God se heerlikheid in die Ou Testament was soos die winterson na 16:00: dit het stadig maar seker verflou totdat dit verdwyn het. God se heerlikheid in die Nuwe Testament is soos die somerson na 08:00: dit word al hoe helderder totdat dit vol skyn. Dink daaraan as jy God se heerlikheid in Eksodus 24 sien.
God se uitnodiging (v.1-2)
Suid-Afrika is ‘n demokrasie waar die meerderheid se stem tel. Vir millenia het mense onder ‘n outokrasie geleef: die koning se stem is al wat getel het – die volk het nie ‘n sê gehad nie. Uit hulle konteks het die ou mense God se soewereiniteit beter as ons verstaan.
Ons skop daarteen en sê: ‘God kan nie kies sonder dat ek besluit nie.’ Húlle het gesê: ‘As God wil kan Hy kies dat Moses mag naderkom. As Hy wil kan Hy naas Moses kies om vir Aäron, sy seuns, en die ouderlinge nader te bring. As Hy wil kan Hy besluit dat die res van die volk nie nader mag kom nie. As Hy wil kan Hy twaalf dissipels uitsoek. As Hy wil kan Hy uit die twaalf drie kies om naby Hom te wees.’ (v.1-2, Markus 3:13, 5:37, 9:2, 14:33).
In 20:21-24:2 was Moses op die berg (v.3). God het gesê dat Aäron, Nadab, Abihu (hulle sou priesters wees), en die 70 ouderlinge halfpad teen die berg op moes kom om Hom te aanbid (v.1, 18:21-22, Numeri 11:16-17). Moses was die volk se leier en middellaar en moes tot bo kom (v.2, 33:11, Numeri 12:6-8). Die volk mag glad nie naby die berg gekom het nie (v.2, 19:12).
In hfst.24 het Moses sewe keer op en nader na God toe gekom. Die leiers het God op die berg aanbid, voordat die volk Hom in die tabernakel aanbid het. Hulle moes die voorbeeld stel.
Maak jou ore oop vir God se uitnodiging. Die uitnodiging is nie net vir die geestelike leiers soos in die Ou Testament nie. Moenie soos die Katolieke dink dat die dominee ‘n beter kans het om verhoor te word nie. Deur Jesus se dood aan die kruis is die uitnodiging oop vir almal. In die Ou Testament het die Here gesê: “Ek sal hom laat aankom, en hy sal nader kom na My toe. Want wie is hy tog wat sy lewe daaraan waag om nader te kom na My toe? spreek die HERE.” (Jeremia 30:21).
In die Nuwe Testament is dinge anders:
“Maar nou in Christus Jesus het julle wat vroeër ver was, naby gekom deur die bloed van Christus.” (Efesiërs 2:13).
“Laat ons dan met vrymoedigheid na die troon van die genade gaan, sodat ons barmhartigheid kan verkry en genade vind om op die regte tyd gehelp te word.” (Hebreërs 4:16).
“Terwyl ons dan, broeders, vrymoedigheid het om in die heiligdom in te gaan deur die bloed van Jesus op die nuwe en lewende weg wat Hy vir ons ingewy het deur die voorhangsel heen, dit is sy vlees, en ons ‘n groot Priester oor die huis van God het, laat ons toetree met ‘n waaragtige hart in volle geloofsversekerdheid, die harte deur besprenkeling gereinig van ‘n slegte gewete en die liggaam gewas met rein water.”(Hebreërs 10:19-22).
Bekeer jou en kom nader. “Nader tot God, en Hy sal tot julle nader. Reinig die hande, julle sondaars, en suiwer die harte, julle dubbelhartiges!” (Jakobus 4:8). “Wie mag klim op die berg van die HERE? En wie mag staan in sy heilige plek? Hy wat rein van hande en suiwer van hart is, wat sy siel nie ophef tot nietigheid en nie vals sweer nie.” (Psalm 24:3-4).
In Christus het God na ons toe neergedaal, sodat ons kan opklim na Hom toe. Ons is baie geseënd. “Welgeluksalig is hy wat U uitkies en laat nader kom, dat hy kan woon in u voorhowe.” (Psalm 65:5). “Want baie is geroep, maar min uitverkies.” (Matteus 22:14). Jy kan net naderkom as God jou na Hom toe trek (Johannes 6:44).
