Psalm 145
2Sam. 23:1 noem Dawid “die geliefde van die liedere van Israel.” Psalm 145 is een van sy liede: “’n Loflied. Van Dawid.” (v.1).
Almal is nie poëties-musikaal soos Dawid nie, maar almal kan die Here prys. Daarvoor het Hy ons geskep en gered: “Die volk wat Ek vir my gevorm het—my lof sal hulle verkondig.” (Jes. 43:21). Wie God nie prys nie is laer as die stof, en bly onvervuld soos ons kokketiel wat nie kan vlieg nie. Laat almal van ons die Here vir sy volkomenhede of attribute prys.
1. God is soewerein
Dawid is die koning van Israel. God is sy Koning; die Koning van konings (v.1, Op. 19:16). Hy is die soewereine Koning oor alles: “Die Here het in die hemel sy troon gevestig, en sy heerskappy strek oor alles.” (103:19). God voed elke dag miljarde landdiere en voëls, triljoene seediere, kwintiljoene (10-18) insekte en 8 miljard mense (v.15-16, 104:21, 27-28, 147:8-9, Heb. 1:3). Hy beheer elkeen se doen en late. Nie ’n mossie val op die aarde sonder ons Vader nie (Matt. 10:29). God het die kraaie opdrag gegee om vir Elia te voer (1Kon. 17:4-6). Hy het die leeus se bekke gesluit toe Daniël in die leeukuil was en dit ontsluit toe sy vyande in die leeukuil beland (Daniël 6). Hy het paddas, muggies en steekvlieë oor Farao en die Egiptenare beveel (Eksodus 8). Hy het ’n vis beveel om vir Jona in te sluk, en ’n wurm gestuur om sy koelteboom te vreet (Jona 1:17, 4:7). Hy bepaal die mens se voetstappe en beheer ’n koning se hart (Spr. 16:9, 21:1, Jer. 10:23). Hy bewerk alles volgens sy ewige raadsplan (Ef. 1:11). “Want uit Hom en deur Hom en tot Hom is alle dinge.” (Rom. 11:36).
Hiervoor prys die skepping en verloste mense Hom: “Oor die krag van u ontsagwekkende dade praat mense; van u grootheid wil ek vertel... Here, al u werke loof U, en u troue volgelinge prys U.” (v.6, 10, vgl. Job 12:7-9, Psalm 148). As ek ’n bosveld visvanger of gewone troupant sy vlerke sien sprei, dink ek: ‘Hulle prys God vir sy groot werke.’ As ek reusagtige berge sien, dink ek: ‘Hulle vertoon God se groot werke.’ Toe ek eenkeer saam met my vriend in die kar ry, toe sê hy: ‘Dink jy dennebome is pyle wat opwaarts wys dat ons die Here moet prys?’
Soos die hele skepping besing gelowiges God se lof: “Laat die woord van Christus in sy volle rykdom in julle woon. Leer en vermaan mekaar, in alle wysheid, deur met dankbare harte psalms, lofgesange en geestelike liedere tot eer van God te sing.” (Kol. 3:16).
Ons vertel ook ons kinders dat God soewerein is: “Geslag ná geslag roem u werke; u magtige dade maak hulle bekend.” (v.4). Een van die eerste dinge wat ouers hulle kinders leer, is dat God alles gemaak het.
Net so vertel ons vir ander wie God is, naamlik die groot en soewereine Koning van ’n glansryke koninkryk: “Oor die heerlikheid van u koningskap praat hulle en u mag verkondig hulle, sodat die mensdom kan kennis neem van u magtige dade, van die heerlike majesteit van u koningskap. U koningskap is ’n koningskap vir alle ewighede, u heerskappy duur deur al die komende geslagte.” (v.11-13).
God se koninkryk is sonder einde (Daniël 2). Hy red ons uit die domein van Satan en maak ons deel van die koninkryk van sy geliefde Seun (Kol. 1:13-14). In Christus se koninkryk sal die leeu en die kalf, die wolf en die lam langs mekaar lê (Jes. 11:6-9). Die nuwe Jerusalem se poorte is van pêrels gemaak, die fondasie van edelstene en die strate van goud (Openbaring 21). God se heerlikheid verlig die stad en is die skoonheid bo alle skoonheid. So lyk ons Koning en sy koninkryk!
