“14:1 Die wysheid van die vroue bou die huis, maar die sotheid breek dit met eie hande af. 18:22 Wie ‘n vrou gevind het, het iets goeds gevind en ‘n welgevalle van die HERE verkry. 19:13 ...die gekyf van ‘n vrou is ‘n aanhoudende gedrup. 19:14 Huis en goed is ‘n erfenis van die vaders, maar ‘n verstandige vrou is van die HERE. 21:9, 25:24 Dit is beter om op die hoek van ‘n dak te woon as by ‘n twisgierige vrou en ‘n gemeenskaplike huis. 21:19 Dit is beter om in ‘n woeste land te woon as by ‘n twisgierige vrou en ergernis. 27:15 ‘n Aanhoudende gedrup op die dag van ‘n stortreën en ‘n twisgierige vrou is net eenders. 27:16 Wie haar wil teëhou, hou wind teë, en sy regterhand ontmoet olie.” (Spreuke).
“31:10 Wie sal ‘n deugsame vrou vind? want haar waarde is ver bo korale. 31:11 Die hart van haar man vertrou op haar, en aan wins sal dit hom nie ontbreek nie. 31:12 Sy doen aan hom goed, en nie kwaad nie, al die dae van haar lewe. 31:13 Sy sorg vir wol en vlas, en sy werk met gewillige hande. 31:14 Sy is soos die skepe van ‘n handelaar—van ver af bring sy haar brood in. 31:15 En sy staan op as dit nog nag is en gee voedsel aan haar huisgesin en die bestemde deel aan haar diensmeisies. 31:16 Sy dink na oor ‘n stuk grond en koop dit, van die vrug van haar hande plant sy ‘n wingerd. 31:17 Sy omgord haar lendene met krag en hou haar arms stewig. 31:18 Sy voel dat haar wins goed is, in die nag gaan haar lamp nie dood nie. 31:19 Sy steek haar hande uit na die spinstok, en haar handpalms hou die spoel vas. 31:20 Sy brei haar handpalm uit na die ellendige, en sy steek haar hande uit na die behoeftige. 31:21 Sy is nie bevrees vir haar huisgesin vanweë die sneeu nie, want haar hele huisgesin dra skarlaken stof. 31:22 Sy maak vir haarself dekens, haar tabberd is van fyn linne en purper. 31:23 Haar man is bekend in die poorte as hy saam met die oudstes van die land sit. 31:24 Sy maak hemde en verkoop dit, en gordels lewer sy aan die handelaars. 31:25 Sterkte en eer is haar kleed, en sy lag oor die dag wat kom. 31:26 Haar mond maak sy oop met wysheid, en vriendelike onderrigting is op haar tong. 31:27 Opmerksaam gaan sy die werksaamhede van haar huis na, en die brood van luiheid eet sy nie. 31:28 Haar seuns tree op en noem haar gelukkig, haar man ook, en hy prys haar: 31:29 Baie dogters het hulle knap gedra, maar jy oortref hulle almal. 31:30 Die bevalligheid is bedrog, en die skoonheid is nietigheid; ‘n vrou wat die HERE vrees, sy moet geprys word. 31:31 Gee haar van die vrug van haar hande, en laat haar werke haar prys in die poorte.” (Spreuke).
Waar kan jy die regte huweliksmaat kry?
Abraham het sy slaaf gestuur om 'n vrou te kry vir Isak. Hy het gebid, en die Here het die regte vrou gestuur (sien Genesis 24). God het gesien dat Adam 'n vrou moes hê, en daarom het Hy vir hom 'n helper gemaak (Eva, sien Genesis 2:18). Volgens Salomo is die regte vrou 'n geskenk van die Here: “Wie ‘n vrou gevind het, het iets goeds gevind en ‘n welgevalle van die HERE verkry... Huis en goed is ‘n erfenis van die vaders, maar ‘n verstandige vrou is van die HERE.” (18:22, 19:14). Daar is jou antwoord: jy kan die regte huweliksmaat kry by die Here. Vra vir Hom.
Hoekom moet jy die regte huweliksmaat kry?