God se verbond (v.3-8)
In my laerskool dae het ons ‘n belofte bevestig deur te sê: ‘Ek sit my hand op die Bybel... Op my erewoord... Cross my heart and hope to die.’ Ander mense het hande geskud en iemand moes deurkap. By die Sandrivier Konfensie het hulle hulle name op papier geteken. In die antieke tyd het konings en hulle onderdane ‘n soesereiniteitsverbond gesluit. Dit is wat ons in Eksodus 20-24 sien:
[1] Die Koning sê eerste sy Naam en sy titel (20:2).
[2] Die Koning sê dan wat Hy vir sy onderdane gedoen het, sodat sy onderdane weet dat hulle lojaliteit aan Hom verskuldig is (20:2-3).
[3] Die Koning lees en spel in detail sekere vereistes aan sy onderdane uit (20:3-17, 22-23:19).
[4] Die onderdane kry ‘n kopie van die vereistes, sodat hulle dit gereeld kan lees en hulle verantwoordelikheid kan hersien (v.4, 7).
[5] Seën word uitgespreek as die onderdane Hom sal gehoorsaam; vloeke word uitgespreek vir dié wat rebels wil wees (20:5b-6, 7b, 12b).
[6] Die Koning en onderdane kry elkeen ‘n kopie van die verbond (v.12, 32:15-16). John Currid sê oor die twee kliptafels: ‘It is now clear that the two tablets did not have different laws written upon each of them, as was previously thought. As Kline comments, “The two tables were duplicate copies of the covenant. And the correctness of this interpretation is decisevly confirmed by the fact that it was normal procedure in establishing suzerainty covenants to prepare duplicate copies of the treaty text.’”[1]
[7] Die twee partye het diere in twee gesny. Hulle het dan saam deur die helftes gestap en gesê: ‘Mag ek so in twee gesny word as ek die verbond verbreek (sien Genesis 15, Jeremia 34).[2]
Moses het na die volk toe gegaan en God se wet soos in 20:1-23:33 voorgehou (v.3, 20:19). Die volk het met een stem en vasberade op God se Woord gereageer (v.3, 19:8, vgl. Jakobus 1:22). Moses het dit in ‘n boek geskryf sodat hulle dit makliker kon hersien en onthou (v.4).
Hy het vroeg opgestaan (soos wat ons doen om stiltetyd te hou) om ‘n altaar en twaalf pilare te bou (v.4). In die verbond het die altaar God verteenwoordig. Die pilare was ‘n gedenkteken wat die volk verteenwoordig het (kontr. 23:24, vgl. Genesis 28:18, 31:45).
Daar was nog nie amptelik priesters nie. Die jong manne was sterk en fiks, en moes beeste as brandoffers en vredeoffers vir die Here slag (v.5). Hulle moes offers bring voordat die leiers voor God kon kom (die leiers het die hele volk verteenwoordig). Die helfte van die bloed moes hulle teen die altaar gooi om dit te heilig. Die diere het namens die leiers gesterf (v.6, vgl. Hebreërs 10:1-4).
Moses het die boek wat hy in v.4 geskryf het, voor die hele volk gelees (v.7). Sy stem sou teen die berg eggo, sodat almal hom kon hoor. Die volk het belowe dat hulle God se wet sou nakom (v.7). Moses het die ander helfte van die bloed op die volk gesprinkel en so die verbond verseël (v.8). Die bloed was simbolies om te sê dat húlle bloed sou vloei indien hulle nie die verbond gehou het nie. Die volk moes deur die verbond God s’n wees (hfst.24), voordat hulle Hom in die tabernakel kon aanbid (hfst.25 e.v.).
Lewe in die lig van die Nuwe Verbond. Voordat jy dit kan doen moet jy eers die verskil tussen die Ou- en Nuwe Verbond verstaan.
[1] Die Ou Verbond
God het belowe om Israel se God te wees en hulle sy volk. Hy het belowe om aan hulle die Land te gee. Hulle moes sy wet hou (v.3, 7, 12, 20:1-23:19). Die verbond is met bloed geseël (v.5-7). Indien die volk die wet en verbond gebreek het, sou hulle sterf.
[2] Die Nuwe Verbond
God belowe om ons (die kerk) God te wees en ons sy volk (Hebreërs 8:10). Hy belowe aan ons die ewige lewe (Titus 1:2). Jesus het namens ons die wet perfek onderhou (2 Korintiërs 5:21). Die Gees het God se wet op ons harte geskryf en lei ons om dit te gehoorsaam (Hebreërs 8:10, Romeine 8:4). Hy het die verbond met sy eie bloed verseël; Hy het gesterf omdat ons die wet en verbond gebreek het; deur sy bloed vat Hy ons sonde weg (Hebreërs 9:15-26, 13:20, 1 Petrus 1:2).
