Hulp vir drank en dwelmslawe

“20:1 Die wyn is ‘n spotter, en sterk drank ‘n lawaaimaker; en elkeen wat daardeur bedwelmd raak, is nie wys nie... 21:17 Wie van vrolikheid hou, is ‘n man van gebrek; hy wat van wyn en olie hou, sal nie ryk word nie...23:19 Hoor, my seun, en word wys, en rig jou hart reguit op die weg.  23:20 Wees nie onder die wynsuipers nie, onder die wat as vrate hulle hart ophaal. 23:21 Want ‘n drinker en ‘n vraat sal arm word, en slaperigheid laat stukkende klere dra...23:29 By wie is ‘Ag!’; by wie is ‘Wee my!’; by wie is getwis; by wie is geklaag; by wie is wonde sonder oorsaak; by wie is dofheid van oë?  23:30 By die wat láát opbly by die wyn, by die wat ingaan om gemengde drank te proe.  23:31 Kyk nie na die wyn as dit rooiagtig lyk, as dit sy glans gee in die beker, glad na binne gly nie: 23:32 op die end byt dit soos ‘n slang en spuug gif uit soos ‘n basilisk.  23:33 Jou oë sal vreemde dinge sien en jou hart verkeerde dinge spreek; 23:34 en jy sal wees soos een wat in die hart van die see lê en soos een wat op die top van die mas lê. 23:35 Hulle het my geslaan, sê jy dan, ek het geen pyn gevoel nie; hulle het my neergeslaan, ek het dit nie gemerk nie!  23:36 Wanneer sal ek wakker word?  Dan sal ek dit weer opnuut soek...31:1 Die woorde van Lémuël, die koning van Massa, waarmee sy moeder hom vermaan het...31:4 Die konings, o Lémuël, die konings moet nie wyn drink nie, en die vorste moet nie sterk drank begeer nie; 31:5 anders drink hy en vergeet die insettinge en verdraai die reg van al die ellendiges.  31:6 Gee sterk drank aan hom wat wil ondergaan, en wyn aan die wat bitter bedroef is.  31:7 Laat hy drink en sy armoede vergeet en aan sy moeite nie meer dink nie.” (Spreuke).

Die oorsake van die probleem

Baie mense se oplossing vir drank en dwelms is soos iemand wat Peaceful Sleep spuit vir muskiete, maar nie die nes uitroei nie.  Die Bybel wil die oorsaak van die probleem uitroei en nie maar net die simptome behandel nie.  Hier is dan 'n paar oorsake van die probleem:

1. 'n Gebrek aan wysheid (20:1).
2. Hedonisme:  die soeke na plesier (21:17).  Hierdie is die tipe persoon wat van een nagklub of partytjie na die volgende gaan.
3. 'n Vuil hart; 'n hart wat nie op die regte pad is nie (23:19).  Volgens Jesus kom alle sonde uit ons slegte harte uit (Markus 7:21-23).
4. Slegte vriende (23:20).
5. Ledigheid (23:30a).  'n Mens kry die idee van iemand wat die hele dag in die kroeg deurbring.  “Wee hulle wat vroeg in die môre klaarmaak om sterk drank na te jaag, wat in die nag láát opbly terwyl die wyn hulle verhit.” (Jesaja 5:11).
6. Nuuskierigheid.  Op 'n kort video het ek gesien hoe 'n jong man vir 'n 12-jarige seun dwelms gee om te rook.  Toe die seun dit neem het al die jong manne hom geluk gewens.  “Hou op om my geluk te wens,” het hy gesê, “ek probeer dit net hierdie een keer.”  Almal het vir hom gelag.  Hulle het geweet dat dié wat hierdie dwelm een keer gebruik, dadelik verslaaf sou wees.  Moenie dink jy wil dit net een keer proe nie (23:30b).  Jy mag dalk net vasgevang word in die strik.
7. Party mense drink, omdat hulle van hul sorge of armoede wil vergeet:  “Gee sterk drank aan hom wat wil ondergaan, en wyn aan die wat bitter bedroef is.  Laat hy drink en sy armoede vergeet en aan sy moeite nie meer dink nie.” (31:6-7).  Sommige mense wat deur moeilike tye gaan bedwelm hulleself om te kalmeer, die pyn verlig, warm te slaap, of beter te voel.

