Jakobus 1:5-8
Toe Karen een middag na werk huistoe ry, toe tref ’n kar haar teen 60 km/h van agter af. Toe sy uitklim, was daar lelike krapmerke en ’n klein duik in haar kar. Sy het die ander motoris se besonderhede geneem en haar man gebel. Hy het van die werk af gekom en saam met haar huistoe gery. Toe sy by die huis uit haar klim, toe sê sy: ‘My gesig voel warm.’ Sy het inmekaar gesak. ’n Aneurisme in haar brein het gebars. In die hospitaal het hulle haar breindood verklaar. Wat moes haar familie doen? Moes hulle die masjiene afsit? Moes hulle bid dat sy vanself sterf? Moes hulle vir bonatuurlike genesing bid? In sulke gevalle het ons waarlik die Here se wysheid nodig. Dit is waaroor vandag se teks gaan.
1. Bid vir wysheid (v.5)
Kennis weet tamatie is ’n vrug en nie groente nie. Wysheid weet mens sit tamatie in ’n groenteslaai, nie in vrugteslaai nie. Iemand met geestelike kennis ken die Bybel. Iemand met wysheid kan kennis in verskillende situasies toepas. Vir ’n gelowige in beproewing is kennis alleen onvoldoende. Hy kort wysheid. Hiervoor moet hy die Here vra: “As enigiemand van julle wysheid kortkom, laat hy dit vra van God...” (v.5). Moenie net bid: ‘Vat die beproewing weg!’ nie. Bid vir wysheid; vra die Heilige Gees wat jy moet bid (v.5, Rom. 8:26-27).
God is alwys en die bron van wysheid; Hy kan jou help (v.5, Job 12:13, Spr. 2:6, Rom. 11:33, Kol. 2:3). Die oplossing vir elke dilemma in die heelal lê by Hom. Hy vra nie mense en engele vir raad nie; Hy weet presies wat om te doen (Rom. 11:34). Vind sy wysheid deur gebed, die Woord en die raad van volwasse gelowiges (v.5, Ps. 19:8, 119:24, 105, Spr. 11:14). Moenie ongelowiges, die sterre, die dooies, of ’n palmleser vir raad vra nie (Ps. 1:1, Jes. 8:19-20). Vra die Here (v.5). God se wysheid is beter as die wêreld s’n (Spr. 21:30, 1Kor. 1:19-20). Hy gee dit oorvloedig aan elkeen wat vra. Hy gee nie net ’n knippie nie, maar vou sy wysheid oop en gee meer as wat jy nodig het (v.5, Gk. haplōs). Waar jy voorheen geen uitweg gesien het nie is daar nou ’n dosyn opsies.
God se belofte van wysheid is nie vir almal nie. Dit is vir julle (v.5), die broers (v.2), God se volk wat verstrooi is (v.1). Die ongelowige soek nie die Here se wysheid nie—hy volg sy eie kop en die wêreld se wysheid (Spr. 26:12, 16, 28:26, Rom. 12:16). As hy wel vir wysheid vra, is die Here nie verplig om te antwoord nie (Spr. 15:8, 29). Soos Saul is ongelowiges ongehoorsaam; die Here sal hulle nie antwoord nie (1Sam. 14:13, 37, 15:22-23, 28:6, 15, 18). Hulle moet Christus soek. Hy is die wysheid, verlossing en krag van God (1Kor. 1:23-24, 30). As hulle Hom het, kan hulle God se wysheid in beproewing soek. Deur Christus sal God dit sonder verwyt gee (v.5, 1Kor. 1:20). Hy sal nie sê: ‘Laaskeer het jy My raad verwerp en jou kop gevolg. Jou beproewing is jou eie skuld. Maak self ’n plan en kyk waar dit jou bring ... Dit is die sesde keer hierdie maand wat jy vir wysheid vra. My voorraad raak op. Baie ander mense vra vir wysheid. Gee hulle ’n kans. Ek kan nie nou help nie. Kom volgende maand terug.’ Die Here het oorgenoeg wysheid vir almal. Dit raak nie op soos die weduwee se meel en olie nie. Die Here verstaan jou dilemma en help graag (v.5, Heb. 4:15-16).