- Godsdienstige persoon: God het nie die wet gegee dat jy daardeur gered kan word nie (Galasiërs 3:10, Romeine 3:28). Jesus red ons deur sy perfekte lewe, kruisdood en opstanding.
- Misleide persoon: moenie dink dat God en die hemel joune is as jy geen begeerte het en nie in staat is om die wet te onderhou nie. Die wet red ons wel nie, maar as jy die wet wil en kan onderhou, is dit ‘n bewys van ware redding.
- Twyfelaar: Jesus het die verbond met sy bloed verseël. Net as God sy belofte kan breek en sy Seun se kruisdood verwerp, kan jy jou erfenis in die hemel verloor. Jou hoop op die oordeelsdag lê nie in hoe goed jy was nie, maar op God se vaste verbond:
His oath, his covenant, his blood
supports me in the whelming flood.
When all around my soul gives way,
He then is all my hope and stay.
On Christ the Solid Rock I stand,
All other ground is sinking sand.
- Gelowige: prys Hom in die nagmaal vir sy vaste verbond (Matteus 26:28). Moenie maklik die nagmaal mis soos wat baie mense doen nie.
God se heerlikheid (v.9-18)
In 2007 het ek Taiwan toe gevlieg. Toe ons oor Thailand vlieg, het die son bo die wolke opgekom. Dit was asemrowend. Oppad na ‘n konferensie toe het ons by Harrismith gestop. Die wolke het soos reuse wit branders stadig oor die berg gesak. Ek het drie of vier keer in my lewe gesien hoe die punte van ‘n wolk verskillende kleure van die reënboog was. Op Kersdag 2005 het die wolke soos rye en rye katoenballe gelyk. By Olifantsfontein het die son soos ‘n groot rooi bal agter die bloekombome gesak. Daar was swart wolke en blitse wat voor die son geslaan het. In 2011 het ek ‘n glasblou hemel in die Karoo buite Graaff-Reinet gesien.
Ek is opgewonde oor ‘n flou beeld van God se heerlikheid in die skepping. Wat moes die leiers van Israel gedink het toe hulle ‘n glans van die heerlikheid self gesien het? Wat van Moses wat God se heerlikheid in die wolk gesien het?
Nadat die verbond gesluit is (Amos 3:3) het Moses en die leiers op die berg geklim (v.9, 1). Daar het hulle vir God gesien (v.10, Genesis 32:30, Jesaja 6:1, 5, Esegiël 1:26, Johannes 1:18). Hulle het nie sy gesig gesien nie (33:20, 23, 1 Timoteus 6:16), maar sy voete op vloerwerk van blou saffiersteen of lapis lazuli; dit was so helder soos ‘n diep blou hemel (v.10, Esegiël 1:26, 10:1). Die helder blou is ‘n prentjie van God se Koninklike Majesteit. As dít sy voete is, hoe lyk sy gesig?!
Omdat God ‘n verbond gemaak het, het die leiers nie gesterf nie (v.11). Hulle het voor God geëet en gedrink; dit was ‘n verbondsete soos die Nuwe Verbond se nagmaal (v.12, Genesis 31:54). God het vir Moses nader geroep om die twee kliptafels te kry wat die wet opsom (v.12). God dit het met sy eie vinger geskryf (31:18). Hy moes ook die planne vir die tabernakel by God kry.
Moses het vir Josua – sy handlanger en opvolger – saamgevat (v.13, 33:11). Moses het gesê dat die 70 ouderlinge moes wag totdat hy terugkeer (v.14, vgl. Genesis 22:5); Aäron en Hur kon die moeilike sake hanteer (v.14, 17:10, 12, 18:26).
Moses het toe verder geklim. ‘n Wolk het God se volle heerlikheid vir die volk bedek (v.15). God se heerlikheid het in die wolk op die berg gewoon [Heb. shâkan] voordat sy shekinah heerlikheid in die tabernakel gewoon het (v.16, 16:10). Die wolk het vir ses dae oor die berg gehang. Op die sewende dag (die Sabbat?) het God het vir Moses in die wolk in geroep (v.16). Josua moes vir hom wag.
God se heerlikheid op die berg se piek was ‘n verterende vuur wat in die wolk gebrand het (v.17, Deuteronomium 9:3, 4:11-12, Hebreërs 12:29, Esegiël 1:27). Die vuur is dalk simbolies van sy heiligheid en brandende jaloesie. Moses was vir 40 dae en 40 nagte in die vuurwolk (Matteus 4:2); God het Hom nie verteer nie (v.18, 3:2, 34:28, Deuteronomium 9:9, 18).