2. God is onbegryplik
In ’n vraag en antwoord sessie het ’n kind vir John MacArthur gesê: ‘The other day my friend and I were talking about God. We wondered, how did God come into the world to make all of us? We’re confused.’
God het nie in die wêreld ingekom om ons te maak nie. Hy is die Skepper van alle dinge; Hy word deur geen ruimte beperk nie. Die hoogste hemel kan Hom nie bevat nie. Hy is onbegryplik. Daarom sê Dawid: “Groot is die Here en besonder lofwaardig; sy grootheid is ondeurgrondelik.” (v.3). Job 36:26 sê: “Kyk, God is verhewe—ons kan dit nie eers bedink nie; die getal van sy jare—dit kan nie nagespeur word nie.” (Job. 36:26). Jes. 40:28 bevestig dit: “Weet jy dit nie? Het jy dit nie gehoor nie? ’n Ewige God is die Here, Skepper van die eindes van die aarde. Hy word nie moeg nie, Hy raak nie afgemat nie—ondeurgrondelik is sy insig.” Paulus bewonder die onbegryplike God: “O, diepte van die rykdom en wysheid en kennis van God! Hoe ondeurgrondelik is sy oordele, en hoe onnaspeurbaar sy weë!” (Rom. 11:33).
Wat Psalm 145 ons van God se grootheid leer, skraap maar net die oppervlak. Daar is dinge van God wat niemand weet nie: “Wat verborge is, is die Here, ons God, se saak” (Deut. 29:29). Wie kan God pyl? Moenie probeer nie; jy sal jouself uitput (Spr. 30:1-4). Bring liewer groot lof aan ’n groot God (v.3). “...loof Hom na die omvang van sy grootheid!” (150:2).
In ’n gemeente beteken dit ons liede is Godgerig eerder as mensgerig. Vir my was dit nie altyd so nie. Gedurende my studiejare het ek na Christelike rock-, hardrock- en punkrock musiek geluister. Vyf of ses jaar later het ek by ’n winkel ingestap om nog ’n CD te koop. Toe ek sonder ’n CD uitstap, het ek vir myself gesê: ‘Ek is klaar met hierdie musiek.’ Ek het later besef hoekom.
Toe ek die Bybel al hoe meer begin lees, het ek dieper waarhede ontdek. Ek wou dit in lofgesange aan die Here uitdruk, maar die liede se woorde was vlak. Om teologiese rykdom en diepte te vind, moes ek na die ou hymns luister. Hoë lof spruit nie uit die oppervlakkige woorde van punkrock musiek nie, maar uit ’n hart wat God se Woord bestudeer: “Ek prys U met ’n opregte hart terwyl ek u regverdige beslissings bestudeer.” (119:7).
3. God is roemryk
God se heerlikheid verwys na die openbare vertoon van sy glansryke majesteit en skoonheid. Dawid wou dit sien en daaroor nadink: “Oor die heerlike majesteit van u luister en u wonderdade wil ek nadink.” (v.5). “Een ding het ek van die Here gevra en dit sal ek bly nastreef: om al die dae van my lewe in die huis van die Here te woon, om die lieflikhede van die Here te aanskou en daaroor na te dink in sy tempel.” (27:4). Moses wou dit sien: “Toon asseblief u heerlikheid aan my.” (Eks. 33:18). Jesaja het dit gesien, en by Jesus se wederkoms sal ons sy asemrowende skoonheid bewonder (Jes. 6:1-5, 2Tess. 1:10).
Die beeldskone natuurtonele in die skepping; pragtige musiek; geurige aromas en smake; wonderlike emosies saamgetel is nie eers ’n elektron, kwark of lepton van God se heerlikheid nie. Wie kan sy heerlikheid beskryf? Geen wonder Dawid wou sy gedagtes daarmee vul nie (v.5).
Volg sy voorbeeld. Begin elke gebedstyd deur God vir een van sy Name te prys. Dink na oor sy Wese en bewonder een van sy attribute.1 Dit sal jou in esktase laat, sodat die hemel in jou is, voordat jy in die hemel is. Teen die tyd wat jy by jou versoeke uitkom, sal jou probleme klein lyk.
