Lukas 17:1-4
Die sterkste kasteel kan nie teen die vyand staan as daar ’n verraaier binne is nie. Net so kry die duiwel en die wêreld maklik ’n houvas op mense, omdat daar ’n verraaier binne is.1 Elke mens het ’n Judas binne hom: “Elkeen word versoek wanneer hy deur sy eie begeerte meegevoer en verlei word. Dan, wanneer die begeerte bevrug is, gee dit geboorte aan die sonde, en wanneer die sonde volgroei is, gee dit geboorte aan die dood.” (Jak. 1:14-15).2 Thomas Watson sê: ‘Every man has a tempter in his own bosom... if Satan were dead and buried, the heart could draw us to evil.’3
Die Here gee ons sy wapenrusting en krag om die vyand te weerstaan (Ef. 6:10-18). Moenie aan die versoeking toegee nie. Tog is daar vergifnis as jy val en jou bekeer (1Joh. 2:1, 1:9). Soos die Here jou vergewe, moet jy ander vergewe. Dit is waaroor vandag se teks handel: versoeking en vergifnis.
1. Versoeking (v.1-3a)
Om uit die hel te bly (16:19-31), moet die dissipels teen versoeking waak (v.1). Moenie dink jy sal nie versoek word nie. Toe Petrus en die ander dissipels so dink, het hulle geval (Mark. 14:29-31, 37-38, 40-41, 50, 66-72). “Daarom moet hy wat dink hy staan, oppas dat hy nie val nie!” (1Kor. 10:12).4 Wees op jou hoede; versoeking is deel van ’n gevalle wêreld (v.1). Jy kan dit nie keer nie, maar jy kan keer dat jy daaraan toegee. Martin Luther het gesê jy kan nie keer dat ’n kraai oor jou kop vlieg nie, maar jy kan keer dat hy ’n nes in jou hare maak.
Om versoeking te weerstaan, help dit as jy onthou geen versoeking kom sonder God se toestemming nie (22:31-32). Satan wil jou verwoes, maar God laat versoeking toe om jou te suiwer, nader te trek en te laat groei (2Kor. 12:7-10, Heb. 12:10). John Owen sê: ‘Great winds and storms help fruit-bearing trees. So also do corruptions and temptations help the fruitfulness of grace and holiness. The storm loosens the earth round its roots so the tree is able to get its roots deeper into the earth where it receives fresh supplies of nourishment. Bu only much later will it be seen to bring forth better fruit. So corruptions and temptations develop the roots of humility, self-abasement and mourning in a deeper search for that grace by which holiness grows strong. But only later will there be visible fruits of increased holiness.’5
Die feit dat God versoeking tot jou voordeel kan laat uitwerk (Rom. 8:28), beteken nie jy moet dit begeer nie. Vermy dit as jy kan. Bid om nie in die versoeking te kom nie; dat die Here jou nie in ’n situasie sal lei waar die duiwel jou versoek nie (22:40, Matt. 6:13). John Owen sê: ‘Let him who would spend little time in temptation spend much time in prayer.’6 Waak terwyl jy bid. Die duiwel wil jou aandag aftrek. Terwyl jy oor ’n spesifieke versoeking bid, sal hy jou aan die sonde laat dink, sodat jy sondig. Bid die Woord en vra die Gees se hulp om reg te bid (Ef. 6:17-18). Glo die belofte van 1Kor. 10:13: “Geen versoeking het oor julle gekom, behalwe ’n menslike een nie. God is egter getrou. Hy sal nie toelaat dat julle bo julle vermoë versoek word nie, maar sal saam met die versoeking ook uitkoms gee, sodat julle dit kan verduur.” Vlug na Jesus toe as die versoeker kom; Hy ken die duiwel se strategie en kan jou help (Heb. 2:18, 4:15-16, vgl. 2Kor. 2:11).