Die gevolge van die probleem

1. Iemand wat dronk is lyk sotlik en tree so op.  Dit is nie net dat hy met ander spot nie, maar dis asof die wyn met hom spot (20:1).  Hy slinger rond en tree op soos 'n idoot.
2. Bakleiery.  Party veg met die vuis en slaan hulle vroue.  Ander baklei met woorde.  In 20:1 verwys ‘lawaaimaker’ presies hierna, en volgens 23:29 is 'n bedwelmde persoon twisgierig.  Geen wonder dat hy wonde sonder oorsaak het nie.
3. 'n Gebrek aan selfbeheersing.  Iemand wat dronk is of dwelms gebruik strompel, raak hoog, of sukkel om te bestuur.  Die middel lei hom (20:1).  Hier is hoe jy kan weet of jy te veel gedrink het:  Is jy jouself?  Is jy snaakser of meer aggressief as gewoonlik?  Sing jy nonsens?  Voel jy meer ontspanne as gewoonlik?
4. Jy het geen skaamte nie, maar sal 'n groot geraas maak (20:1).  Of jy sal jou naakte ontbloot:  “Maar toe hy van die wyn gedrink het, het hy dronk geword en naak in sy tent gelê.” (Genesis 9:21).
5. Armoede:  “hy wat van wyn en olie hou, sal nie ryk word nie...Want ‘n drinker en ‘n vraat sal arm word, en slaperigheid laat stukkende klere dra.” (21:17, 23:21).  Drank en dwelms is nie goedkoop nie.  Ek weet van iemand wat R1000 per dag aan dwelms spandeer het.  Daar is mense wat eerder hulle verdowingsmiddels sal koop as om kos en klere te koop; as om hulle huur te betaal.  Wanneer hulle besope is slaap hulle te veel.  Gevolglik werk hulle nie en het hulle ook nie geld om kos te koop nie.  Natuurlik is daar mense wat baie drink of dwelms gebruik, maar nogsteeds ryk is.  Maar uiteindelik sal hulle vir ewig arm wees in die hel (Lukas 16:19-31).
6. In 23:29 praat Salomo van “Wee!”  Oordeel, moles, ondergang, die hel.  “Wee hulle wat helde is om wyn te drink en wakker manne om sterk drank te meng” (Jesaja 5:22).  Die Nuwe Testament lys “dronkenskap” as 'n werk van die vlees en sê “dat die wat sulke dinge doen, die koninkryk van God nie sal beërwe nie.” (Galasiërs 5:21).
7. Hartseer.  Dit is wat met “Ag!” bedoel word (23:29).  'n Man wat ek ken het alles verloor en op straat beland as gevolg van sy verslawing aan drank.  'n Ander se huwelik is daarmee heen deur dwelms.  Hulle het hierdie hartseer oor hulleself gebring.
8. Siekte en pyn.  Die persone het dowwe of rooi oë, en voel babbalas of naar:  “...by wie is wonde sonder oorsaak; by wie is dofheid van oë?...op die end byt dit soos ‘n slang en spuug gif uit soos ‘n basilisk...en jy sal wees soos een wat in die hart van die see lê en soos een wat op die top van die mas lê.  Hulle het my geslaan, sê jy dan, ek het geen pyn gevoel nie; hulle het my neergeslaan, ek het dit nie gemerk nie! (23:29, 32, 34-35).  Hierdie verse herinner my aan iets wat met my beste vriend gebeur het.  ‘n Nagadder het hom gepik.  ‘n Tyd vroeër het hy sy vinger met ‘n haelgeweer afgeskiet.  Hy sê dat die slangbyt baie erger was as die geweerskoot.  En dít is wat uiteindelik met die verslaafde sal gebeur:  die middel sal soos slanggif in sy liggaam wees.  Hy sal wees soos iemand wat seesiek word.  Hy sal by tye so naar word dat hy wens hy gaan dood.  Maar omdat hy in sy besopenheid nie enige pyn voel nie, sal hy nóg soek (soos my dogter wat by die tandarts was, geen pyn gevoel het nie, en haar lip stukkend gebyt het.  Toe die gevoel terugkom, het sy baie pyn gehad).  Die dronkaard sal bewus wees van die pyn wanneer die middel uitwerk.  Dan sal hy weet hy is geslaan.  En uiteindelik sal die newe-effekte geweldige pyn veroorsaak