Prys God vir sy heerlike dade. Vrees en aanbid ons roemryke God. Lewe om Hom te verheerlik: “Of julle dan eet of drink of enigiets anders doen, doen alles tot eer van God.” (1Kor. 10:31).
4. God is goed
God is nie goed, omdat Hy goed doen nie. Hy doen goed, omdat Hy goed is: “Oor herinneringe aan u groot goedheid sal hulle uitwei... Die Here is goed vir almal, en sy barmhartigheid strek oor al sy werke.” (v.7, 9). Die esv vertaal v.13b en 17b as volg: “The Lord is...kind in all his works.” Ps. 119:68 sê: “U is goed en doen goed”.
God se goedheid loop oor soos die Okavango in Botswana. Sy oorvloed is soos Anthony in ons gemeente se arbeie: daar is meer as genoeg vir voëls en vir mense. As die Here iets doen, is dit baie goed (Gen. 1:31). Dikwels gee Hy so baie dat almal genoeg het en daar nog oorskiet is (Matt. 14:13-21). Daar is meer as genoeg lig en suurstof vir almal.
As die Here so goed is, moet ons vra dat Hy aan ons goed doen: “hoeveel te meer sal julle Vader in die hemele goeie dinge gee vir hulle wat Hom vra!” (Matt. 7:11). As die Here goed is, moet ons Hom navolg en goeie werke doen: “Volg dan die voorbeeld van God as geliefde kinders... Ons is immers sy maaksel, geskep in Christus Jesus om goeie werke wat God voorberei het, te doen, en daarvolgens te leef.” (Ef. 5:1, 2:10).
5. God is regverdig
Met verwysing na uitverkiesing het iemand gesê: ‘God is onregverdig.’ Mense het dieselfde vir Paulus gesê: “Wat sal ons dan sê? Is daar dan enige onreg by God? Geensins! Vir Moses sê Hy tog: ‘Ek sal My ontferm oor wie ook al Ek My wil ontferm, en Ek sal barmhartig wees teenoor wie ook al Ek barmhartig wil wees.’ Dit berus dus nie by die mens wat wil en hom inspan nie, maar by God wat Hom ontferm. Die Skrif sê immers vir die farao: ‘Juis hiervoor het Ek jou verhef, sodat Ek deur jou my krag kan toon, en sodat my Naam oor die hele aarde verkondig kan word.’ Hy ontferm Hom dus oor wie Hy wil, en Hy maak hardkoppig wie Hy wil.” (Rom. 9:14-18).
Ons is nie die standaard van wat regverdig is en wat nie; God is. Hy bepaal wat reg en verkeerd is. Omdat Hy regverdig is, doen Hy altyd wat reg is. Dawid sê: “Regverdig is die Here in al sy weë” (v.17). Hiervoor moet ons Hom prys: “oor u regverdige optrede sal hulle jubel.” (v.7).
Soek en vind sy geregtigheid deur geloof in Jesus (Fil. 3:9). Dan sal sy regverdige oordele jou nie oorval nie. Daar is immers “geen veroordeling vir diegene wat in Christus Jesus is nie.” (Rom. 8:1).
6. God is genadig
Daar is twee kante van genade: negatief en positief. Barmhartigheid (Eng. mercy) is negatief en beteken God gee ons nie die hel wat ons verdien nie. Sy genade (Eng. grace) is positief en beteken Hy gee ons die hemel wat ons nie verdien nie. “Genadig en barmhartig is die Here” (v.8-9, vgl. Eks. 34:6).