Sê jy: ‘Ek word nie deur die duiwel versoek nie’? Jy is in gevaar. Jy is waarskynlik aan die duiwel se kant; daarom dat hy jou nie pla nie. Jy word nie versoek nie, omdat jy self ’n versoeker is. Jy is soos die broer en sy vriend. Hulle het sy gestremde boetie vasgepen en drank in sy keel afgegooi om hom dronk te maak. Daar wag ’n groot straf op dié wat sulke dinge doen: “Dit is onvermydelik dat daar struikelblokke kom, maar wee die een deur wie dit kom. Dit is beter vir hom dat ’n maalklip om sy nek gehang en hy in die see gegooi word, as dat hy een van hierdie geringes laat struikel.” (v.1-2). Matt. 18:6 praat van die boonste meulsteen wat deur ’n donkie getrek word (Gk. mulos onikos).7 Die onderstaande skets illustreer dit:
Met ’n boonste meulsteen om jou nek verdrink jy vinnig (v.2). Wie so sterf is beter af as iemand wat een van God se kinders versoek en laat struikel (v.2b). Om te verdrink is erg; om mense te versoek is erger, omdat jy hel toe gaan. Op die oordeelsdag straf God nie net die mense wat sonde doen nie, maar dié wat ander in versoeking lei: “Die Seun van die Mens sal sy engele stuur, en hulle sal uit sy koninkryk al die struikelblokke en dié wat wetteloosheid bedryf, bymekaarmaak en hulle in die vuuroond gooi. Daar sal ’n geween en ’n gekners van tande wees.” (Matt. 13:41-42). Daar wag ’n groot straf op Hollywood, vals leraars, die drankbedryf, dwelmhandelaars, prostitute, passiewe of slegte ouers, en enigiemand wat gelowiges tot sonde versoek (v.2). Hulle sal ’n dubbele straf ontvang: straf vir hulle eie sonde, asook omdat hulle ander in versoeking lei. God haat dit as mense sy kinders versoek (v.2, Mark. 9:42, 1Joh. 2:1). “Want so sê die Here, Heerser oor alle magte, wat my ter wille van sy heerlikheid gestuur het na die nasies deur wie julle uitgebuit is: “Waarlik, wie aan julle vat, vat aan die appel van my oog.” (Sag. 2:8).
Let op dat jy nie in versoeking val, of ander in die versoeking lei nie (v.3a). Geestelike leiers moet veral oplet (v.3). Omdat ons ander mense leer, kan ons hulle maklik op ’n dwaalweg lei. As ’n leier in sonde val, val baie saam met hom. Sy val sit ongelowiges van Christus af en lei hulle om die evangelie te spot (2Sam. 12:14, Ps. 69:7, Eseg. 36:21, Rom. 2:24). So iemand laat ook jong gelowiges twyfel en struikel. Die Here neem dit nie ligtelik op nie en sal die persoon swaar straf (v.1-2).
Waak teen die duiwel se versoeking. Gebruik die Woord as die lig en lamp vir jou pad, dan sal jy nie struikel nie (Ps. 119:105). Bid dat die Here jou van struikeling bewaar (Ps. 139:23-24, Jud. 20, 24). Waak dat jy nie swakker gelowiges laat struikel nie (Rom. 14:21). Volhard in ’n goeie karakter en groei in Christus; lewe in die lig, dan sal jy nie struikel nie (2Pet. 1:10, 3:17-18, 1Joh. 2:10).
2. Vergifnis (v.3b-4)
Ken jy ’n broer of suster wat aan versoeking toegegee het? Moenie hulle voorbeeld volg nie, maar bestraf hulle met alle geduld (v.3b, 1Tess. 5:14, 1Tim. 5:19-20, Heb. 3:13). As hulle hul nie bekeer nie, vermy hulle (1Kor. 5:11, Tit. 3:10). Moenie dink jy het ’n beter oplossing nie. In die verlede het ek dit gedoen. Ek het gedink die totale vermyding van iemand wat in sonde volhard, is verkeerd. Ek het my eie idees gevolg en my vingers verbrand. Ek weet van gemeentes wat die selfde gedoen het. In elke geval het die oortreder groter probleme in die gemeente veroorsaak. Moenie dink jy weet beter as God nie. Volg sy manier: bestraf jou broer as hy teen jou sondig (v.3b); vermy hom as jy hom nie bekeer nie (2Tess. 3:6, 14). Dit is elke lidmaat se plig. Indien nodig sal die ouderlinge dit voor die gemeente bring (3Joh. 9-10). Dit is nie aangenaam nie. Daar is iets verkeerd as jy dit geniet om mense te bestraf. Maar dit is net so verkeerd as iemand op die hel afstuur en jy dit ignoreer; as jy van die persoon skinder in stede daarvan dat jy hom bestraf (Lev. 19:16-17). Die Here sê jy moet hom bestraf (v.3b). Jy sal dit beswaarlik regkry as jy self met sonde besig is. Bekeer jou, sodat jy broer met ’n sagmoedige gees kan reghelp (Matt. 7:1-5, Gal. 6:1-2).