Tydens 'n onlangse wegbreek in die wildtuin het ons tent gelek. Dit was frustrerend en irriterend. Wanneer jou huis se dak lek is dit nie net irriterend nie; dit kan doen skade en baie geld kos. 'n Vrou wat twis is so. Soos die gedrup van water in die plafon, hou sy net nie op nie. En net so min as wat jy die wind kan beheer of olie in jou hand hou, kan jy so iemand nie verander nie: “...die gekyf van ‘n vrou is ‘n aanhoudende gedrup... ‘n Aanhoudende gedrup op die dag van ‘n stortreën en ‘n twisgierige vrou is net eenders. Wie haar wil teëhou, hou wind teë, en sy regterhand ontmoet olie.” (19:13, 27:15-16).
In sy Spreuke kommentaar haal Derek Kidner die volgende Arabiese spreekwoord aan: “Three things make a house intolerable: tak [the leaking through of rain], nak [a wife’s nagging] and bak [bugs].” (Proverbs, p.133). Dit is beter om in die woestyn of op 'n plat dak in Palestina te bly, as saam met so 'n man of vrou: “Dit is beter om op die hoek van ‘n dak te woon as by ‘n twisgierige vrou en ‘n gemeenskaplike huis. Dit is beter om in ‘n woeste land te woon as by ‘n twisgierige vrou en ergernis.” (21:9, 19, 25:24). Is dit nie om hierdie rede wat baie mans en vrouens laat werk en nie wil huistoe kom nie? Of ás hulle huistoe kom, sit hulle voor die TV. Hierdie verse beveel nie egskeiding nie, maar wil ons eerder waarsku om nie met so iemand te trou nie. Die ander les is duidelik: as jý so 'n persoon is moet jy jou bekeer. Deur die evangelie is daar altyd hoop – Jesus kan die ergste sondaar verander (1 Korintiërs 6:9-11).
Hoe kan jy die regte huweliksmaat kry?
Deesdae bied tydskrifte en webtuistes vir mense die geleentheid om 'n gepaste lewensmaat te ontmoet (ek hou nie baie daarvan nie, maar maak daarmee wat jy wil). Vir Christene behoort Spreuke 31:10-31 die maatstaf te wees. Hierdie verse is die ABC van die regte huweliksmaat (elke vers begin met 'n letter van die Hebreeuse alfabet). Die woord ‘deugsaam’ in v.10 word van Rut gebruik (Rut 3:11). 'n Studie van hierdie kort boek behoort ook 'n groot hulp te wees in die soektog na die regte lewensmaat. Natuurlik fokus Spreuke 31 hoofsaaklik op hoe 'n goeie vrou lyk, maar die prinsiepe geld ook vir wat 'n goeie man moet wees. Hier is haar kwaliteite een vir een:
- Die regte lewensmaat is heel eerste baie waardevol, en daarom ook baie skaars: “Wie sal ‘n deugsame vrou vind? want haar waarde is ver bo korale.” (v.10). Enige antieke Jood wat die bruidprys vir haar wou betaal sou hop. Maar as hy wys was, sou hy geweet het dis waarde vir sy geld. En as jý so iemand ontmoet moet jy haar met albei hande vashou.
- Vir só iemand kan jy jou hart maar weggee. Jy kan haar vertrou en weet sy sal jou nie verneuk nie: “Die hart van haar man vertrou op haar” (v.11a). So 'n vrou bring vir haar man voordeel op elke vlak: “aan wins sal dit hom nie ontbreek nie. Sy doen aan hom goed, en nie kwaad nie...” (v.11b-12). Sy bly getrou tot die dood toe: “al die dae van haar lewe.” (v.12).
- Aan die orde van die verse in hierdie hoofstuk, word dit duidelik dat sy haar man bo haar kinders stel (hulle word immers ná hom genoem).