Hoekom kan God ons barmhartig en genadig wees? Hy ignoreer niemand se sonde nie. ’n Slegte en korrupte regter doen dit. Hoe kan God ons dan vergewe? Hy vergewe ons op grond van Jesus wat in ons plek gesterf het. Die swaard van God se geregtigheid het Hom in ons plek getref: “‘Swaard, word wakker teen my Herder, en teen die Man uit my gemeenskap,’ is die uitspraak van die Here, Heerser oor alle magte. ‘Vel die herder neer...” (Sag. 13:7). Stephen Charnock (1628-80) sê: ‘God drenched his sword in the blood of his Son, that it might not for ever be wet with ours’.2
Omdat Jesus in ons plek gesterf het, kan God ons vergewe. In Christus geniet ons die heuning van God se barmhartigheid en genade, en verkry die voordele van sy verlossing. Die Bybel sê:
“‘Is hierdie man nie ’n stuk brandhout wat uit die vuur geruk is nie?’ Josua het in besmeerde klere voor die engel gestaan. Hierop het die engel gereageer en aan diegene wat voor hom staan, gesê: ‘Trek sy besmeerde klere uit.’ Vir Josua het hy gesê: ‘Kyk, ek het jou sondeskuld van jou weggeneem en ek sal vir jou feesklere aantrek.’ Daarop sê ek: ‘Laat hulle ’n skoon tulband om sy kop draai.’ Terwyl die engel van die Here daar staan, het hulle die skoon tulband om sy kop gedraai en vir hom die klere aangetrek.” (Sag. 3:2-5).
“Moenie bang wees nie, klein kuddetjie, want julle Vader het dit goedgevind om die koninkryk aan julle te gee.” (Luk. 12:32).
“[Ons is] erfgename van God en mede-erfgename met Christus” (Rom. 8:17).
“Wie oorwin, sal Ek saam met My op my troon laat sit, net soos wat Ek ook oorwin het, en saam met my Vader op sy troon sit.” (Op. 3:21).
Ek is seker Amazing grace is die hemel se volkslied!
7. God is geduldig
’n Agnostikus het vir my gesê: ‘Die wêreld is ’n plek vol tragedie en hartseer. As God goed is, hoekom maak Hy nie in een oomblik alles reg nie?’
Hy kan as Hy wil, maar Hy wil nie. As Hy moes, sou Hy ons in ’n oogwink uitwis. Hy is regverdig en haat alle sonde. Niemand kan voor Hom staan nie. Wees daarom dankbaar Hy is geduldig. Dit is hoekom Jesus nog nie gekom het nie (2Pet. 3:8-9). Beskou dit as ’n geleentheid om jou te bekeer, en nie as ’n kans om meer te sondig nie.
8. God is liefde
Die Hebreeuse vir liefde (chesed) verwys na God se troue verbondsliefde. So gebruik Hos. 2:18 dit: “Ek gaan My vir altyd aan jou verloof; Ek gaan My aan jou verloof, met reg en geregtigheid, met troue liefde (chesed) en ontferming as bruidsprys.” In ’n gewone huwelik kies twee mense mekaar, omdat hulle tot mekaar aangetrokke voel. Toe Jesus vir ons gesterf het, was daar niks lieflik in ons om Hom aan te trek nie. Daarom sê Rom. 5:8: “God bewys egter sy liefde vir ons daarin dat Christus vir ons gesterf het toe ons nog sondaars was.”
Jesus het nie vir ons gesterf, omdat ons lieflik was nie, maar omdat Hy liefde is (1Joh. 4:8). Moenie sê: ‘Ek is te sleg; God kan my nie liefhê nie.’ Hy kan jou liefhê, omdat Hy liefde is.
Moet ook nie sê: ‘X is so sleg ek het geen hoop dat hy gered kan word nie.’ God is “groot in troue liefde.” (v.8). Sy liefde is hoër as die hemel, dieper as die see, wyer as die heelal, en omsluit die hele wêreld (Ef. 3:18-19, Joh. 3:16). Niemand is die buite die bereik van sy liefde nie.
9. God is almagtig
Berge, storms en sterre verkondig God se almag: “Geslag ná geslag roem u werke; u magtige dade maak hulle bekend... Oor die krag van u ontsagwekkende dade praat mense; van u grootheid wil ek vertel... u mag verkondig hulle” (v.4, 6, 11).
In twee ander Psalms lees ons: “Deur die woord van die Here is die hemele gemaak en deur die asem van sy mond die hemel se hele leër.” (33:6). “Dit is Hy...wat die getal van die sterre bepaal, aan hulle almal name gee. Ons Heer is groot en geweldig sterk; aan sy insig is daar geen grens nie.” (147:3-5).