Hoe weet jy wysheid kom van God af as jy dit ontvang? Wie sê dit is nie jou eie insig, mense se wysheid of die duiwel wat jou mislei nie? Meet dit aan die Woord en die uitkoms. In Bunyan se Pilgrim’s Progress het Christen uit die Stad van Verwoesting gevlug. Hy wou van sy sondelas ontslae raak en na die Hemelse Stad toe reis. Evangelis het gesê hy moet na die klein hekkie toe vlug. Daar sou hy ’n pad vind wat na die kruis toe lei. Op pad toe loop Christen mnr. Wêreldwys raak. Mnr. Wêreldwys kon sien hy wou van sy sondelas ontslae raak. Toe hy modder op Christen se klere sien, toe vra hy: ‘Het jy in die moedverloormoeras geval? Ek het so gedink! Ek reken Evangelis het jou die pad na die klein hekkie toe beduie. Dit lyk nie of sy raad gehelp het nie. Ek ken ’n makliker pad. Klim oor berg Sinaï hier naby. Agter die berg lê daar ’n dorp genaamd Wetties. Mnr. Regsadvies sal jou wys hoe om van jou las ontslae te raak.’ Toe Christen by die berg kom, was daar weerlig, donderslae, rook, vuur en ’n aardbewing. Sy las het nie ligter geword nie, maar erger. Hy het amper gesterf. Genadiglik het Evangelis hom gekry, hom bestraf, en hom na die regte pad toe gelei.1
Hoe weet ons mnr. Wêreldwys se raad was nie wys nie? Dit was teen die Skrif. Niemand kan deur die wet gered word nie (Rom. 3:19-20, Gal. 2:15-21). Die slegte uitkoms wys dat Wêreldwys die verkeerde raad gegee het. Dalk sal ’n hedendaagse voorbeeld help. Gert is ’n Christen. Hy het ’n finansiële krisis. Hy probeer sy geld wys gebruik, maar kom nie uit nie. Sy kollegas stel voor dat hy by sy meisie intrek: ‘Dit is beter om een woonstel se huur te betaal as twee.’ Wie sê hulle raad is nie wys nie? Die Bybel sê seks voor die huwelik is sonde (Heb. 13:4, 1Tess. 4:3-4, 1Kor. 7:9). Die uitkoms sal sleg wees: versoeking, onreinheid, ’n slegte getuienis vir die wêreld, ongelukkigheid in Gert se familie, ’n skuldige gewete, ’n harde hart. As ons alles opweeg, is Gert se kollegas onwys. Hy moenie hulle raad volg nie. Onbybelse raad met ’n slegte uitkoms is nie van God af nie. Dit is ongeestelik, wêrelds en demonies: “Wie onder julle is wys en verstandig? Laat hy deur goeie gedrag sy dade met sagmoedige wysheid toon. Maar as daar bittere afguns en selfsug in julle harte is, moet julle dan nie op wysheid beroem, en teen die waarheid lieg nie. Dít is nie die wysheid wat van bo kom nie, maar aards, nie-geestelik en demonies. Want waar afguns en selfsug heers, kom wanorde en allerlei gemene dade voor. Maar die wysheid van bo is in die eerste plek suiwer, en verder ook vredeliewend, bedagsaam, inskiklik, vol deernis en goeie vrugte, onpartydig en ongeveins. En die vrug van geregtigheid word in vrede gesaai vir hulle wat vrede maak.” (3:13-18).
Die Here wil hê jy moet tussen ware en valse wysheid onderskei. Maar dit is nie genoeg nie. Wat help dit jy herken die ware Jakob as jy dit nie volg nie (1:22)?