Weet jy van ’n broer of suster wat met sonde besig is? As jy stilbly, is jy medepligtig; jy deel in die persoon se sonde (1Tim. 5:22). Jy is soos iemand wat van ’n moord of molestering weet, maar stilbly. Bestraf die gelowige wat met sonde besig is. Moenie op hoorsê gaan nie; maak seker van jou feite (Spr. 18:13, 15, 17, 25:7b-10). Volg die dissipline proses van Matt. 18:15-17: “As jou broer teen jou sondig, moet jy hom teregwys waar julle twee alleen is. As hy na jou luister, het jy jou broer teruggewen. As hy nie luister nie, neem nog een of twee met jou saam, sodat in die mond van twee of drie getuies elke saak bevestig mag word. As hy weier om na hulle te luister, sê dit vir die gemeente. En as hy ook weier om na die gemeente te luister, laat hy vir jou wees soos die heiden en die tollenaar.” Vrees as die persoon volstrek weier om hom te bekeer: “’n Ernstige vermaning is gepas vir hom wat die pad verlaat; wie teregwysing haat, sal sterf.” (Spr. 15:10). Bid Hab. 3:2 vir die persoon: “In toorn, dink aan ontferming.” (Ou Vertaling).
Sonder bekering is daar geen vergifnis nie; die verhouding kan nie herstel word nie (v.3). Tog moet jy in jou hart vergewe en nie ’n wrok rondra nie (Mark. 11:25). As die persoon hom bekeer, moet jy hom vergewe soos die Here jou vergewe (Ef. 4:32). Hy dink aan jou sondes nie meer nie (Heb. 10:17). Hy haal dit nie vir jou, Homself, of iemand anders op nie, maar vergewe volkome. Volg sy voorbeeld.
Hoe weet jy iemand se bekering is eg? Hoe weet jy hy is nie net spyt oor die slegte gevolge, skuldgevoelens of verleentheid dat sy sonde uitgevind is nie (2Kor. 7:10)? By ware bekering het die persoon ’n nederige hart. Hy blameer homself eerder as ander. Hy bely sy sonde spesifiek. Hy sê nie: ‘As ek iets verkeerd gedoen het, dan is ek jammer.’ Iemand wat hom waarlik bekeer, is bereid om die gevolge te dra. Hy is nie net jammer oor die gevolge van sonde nie, maar dat sy sonde God bedroef. Hy bekeer hom en doen wat reg is (2Kor. 7:11). Na sy publieke belydenis en bekering, moet ons so iemand volgens 2Kor. 2:7-8 herstel: “Gevolglik moet julle hom in plaas daarvan eerder vergewe en bemoedig, sodat iemand soos hy nie dalk deur oormatige droefheid verteer word nie. Daarom vermaan ek julle ernstig om julle liefde aan hom te herbevestig.”
Dit beteken nie ons herstel dadelik ’n leier wat in sonde geval het nie. Gestel ’n leier het geld verduister. Ons vertrou hom nie met die kerk se finansies nie. As hy seksuele sonde gepleeg het, vertrou ons hom nie alleen saam met ’n ander vrou nie. Tog moet ons harte vol vergifnis wees as hy ware berou toon en hom bekeer. ’n Onvergewensgesinde hart kan siekte en die Here se tugtiging meebring (Spr. 14:30). As jy nie vergewe nie, sal die Here jou nie vergewe nie (Matt. 6:15). John MacArthur het eenkeer in ’n preek gesê: ’n hoë persentasie van die wêreld se probleme is omdat mense nie kan vergewe nie. Ons hou vas aan dinge van 5, 10, 50 jaar gelede gebeur het. Dit hoort nie by ’n gelowige nie: “As dit moontlik is, sover dit van julle afhang, leef in vrede met alle mense. Geliefdes, moet julle nie wreek nie, maar laat ruimte vir die oordeel. Daar staan immers geskryf: ‘Aan My kom die wraak toe; Ek sal vergeld,’ sê die Here.” (Rom. 12:18-19). “As jou broer sondig, wys hom tereg, en as hy berou het, vergewe hom. En as hy sewe maal op een dag teen jou sondig, en sewe maal na jou terugkom en sê, ‘Ek het berou’, moet jy hom vergewe.” (v.3b-4).