Hoe geweldig is die Here nie! Tog sê Job 26:14: “Kyk, dit is maar net die buitelyne van sy weë. Wat ons van Hom hoor, is maar ’n gefluisterde woord. Sy donderende krag—wie begryp dit?”
God kan alles doen; niks is vir Hom onmoontlik nie (Jer. 32:17, 27, Luk. 1:37). Hy kan klippe in mense verander, of met ’n woord al die dooies opwek (Matt. 3:9, Joh. 5:28-29). Vir Hom om ’n wonderwerk te doen, is makliker as vir ’n kind om veer te blaas: “En dit sal ’n kleinigheid wees in die oë van die Here.” (2Kon. 3:18).
Elke Christen bely dit, maar bid ons so? Ons gebede is klein. Of ons twyfel die Here kan ons antwoord. Vergeet jy jy bid tot die Een wat “die mag het om oneindig meer te doen as alles wat ons bid of dink” (Ef. 3:20)? As ons meer gereeld v.5 doen, sal ons gebede verander: “Oor die heerlike majesteit van u luister en u wonderdade wil ek nadink.”
Ponder anew what the Almighty can do,
if with his love He befriend thee.3
10. God is getrou
Vers 13b in die esv lees as volg: “[The Lord is faithful in all his words and kind in all his works.]”
Hoekom is hierdie vers nie in al die vertalings nie?
Psalm 145 is ’n akrostiese Psalm. Dit beteken elke vers begin met die volgende letter van die Hebreeuse alfabet. Die letter “n” ontbreek in hierdie Psalm. Dit is egter in een Hebreeuse manuskrip, die LXX (Griekse vertaling die Ou Testament) en die Siriese vertaling (Peshitta). Op grond hiervan het die esv dit ingesluit.
Of dit nou in die oorspronlike Psalm 145 is of nie: dit is waar, omdat die res van die Bybel so sê. Al God se woorde is getrou. Sy woord is soos silwer wat sewe maal in die aarde gelouter is (12:7). Die omvang, sowel as die fyn besonderhede daarvan is die waarheid (119:160, Spr. 30:5, John 17:17). Nie een van God se beloftes het of sal onvervul bly nie (Jos. 21:45).
Historiese kritiek—onder meer Stellenbosch, Unisa en Tukkies se teoloë—stem nie saam nie. Volgens hulle is die Bybel nie God se Woord nie; Hy is nie getrou in al sy woorde nie (v.13b). Wie dit sê, noem God ’n leuenaar en is besig met sonde (Tit. 1:2).
Bevraagteken jy enige van God se woorde? Is daar leerstellings in die Bybel waarmee jy nie saamstem nie? Ek wil jou aanraai om die Bybel noukeurig en met ’n opregte soeke deur te lees. Die Heilige Gees sal vir jou wys dit is die waarheid: “As iemand bereid is om [God se] wil te doen, sal hy, wat hierdie leer betref, weet of dit van God is en of Ek uit my eie praat.” (Joh. 7:17).
11. God is sagmoedig
Het die lewe, ander mense of jou eie sonde jou gebreek? Draai na die Here toe—Hy sal jou nie breek nie, maar jou optel, afstof, skoonwas, vergewe en herstel:
“Die Here ondersteun almal wat val, en help almal regop wat neergeboë is.” (v.14).
“Offers aan God is ’n gebroke gees, 'n gebroke en verpletterde hart sal U, o God, nie minag nie.” (51:19).
“Hy wat hulpeloses uit die stof laat opstaan, van die ashoop af behoeftiges verhef om hulle by vooraanstaandes te laat sit, by die vooraanstaandes van sy volk” (113:7-8).
“Dit is Hy wat dié met gebroke harte genees, wat hulle wonde verbind; wat die getal van die sterre bepaal, aan hulle almal name gee. Ons Heer is groot en geweldig sterk; aan sy insig is daar geen grens nie. Die Here help die verdruktes op; goddeloses verneder Hy tot in die grond.” (147:3, 6).
“‘Troos, troos my volk!’ sê julle God. ‘Praat mooi met Jerusalem! Roep haar toe dat haar gedwonge arbeid voltooi is, dat haar skuld afbetaal is!’ ” (Jes. 40:1-2).