2. Bid met geloof (v.6-8)
By ’n leraarsbyeenkoms van verskillende denominasies het iemand gebid: ‘Lord, we know we will have this, because we have spoken it into the air.’ Om met geloof te bid, beteken nie jy glo jou gebede nie. Dit beteken jy glo die God tot wie jy bid. Jy glo Hy is getrou. Hy kan nie lieg nie (Num. 23:19, Jos. 21:45, Heb. 6:18). Hy sal wysheid gee as jy vra, want Hy het belowe (v.5). Jy glo Hy is goed en sal goeie dinge soos wysheid gee (v.5, Matt. 7:7-11). Jy glo Hy is almagtig; Hy kan doen ver bo wat ons bid of dink (Ef. 3:20).
Wie gelowig bid, bid volgens Matt. 21:21-22: “Jesus het hulle geantwoord: ‘Amen, Ek sê vir julle, as julle geloof het en nie twyfel nie, sal julle nie net kan doen wat met die vyeboom gebeur het nie, maar selfs as julle vir hierdie berg sê, “Tel jouself op en werp jou in die see!” sal dit gebeur. Alles wat julle in die gebed vra, sal julle ontvang as julle glo.’ ”
Iemand wat twyfel terwyl hy bid, bevraagteken God en sy Woord. Hy is soos ’n golf van die see wat rondgeruk en voortgesleep word (v.6). Soos ’n golf lyk hy intimiderend as hy bid. Maar omdat hy twyfel, loop sy gebede op niks uit nie. Hy is soos ’n golf wat op die sand in skuim verander. Soos ’n golf reik hy hoog om God se wysheid deur gebed te ontvang. Maar voor hy die wysheid het, val hy homself te pletter teen die grond. Soos ’n golf ruk die winde van twyfel hom rond. Wie op sy omstandighede eerder as op die Here fokus, twyfel maklik. Die Here wil hê jy moet met geloof bid (v.6). Moenie bid en dan sê: ‘Die situasie lyk onmoontlik; ek twyfel of die Here dit kan verander.’ Hy kan dit verander, maar Hy sal nie, omdat jy Hom bevraagteken.
’n Ander twyfelaar sê: ‘Die Here hoef nie te help nie; hoekom sal Hy?’ So iemand betwyfel God se goedheid en getrouheid. Die oplossing is eenvoudig: bely jou ongeloof as sonde en bid gelowig (v.6a).
’n Derde twyfelaar sê: ‘Die Here doen buitendien wat Hy wil; wat help dit ek bid?’ Dit is soos om te sê: ‘Die Here het gesê Hiskia gaan nog 15 jaar lewe; wat help dit hy eet, drink water en haal asem? ... Die Here weet wie Hy gaan red; wat help dit ons bid vir bekerings en deel die evangelie met mense?’ God bepaal die einddoel sowel as die middele. Hy besluit nie net hoe lank jy lewe nie, maar doen dit deur kos, water en suurstof. Hy besluit nie net wie Hy gaan red nie, maar doen dit deur evangelisasie en gebed (Joh. 17:20, Rom. 10:13-15, 2Tim. 1:10). Hy besluit nie net wat Hy in jou lewe wil bereik nie, maar doen dit deur gebed (vgl. Dan. 9:2-3). As jy nie wil bid nie, sal Hy iemand anders opwek om te bid. Jy en nie die Here nie, sal uitmis. Hy sal sy planne deur gebed uitwerk. Moenie toelaat dat God se soewereiniteit jou gebede verhinder nie. Laat dit jou dryf om te bid. Ons bid juis omdat God in beheer is en alles kan doen. Wie wil tot ’n magtelose God bid wat nie in beheer is nie? As die Here so was, sou dit ons gebede verhinder.