- Dié vrou haat nie huis werk soos baie vroue in ons dag nie. Sy geniet dit om 'n huisvrou te wees en werk hard: “Sy sorg vir wol en vlas, en sy werk met gewillige hande.” (v.13). Sy is nie bang om ver te ry vir winskopies nie. Sy soek waarde vir haar geld. “Sy is soos die skepe van ‘n handelaar—van ver af bring sy haar brood in.” (v.14). Daar is nie winkels wat botter, melk en brood verkoop nie, en daarom staan sy vroeg op om kos vir haar huisgesin reg te kry. Sy het ook 'n span werkers vir wie sy take uitdeel. “En sy staan op as dit nog nag is en gee voedsel aan haar huisgesin en die bestemde deel aan haar diensmeisies.” (v.15).
- Met die wins wat sy uit haar klere-besigheid maak, beplan sy mooi, sodat sy 'n stuk grond kan koop om 'n wingerd te plant. So sal sy druiwe, rosyne, druiwesap, wyn, en medisyne hê: “Sy dink na oor ‘n stuk grond en koop dit, van die vrug van haar hande plant sy ‘n wingerd.” (v.16, sien Lukas 10:34 vir wyn as medisyne).
- Sy maak 'n gordel om haar middel vas, sodat sy nie oor haar eie rok struikel wanneer sy werk nie (sien 1 Konings 18:46). Sy werk fisies hard in haar wingerd: “Sy omgord haar lendene met krag en hou haar arms stewig.” (v.17). Is sy, soos baie vroue, 'n lui slaapkous wat tot 11:00 in die bed lê? Nee. Sy is vroeg op (v.15) en werk tot laat: “Sy voel dat haar wins goed is, in die nag gaan haar lamp nie dood nie.” (v.18). Wat doen sy? Sy maak haar eie gare, wol en materiaal: “Sy sorg vir wol en vlas, en sy werk met gewillige hande...Sy steek haar hande uit na die spinstok, en haar handpalms hou die spoel vas.” (v.13, 19). Die klere wat sy vir haar en haar gesin maak is mooi, elegant, en warm. Sy maak ook haar eie beddegoed: “Sy is nie bevrees vir haar huisgesin vanweë die sneeu nie, want haar hele huisgesin dra skarlaken stof. Sy maak vir haarself dekens, haar tabberd is van fyn linne en purper.” (v.21-22).
- Wat doen sy met haar geld? Ek weet nie presies nie, maar v.20 sê dat sy nie die armes vergeet nie. Sy is baie vrygewig, en gee met beide hande (meervoud). Haar hand is oop vir die armes. Sy wag nie totdat hulle vra nie, maar strek haar hande uit na hulle. “Sy brei haar handpalm uit na die ellendige, en sy steek haar hande uit na die behoeftige.” (v.20). Sy doen wat die wet leer: “Want die arme sal in die land nie ontbreek nie; daarom gee ek jou bevel en sê: Jy moet jou hand wyd oopmaak vir jou broer, vir die ellendige en die arme in jou land.” (Deuteronomium 15:11, cf. Efesiërs 4:28).
- Haar man is 'n ouderling in die stadspoorte waar al die administrasie van die stad gedoen word. Hy is nie net bekend in 'n sekere stad nie, maar onder die ouderlinge van die hele land: “Haar man is bekend in die poorte as hy saam met die oudstes van die land sit.” (v.23). Watse tipe man is hy? Eksodus 18:21 sê vir ons: “Maar kies jy uit die hele volk bekwame manne wat God vrees, betroubare manne wat onregverdige wins haat.” (die hoofstuk gaan oor Moses wat 70 ouderlinge gekies het). Die deugsame vrou ondersteun haar man. Sy doen háár deel by die huis, sodat hy met 'n geruste hart sý deel kan doen by die werk. Hy hoef nie te wonder of alles by die huis in orde is nie. Dié vrou weet dat sy haar man kan maak of breek.
- Die klere wat sy verkoop is sterk en mooi; dis uitvoer kwaliteit – so goed dat sy 'n verskaffer is vir Kanaänitiese handelaars [Hebreeuse teks]: “Sy maak hemde en verkoop dit, en gordels lewer sy aan die handelaars. Sterkte en eer is haar kleed...” (v.24-25). Omdat sy wins maak is sy nie bekommerd oor die toekoms nie; sy weet sy het genoeg gespaar: “...sy lag oor die dag wat kom.” (v.25).