“Soos ’n herder laat Hy sy kudde wei; in sy arms maak Hy lammers bymekaar; teen sy bors dra Hy hulle; die lammerooie lei Hy.” (Jes. 40:11).
“Kom na My toe, almal wat vermoeid en swaar belas is, en Ek sal julle rus gee. Neem my juk op julle, en leer van My, omdat Ek sagmoedig en nederig van hart is, en julle sal rus vind vir julle gemoed.” (Matt. 11:28-29).
“’n Geknakte riet sal Hy nie afbreek nie,en ’n rokende lamppit sal Hy nie uitdoof nie, totdat Hy die reg laat seëvier.” (Matt. 12:20).
“En Ek sal die Vader bid, en Hy sal julle ’n ander Trooster gee om by julle te bly tot in ewigheid” (Joh. 14:16, Ou Vertaling).
12. God is immanent
Immanent beteken God is naby. Hy is nader aan jou as jou vel, bloed, suurstof, gedagtes of jouself: “Want deur Hom leef ons, beweeg ons en bestaan ons” (Hand. 17:28). As die alomteenwoordige God is Hy naby aan almal (Jer. 23:23-24). Maar Hy is besonder “naby almal wat Hom aanroep, almal wat Hom in waarheid aanroep. Hy vervul die wens van dié wat vir Hom ontsag het; hulle hulpgeroep hoor Hy, en Hy verlos hulle.” (v.18-19).
Voel die Here ver van jou af? Roep Hom opreg en in waarheid aan, dan sal jy Hom naby voel (v.18-19).
13. God is toornig
’n Jehovas Getuie het vir my pa gesê: ‘’n God van liefde sal nooit mense hel toe stuur nie!’ Maar so ’n God draai ’n blinde oog vir onreg, vat omkoopgoed, en is self boos. ’n Goeie God laat die reg geskied, deurdat Hy boosheid straf.
Hoe doen Hy dit? Hy straf ons sonde in Jesus aan die kruis (Gal. 3:13). Dié wat sy Seun verwerp, straf Hy in die hel (Op. 14:10-11). “Die Here beskerm almal wat Hom liefhet, maar al die goddeloses delg Hy uit.” (v.20).
Aan watter kant staan jy?
14. God is ewig
Op een of ander tydstip vra elke kind wat in ’n Christelike huis grootword wie vir God gemaak het. Niemand het Hom gemaak nie. Hy het voor en buite tyd bestaan (90:2, Gen. 1:1, Eks. 3:14, Jes. 57:15).
Hy is ewig en deel die ewige lewe met wie Hy wil (Joh. 17:2-3). Na hierdie lewe sal ons Hom vir ewig in die hemel prys (v.1-2, 21). Ander sal Hom onbewustelik in die hel verheerlik, deurdat Hy sy heilige toorn en krag oor hulle wys (Rom. 9:22).
15. God is heilig
God se heiligheid beteken Hy is sonder gelyke. John Piper sê: ‘God is holy in His absolute uniqueness. Everything else belongs to a class. We are human; Rover is a dog; the oak is a tree; Earth is a planet; the Milky Way is one of a billion galaxies; Gabriel is an angel; Satan is a demon. But only God is God. And therefore He is holy, utterly different, distinct, unique.’4
Daarom sê Jes. 40:25: “‘Met wie wil julle My vergelyk, sodat Ek net soos hulle sal wees?’ vra die Heilige.” Of v.21: “My mond sal die lof van die Here verkondig; alle mense moet sy heilige Naam prys vir altyd en altyd.” (eie beklemtoning).
Laat ons Hom saam met die hemelwesens as die heilige en onvergelyklike God prys (Jes. 6:3, Op. 4:8, Matt. 6:9).
1 Isaac Watts, A Guide to Prayer (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2001, 2019 [1715]), 12-4.
2 Mark Jones, God Is: A Devotional Guide to the Attributes of God (Wheaton, Illinois: Crossway, 2017), 138.
3 Joachim Neander (1650-80), Praise to the Lord, the Almighty
4 John Piper, Brothers, We Are Not Professionals (Nashville, Tennessee: Broadman & Holman Publishers, 2002), 12.