Beteken dit iemand kan aanhoudend dieselfde sonde pleeg en jy moet maar net vergewe? Moet Jenny haar man aanhoudend vergewe en terugvat as hy haar voortdurend verneuk? Nee. Jesus sê hy moet hom bekeer (v.3-4). As hy aanhoudend egbreuk pleeg, het hy hom nie bekeer nie. Sonder versoening kan daar nie vergifnis wees nie (v.3). Wat bedoel Jesus dan? Sarel praat hard met sy vrou. Hy besef hy is verkeerd en bely sy sonde. Sy moet hom vergewe. Later belowe Sarel hy sal na aandete die skottelgoed was. Na aandete gaan hy garage toe om aan die kar te werk. Toe hy in die huis inkom, sien hy sy vrou agter die wasbak. Hy besef hy het nie sy woord gehou nie. Hy voel moedeloos dat hy so dikwels teen sy vrou sondig. Hy is regtig jammer en bely sy sonde. Sy moet hom vergewe. Sy mag nie vergifnis terughou en vir haarself sê: ‘Ek gaan hom nie vergewe nie; oor ’n week sal hy weer teen my sondig.’ Sy moet hom vergewe (v.4). Sy sondig elke dag meer as sewe keer teen die Here en teen ander. Verwag sy vergifnis? Dan moet sy dieselfde vir ander doen (Matt. 7:12).
Om sewe keer te vergewe beteken nie jy kan na die agtste keer ophou nie. Matt. 18:21-22 sê ons moet sewentig maal sewe vergewe. Dit beteken eenvoudig ons moet daagliks en volmaak vergewe soos die Here ons vergewe (v.4, Ef. 4:26-27, Kol. 3:13).
Sumari sê sy het vergewe, maar sodra sy aan Mike dink of hom sien, raak jy angstig of kwaad. Die feit dat sy Mik se sonde oorvertel, wys sy het nie vergewe nie. Sy moet vergewe (v.3b-4). Wie nie vergewe nie is ’n moordenaar en ’n kind van die duiwel (1Joh. 3:12, 15). J.C. Ryle sê: ‘An unforgiving and quarrelsome spirit is the surest mark of an unregenerate heart.’8 Thomas Watson sê: ‘A hypocrite will read, come to church, give alms, build hospitals, but cannot forgive wrongs’.9 Volgens Watson is jy vuiler as ’n hond, ’n slang of ’n padda as jy nie vergewe nie. As hulle sterf word hulle stof, maar jy gaan hel toe.10
Soek God se vergifnis deur die bloed van Jesus en vergewe mekaar. Die Here sal jou help as jy vra. Hy het dit vir Corrie ten Boom gedoen. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog was sy en haar suster Betsie in Ravensbrück konsentrasiekamp in Duitsland. Onder die Nazi regime het hulle nie ordentlike kos of medikasie gekry nie. Uiteindelik het Betsie gesterf. Toe Corrie later uit die kamp vrygelaat is, het sy rondgegaan om mense van Christus se liefde en vergifnis te vertel. Na een praatjie in München het ’n man na haar toe gekom. Sy het hom as een van die Nazi soldate in die konsentrasiekamp herken. As die vroue gestort het, het hy by die deur waggehou. Nou het hy sy hand uitgestrek en gesê: ‘Ek is so dankbaar vir Christus se vergifnis. Sal jy my asseblief vergewe?’ Sy kon hom nie vergewe nie. ‘Here, ek kan hom nie vergewe nie; gee my asseblief die krag om hom te vergewe,’ het sy gebid. Sy kon dit nie regkry nie. Weer het sy die Here gevra: ‘Here, help my om hom te vergewe.’ Toe sy haar hand uitsteek en syne vat, toe word sy bewus van die Here se vergifnis en liefde. Sy het die man heelhartig vergewe. Daar het sy besef as die Here jou vra om jou vyand te vergewe, gee Hy saam met die opdrag die vergifnis self.11
Jesus vra jou nie om jou liefde en vergifnis vir mense te gee nie, maar sy liefde en vergifnis deur jou.
1 John Owen, Temptation: Resisted and Repulsed (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2007, 2021 [1658]), 30.
2 Aanhalings uit die 2020 Vertaling.
3 Thomas Watson, The Lord’s Prayer (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1960, 1965 [1692, 1890]), 296.
4 Aanhalings uit die 2020 Vertaling.
5 John Owen, The Holy Spirit (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1998), 110-1.
6 Owen, Temptation, 73.
7 https://www.internationalstandardbible.com/M/mill-millstone.html
8 J.C. Ryle, Luke: Vol. 2—Expository Thoughts on the Gospels (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2012, 1986 [1858]), 166.
9 Watson, ibid., 242.
10 Watson, ibid., 225.
11 Ken Sande, The Peacemaker: Third Edition (Grand Rapids, Michigan: Baker Books, 2004), 218.