- Sy leer vir haar kinders die Woord en weet hoe om dit met wysheid toe te pas: “Haar mond maak sy oop met wysheid, en vriendelike onderrigting [Hebreeus torah, wet] is op haar tong.” (v.26). Sy gee uitvoering aan Deuteronomium 6:6-7: “En hierdie woorde wat ek jou vandag beveel, moet in jou hart wees; en jy moet dit jou kinders inskerp en daaroor spreek as jy in jou huis sit en as jy op pad is en as jy gaan lê en as jy opstaan.”
- Die brood in haar spenskas het daar gekom deur harde werk en nie luiheid nie: “Opmerksaam gaan sy die werksaamhede van haar huis na, en die brood van luiheid eet sy nie.” (v.27).
- Haar kinders respekteer haar en wys dit deur hulle liggaamshouding: “Haar seuns tree op [staan op] en noem haar gelukkig...” (v.28a, sien Levitikus 19:32). In sy kinders se teenwoordigheid prys die man sy vrou as die beste van die bestes: “...haar man ook, en hy prys haar: Baie dogters het hulle knap gedra, maar jy oortref hulle almal. (v.28b-29). Ook in die dorp het sy 'n goeie reputasie en word sy geprys: “Gee haar van die vrug van haar hande, en laat haar werke haar prys in die poorte.” (v.31).
- Hiérdie is die tipe vrou wat die Here vrees (v.30). Soek 'n vrou vir wie haar gesin en huishouding belangrik is: “Die wysheid van die vroue bou die huis, maar die sotheid breek dit met eie hande af.” (14:1, cf. 31:10-31, Titus 2:5).
- Die Bybel is nie teen aantreklikheid nie, maar onthou tog dat ons almal oud word, en dat uiterlike skoonheid vergaan: “Die bevalligheid is bedrog, en die skoonheid is nietigheid...” (v.30). Soek daarom 'n lewensmaat wat die Here vrees. Maak innerlike skoonheid jou kriteria: “...‘n vrou wat die HERE vrees, sy moet geprys word.” (v.30).
Hier is dan 'n opsomming van die kwaliteite wat jy in 'n goeie lewensmaat sal vind:
- Gered en vrees God
- Lojaal en betroubaar
- Nederig: stel ander bo hom- of haarself (Filippense 2:3-4)
- Prioriteite in orde: huweliksmaat, kinders, ander mense, werk
- Werk deeglik en hard
- Kan beplan
- Kreatief (nie noodwendig kunstig nie, maar iemand wat in 'n noodsituasie 'n plan kan maak)
- Liefdevol
- Vrygewig
- Wys
- Lief vir die Woord
- Vreesloos
- 'n Goeie reputasie
- Sagmoedig
Vind jy Spreuke 31 aantreklik? Dít is wat God wil hê jý moet wees, en dít is die tipe bruid wat Jesus vir Homself voorberei. Paulus sê: “Manne, julle moet jul eie vroue liefhê, soos Christus ook die gemeente liefgehad en Homself daarvoor oorgegee het om dit te heilig, nadat Hy dit gereinig het met die waterbad deur die woord, sodat Hy die gemeente voor Hom kon stel, verheerlik, sonder vlek of rimpel of iets dergeliks; maar dat dit heilig en sonder gebrek sou wees.” (Efesiërs 5:25-27). Jy kan nie deur jou eie morele pogings so word nie. Christus alleen kan jou so maak deur die evangelie. Deur sy kruisdood bewerk Hy diep reiniging, sodat die onsigbare sondes in ons harte weggewas word. Deur 'n proses van heiligmaking verander die Heilige Gees ons al hoe meer en meer om soos Jesus te word. Wanneer Jesus weer kom en ons Hom sien, sal ons soos Hy wees (1 Johannes 3:2). Ons sal 'n perfekte bruid wees wat skyn soos die son. Jesus en sy Spreuke 31-bruid sal vir ewig lewe in mekaar se soete liefde en teenwoordigheid – die een perfekte huwelik... 'n huwelik sonder probleme!