Soek God se heerlikheid. Ja, geniet dit in die bosveld, by die see, en op die berg. Onthou egter dat die skepping net ‘n skadubeeld van sy heerlikheid is (Psalm 19:2). Sien sy heerlikheid meer in Jesus se lewe op aarde: op die berg toe die wolk Hom oorskadu het (Matteus 17:2, 5); in sy wonderwerke (Johannes 2:11); in sy kruisdood (Johannes 17:1); by die leë graf (Jh.20:28). Sien sy heerlikheid deur geloof in die evangelie, die Skrif, en die kerk (2 Korintiërs 3:18, 4:6, Efesiërs 5:27). Sien sy heerlikheid in die hemel (Openbaring 1:12-16), by sy koms op die wolke en in die verheerlikte liggaam wat jy gaan kry (Handelinge 1:9-11, 2 Tessalonisense 1:7-8, 10, Matteus 25:31), in sy Persoon (Hebreërs 1:3).
God se heerlikheid was eers op die berg, toe in die tabernakel, toe in Jesus op die aarde (Johannes 1:14). In die evangelie en Jesus sien ons meer as dit wat die leiers in v.10, 17-18 gesien het (2 Korintiërs 3:7-11). In die Nuwe Testament bly God se heerlikheid nie in ‘n tent nie, maar in jou hart deur die Gees. In die Ou Testament het hulle die heerlikheid net by tye gesien, maar vandag is dit permanent by ons.
Dalk sê jy: ‘Ek sien God se heerlikheid meer in die skepping as in die evangelie, die Skrif, en die kerk – wat nog te praat van v.10, 17-18?’
- Dalk sien jy dit nie, omdat jy nog ongered is. Paulus praat van “die ongelowiges in wie die god van hierdie wêreld die sinne verblind het, sodat die verligting van die evangelie van die heerlikheid van Christus, wat die beeld van God is, op hulle nie sou skyn nie.” (2 Korintiërs 4:4).
- Dalk sien jy dit nie, omdat jy nie jou Bybel lees nie.
- Dalk sien jy dit nie, omdat jy jou Bybel akademies lees en nie saam met die Psalmis bid: “Open my oë, dat ek kan sien die wonders uit u wet.” (Psalm 119:18) nie.
- Dalk sien jy dit nie, omdat jy te haastig is. Jy wag nie op die Here nie (v.16).
- Dalk sien jy dit nie, omdat sonde jou verblind: “want almal het gesondig en dit ontbreek hulle aan die heerlikheid van God” (Romeine 3:23).
- Dalk sien jy dit nie, omdat jou gebede te veel op materiële dinge gefokus is. Jy bid nie vir geestelike dinge nie: “Laat my tog u heerlikheid sien.” (33:18).
As jy God se heerlikheid in gebed, die Skrif, ‘n preek ervaar, sal sonde vir jou onaantreklik wees. Jy sal God in alles wil verheerlik (1 Korintiërs 10:31).
Hoekom moet jy God se heerlikheid soek? Niks anders sal jou versadig nie. Jy is gemaak om Hom te verheerlik (Jesaja 43:7). Wanneer jy Hom verheerlik sal jy volle vreugde en vervulling vind.
Jonathan Edwards skryf oor sy vrou Sarah (hy verwys na haar as ‘the person’):
‘The person has more than once continued for five or six hours together, without interruption, in a clear and lively view or sense of the infinite beauty and amiableness of Christ’s person, and the heavenly sweetness of his transcendent love. So that (to use the person’s own expressions) the soul remained in a kind of heavenly elysium [Afr. paradys], and did as it were swim in the rays of Christ’s love, like a little mote swimming in the beams of sun that come in at a window.’
Sy was by tye so oorweldig dat sy nie kon staan of praat nie. Een minuut hiervan was meer werd as al die gerief en plesier van ‘n mens se hele lewe. Sy het dikwels – soos Dawid in Psalm 63:2 – flou geword omdat sy so oorweldig was met die liefde van Christus.[3]
Onder die Nuwe Verbond word hierdie heerlikheid helderder en helderder (2 Korintiërs 3:18), totdat ons vir Jesus in sy volle heerlikheid sien.
[1] Evangelical Press Study Commentary: Exodus, vol.2, p.141
[2] Meredith Kline, Westminster Theological Seminary klasnotas, http://www.fivesolas.com/suzerain.htm
[3] The Works of Jonathan Edwards, vol.1, pp.376-378