Baie mense glo God is goed, almagtig, soewerein en getrou. Hulle weet Hy kan wysheid gee, maar hulle ontvang niks. Hoekom nie? Want hulle bid nie daarvoor nie (4:2). Of hulle bid, maar het selfsugtige motiewe en begeertes (4:3). Of hulle koester sonde in hulle lewe. Hoekom moet die Here hulle antwoord (Ps. 66:18, Jes. 59:1-2)? Party is onvergewensgesind. Ander het rusie in hulle huwelik. Dit verhinder hulle gebede (Matt. 6:14-15, 1Pet. 3:7). Stel reg wat jy moet regstel, bid met geloof en die Here sal jou hoor (v.5-6a). Moenie twyfel nie, anders is jy dubbelhartig en onvas (v.8). Jy is soos Petrus: toe hy na Jesus kyk, kon hy op die water loop; toe hy na die golwe kyk, toe sink hy (Matt. 14:29-31). Moenie deur gebed na Jesus kyk en terselfdertyd na jou omstandighede kyk nie. Jy is soos Mr. Facing-both-ways in Pilgrim’s Progress: jy kyk na God en die wêreld (vgl. 4:4, 8, Matt. 6:24).2 Jy het nie ’n enkel fokus op die Here nie (v.8). Jy bid vir geld om kos te koop, maar dan dobbel jy en speel die LOTTO. Wie op die Here en die wêreld fokus, sal uiteindelik die Here verlaat en die wêreld volg. Hy sê: ‘Ek het lank genoeg vir die Here gwag; ek sal myself uit die beproewing help’ (1Sam. 14:18-20, 1Kon. 12:28, Jes. 50:10-11).
Die volwasse gelowige wonder hoe lank die beproewing gaan aanhou, maar hy wag geduldig op die Here (Psalm 13). Hy is nie dubbelhartig nie, maar het ’n enkel fokus op God se Woord (v.8, Ps. 119:6, 15, 113). Sy stabiele verhouding met die Here lei tot ’n stabiele lewe. Die swak- of vals Christen, en die ongelowige is die teenoorgestelde: as gevolg van sy wisselvallige of nie-bestaande verhouding met die Here, is sy hele lewe so (v.8). Sy stiltetyd, kerkbywoning, betrokkenheid in die gemeente, karakter, gedagtes, emosies, huwelik, gesin, menseverhoudings en werk is wisselvallig. Hy dobber rond soos ’n bootjie op die see. Hy het geen anker in die Here nie en val rond (v.8, Heb. 6:19). Wie konstant wil lewe, benodig ’n konstante verhouding met Jesus Christus. Dit is die verskil tussen die sterk- en swak Christen in beproewing. Die verskil lê nie in ’n sterk of swak persoonlikheid, wilskrag en deursettingsvermoë nie. Die verskil lê in v.5-8 en 2Kor. 12:7-10: glo jy in die Here en kry jou krag by Hom, of bid jy met ’n halwe hart en glo in jou eie oplossings?
Verledejaar het iemand my kwalik geneem toe ek dit sê. Ek het gesê dat ons nie sekulêre sielkunde nodig het nie, omdat die Bybel genoeg is. Die vrou het aanstoot geneem en nie weer kerk toe gekom nie. Maar die vraag bly: ‘Wat kan sekulêre sielkunde doen wat die Heilige Gees, die Bybel, en gebed nie kan doen nie?’ Wat my betref is v.5-8 genoeg vir elke beproewing, want God is genoeg. Wie dit glo, kan saam met Stuart Townend en Keith Getty sê:
O grant me wisdom from above,
To pray for peace and cling to love,
And teach me humbly to receive
The sun and rain of Your sovereignty.
Each strand of sorrow has a place
Within this tapestry of grace;
So through the trials I choose to say:
“Your perfect will in Your perfect way.”3
1 John Bunyan, The Pilgrim’s Progress (Fearn, Ross-Shire: Christian Focus Publications, 2005), 24-31.
2 Ibid., 107.
3 Stuart Townend & Keith Getty Copyright © 2011 Thankyou Music ( Adm. by CapitolCMGPublishing.com excl. UK & Europe, adm. by Integrity Music, part of the David C Cook family, [email protected]) and Getty Music Publishing (BMI) (Adm by SongSolutions [email protected]).