9. Die dood.  Op ‘n natuurfilm wat ek gesien het, het ‘n kobra ‘n leeuwyfie en haar welpies gepik.  Die welpies is dood en die leeu was vir ‘n week dodelik siek.  Só sal dit wees met iemand wat aan hierdie middele verslaaf is.  My vrou ken iemand wat dood is van drank en ek iemand wat dood is van dwelms.  Vir die verslaafde het dinge goed begin.  Maar dit het sleg geëindig – bitter sleg.
10. Hallusinasie.  Jy sien dinge wat nie daar is nie.  Jou sintuie bedrieg jou.  “Jou oë sal vreemde dinge sien” (23:33a).
11. Jy sal dinge sê wat jy berou:  “jou hart verkeerde dinge spreek” (23:33b).  Onder die invloed van sterk medikasie het een vrou verskriklike dinge vir 'n ander gesê.  En met dwelms en alkohol is dit dieselfde.  Wat 'n persoon sê wanneer hy dronk of bedwelmd is, wys vir jou wat regtig in sy hart is.
12. Vergeetagtigheid.  In 23:35 kry 'n mens die idee dat die dronk persoon nie mooi kan onthou wat gebeur het nie.  In 31:4-5 is dit duidelik dat vergeetagtigheid een van die gevolge van hierdie sonde is:  “Die konings, o Lémuël, die konings moet nie wyn drink nie, en die vorste moet nie sterk drank begeer nie; anders drink hy en vergeet die insettinge en verdraai die reg van al die ellendiges.”  Dronkenskap neem jou verstand weg (sien Hosea 4:11).  Die drank en dwelmslaaf vergeet hoe erg sy probleem eintlik is.  Daarom doen hy dit weer.
13. Verslawing (23:35-36).  Die persoon word geslaan, maar doen dit weer.  En weer.  En weer.  “Al stamp jy die sot in ‘n stampblok tussen graankorrels met ‘n stamper, sy sotheid sal nie van hom wyk nie.” (27:22).  Die dronkaard kan pap geslaan word.  Tog sal hy terugkeer na sy sotheid, net soos 'n hond terugkeer na sy eie uitbraaksel (26:11).
14. Onreg.  'n Dronk leier sal omkoop geld vat, of in sy bedwelmde toestand wette verander (31:4-5, Jesaja 28:7).  Verslawing beïnvloed nie net jouself nie, maar ook ander rondom jou.  By 'n restaurant het ek gehoor hoe 'n voorskoolse seuntjie vieslike taal gebruik.  Sy ma het omgevlieg:  “Moenie so lelik praat nie!  Waar hoor jy dit?”  “By julle,” het hy geantwoord.  “Dis nie 'n verskoning nie,” het sy ma gesê.  Moenie so wees wanneer dit by drank en dwelms kom nie.  Stel 'n voorbeeld.
15. Berou.  Die koning wat dronk is verander wette (31:4-5).  Wanneer hy tot sy sinne kom, besef hy wat hy gedoen het.  Maar dan is dit te laat.  Iemand wat dronk bestuur en 'n kind dood ry, beland in die tronk.  Dis amper soos Lot wat dronk was en sy dogters swanger gemaak het (sien Genesis 19).  Moenie onverantwoordelik wees nie.  Spyt kom altyd te laat.

