verslawing van kos, pornografie, seks, drank, dwelms, en enigiets anders is nie te groot vir Hom om te breek nie (v.16). As Jesus jou vrygemaak het is jy nie meer 'n slaaf van sonde nie, maar het jy 'n nuwe meester. Wat Paulus in Romeine 6:14 geskryf het is waar van jou: “Want die sonde sal oor julle nie heers nie; want julle is nie onder die wet nie, maar onder die genade.”
[c] Wat hul reaksie was. Hulle het God vir sy liefde en verlossing gedank (v.15). En ons moet dieselfde doen. Saam met Charles Wesley moet ons sing:
Long my imprisoned spirit lay,
fast bound in sin and nature’s night;
Thine eye diffused a quick’ning ray;
I woke, the dungeon flamed with light.
My chains fell off, my heart was free,
I rose, went forth, and followed Thee!
Moenie soos Eyore (die donkie in Whinnie-the-Pooh) wees wat net altyd die donker kant van dinge sien nie. Sien die lig aan die einde van die tonnel. Kyk verby jou sonde en sien die kruis. In Edward Welch se woorde: “for every one look at your sin, take ten looks at Christ.” (Addictions: a banquet in the grave; P&R Publishing; PHILLIPSBURG; 2001; p.40).