Die oplossing vir die probleem

1. Moenie tevrede wees met tweede klas plesiere nie (21:17):  “Want my volk het twee verkeerde dinge gedoen:  My, die fontein van lewende water, het hulle verlaat om vir hulle reënbakke uit te kap, gebarste reënbakke wat geen water hou nie.”  Soek ware en blywende plesier:  “maar elkeen wat drink van die water wat Ek hom sal gee, sal in ewigheid nooit dors kry nie, maar die water wat Ek hom sal gee, sal in hom word ‘n fontein van water wat opspring tot in die ewige lewe.” (Johannes 4:14).  Pasop vir die wêreld wat hedonisme aanmoedig; wat vir jou sê dat die een of die ander ding vreugde vir jou sal bring.  As jy alewig plesier najaag, sal jy uiteindelik ja sê vir die hoogste plesier wat die wêreld jou kan bied:  immorele seks, drank en dwelms.
2. Wees gehoorsaam uit die hart:  “Hoor, my seun, en word wys, en rig jou hart reguit op die weg.” (23:19).  Toe ek in die laerskool was het my ma my gewaarsku om nie te rook as ek in die hoërskool kom nie.  Ek het nooit gerook nie.  Waarsku jou kinders:  “Die woorde van Lémuël, die koning van Massa, waarmee sy moeder hom vermaan het” (31:1).  As jy weergebore word en jou natuur verander word, sal jy weerstand kan bied.  Dit is immers uit die hart wat ons sondige begeertes en dade kom (4:23).  As jy nuwe begeertes het, sal jou dade ook verander.  Paulus se raad is:  “Moenie dronk word van wyn nie—daarin is losbandigheid; maar word met die Gees vervul.” (Efesiërs 5:18).  As die Heilige Gees in jou is sal jy selfbeheersing kan toepas (Galasiërs 5:23).  Hoe kan jy weergebore word?  Deur die Woord van God; die evangelie.  Die evangelie is die goeie nuus dat God helverdiende sondaars vergewe en vir ewig sy kinders maak.  God is heilig en haat jou selfsugtige sonde van drank en dwelmverslawing.  Hy haat die sonde wat jy elke dag in jou woorde, gedagtes, en optrede doen.  Omdat jy in jou hart en uit vrye keuse 'n sondaar is, verdien jy sy straf.  Hy het jou liefgehad en 'n plan gemaak om jou te verlos.  In Christus het Hy aarde toe gekom en 'n mens geword.  Hy het die wet volmaak gehoorsaam in jou plek (Hy het nooit dronk geword nie, alhoewel mense Hom daarvan beskuldig het).  Hy het die straf vir jou sonde op Homself geneem aan die kruis.  Op die derde dag het Hy opgestaan uit die dood.  Hy is gewillig en instaat om almal te red wat deur geloof na Hom toe kom.  As jy met jou hele hart vertrou op Wie Hy is en wat Hy gedoen het, sal jy gered word.  Moenie op jou werke vertrou nie (jou sonde verdoem jou al klaar).  Vertrou op Hom alleen.  Bekeer jou van jou sonde.  Hou op daarmee, haat dit en kry berou daaroor.  Vra dat die Here jou help om dit met 'n gewillige hart te doen.  Hy sal.  Ouers:  jy het 'n verantwoordelikheid om dit vir jou kinders te leer, sodat hulle vry kan kom uit die strik van sonde.
3. Raak ontslae van jou slegte vriende:  “Wees nie onder die wynsuipers nie, onder die wat as vrate hulle hart ophaal.” (23:20).  “Gaan met die wyse om, dan word jy wys; maar hy wat met dwase verkeer, versleg.” (13:20).  “Moenie dwaal nie; slegte gesprekke bederf goeie sedes.” (1 Korintiërs 15:33).  In eenvoudige Afrikaans sê die laasgenoemde vers:  Jy flous jouself as jy dink dat jý die uitsondering op die reël is; dat jý slegte vriende kan hê en nie beïnvloed sal word nie.  Jy sal.  Die goeie waardes wat jou ouers jou geleer het sal daarmee heen wees.
4. Verwyder jouself van die versoeking.  Moenie soos Eva kyk hoe mooi die vrug is, en dink jy kan die versoeking weerstaan nie.  Moenie soos Mowgli van The Jungle Book in Ka (die slang) se oë kyk nie; jy sal gehipnotiseer word.  Salomo sê:  “Kyk nie na die wyn as dit rooiagtig lyk, as dit sy glans gee in die beker, glad na binne gly nie” (23:31).  My vriend het 'n dronkaard gehelp om R4000 se drank in die bad uit te gooi.  Moenie eers verby die drankwinkel ry of na die dwelmmiddel kyk nie.  As jy sê:  “Ek sal net een slukkie neem”, mag dit te laat wees.  Die Skrif sê:  “Laat ons welvoeglik wandel soos in die dag, nie in brassery en dronkenskap, nie in ontug en ongebondenheid, nie in twis en nydigheid nie.  Maar beklee julle met die Here Jesus Christus, en maak geen voorsorg vir die vlees om sy begeerlikhede te bevredig nie.” (Romeine 13:13-14).  In John Owen se bekende woorde:  “Vernietig sonde of dit sal jou vernietig.”  Jesus het gekom om verslaafdes vry te maak; om die mag van die sterkste sonde te breek:  “En julle sal die waarheid ken, en die waarheid sal julle vrymaak...Jesus antwoord hulle:  Voorwaar, voorwaar Ek sê vir julle dat elkeen wat die sonde doen, ‘n dienskneg van die sonde is...As die Seun julle dan vrygemaak het, sal julle waarlik vry wees.” (Johannes 8:32, 34, 36).  “Vir hierdie doel het die Seun van God verskyn, om die werke van die duiwel te verbreek.” (1 Johannes 3:8).