Familie, Huisgesin en Huwelik: Vaderskap

Efesiërs 6:4

Volgens bekende figure soos Bill Gates, Tom Cruise en Lance Armstrong was hulle opvoeding deur ’n enkel ma meer as voldoende.¹ Die punt van die artikel is dat kinders nie juis ’n pa nodig het nie. Maar hoe weet hulle of dinge met albei ouers teenwoordig nie beter sou wees nie, veral as die ouers ’n goeie huwelik gehad het?

Volgens Ef. 6:4 het kinders ’n pa nodig.

1. Dink reg oor vaderskap

Toe ek in graad 6 was, het my aardrykskunde onderwyseres gesê dat die wêreld oorbevolk is. Sy het vir almal in die klas geleentheid gegee om te sê hoeveel kinders hulle is. Volgens haar was vier kinders te veel. Maar dit is ’n wolhaarstorie dat die wêreld oorbevolk is. Daar is meer as genoeg spasie (wanneer laas het jy deur die Vrystaat gery?) en genoeg hulpbronne as mense nie so selfsugtig is nie.

         Volgens die Bybel en die woord ‘vaders’ in v.4 is dit goed om kinders te hê. Kinders is ’n seën van die Here (Gen. 24:60, Rut 4:11-12, 1Kron. 26:4, Ps. 107:38, 41, 113:9, 127:3-5). Kry kinders as jy kan; al is dit vyf, sewe, tien of meer (Gen. 1:28). Kry hulle in die huwelik. Paulus veronderstel dat die pa’s in v.4 getroud is (v.2, 5:22-33). Dit is nie goed om buite die huwelik kinders te hê nie, omdat een ouer hulle dan alleen moet grootmaak. Dit is nie goed as ’n enkel persoon of gay paartjie kinders aanneem nie. Kinders benodig albei ouers en ouers van die teenoorgestelde geslag.

              Soms kan ’n ouer nie help om enkel te wees nie (byvoorbeeld as jou maat gesterf het of as hy jou en die kinders soos ’n warm patat los). As jy Bybelse gronde het om weer te trou, doen dit (1Tim. 5:14). As jy nie ’n maat kry nie en jou kinders alleen moet opvoed, gee vir hulle ’n sterk beeld van God as Vader. Dit is nodig, omdat kinders met ’n afwesige pa baie keer ’n skewe beeld van God het. Hulle dink dat Hy dieselfde as hulle aardse pa is. Maar Hy is nie.

• Hy is ’n volmaakte hemelse Vader (Matt. 5:48).
• Hy is goed en liefdevol (Matt. 5:45).
• Hy beloon sy kinders (Matt. 6:4, 6, 18).
• Hy is heilig, sorg vir ons, vergewe ons en beskerm ons (Matt. 6:9-13, 26).
• Hy hoor ons gebede en gee aan ons goeie dinge (Matt. 7:11).
• Hy gee om oor die detail van ons lewens (Matt. 10:29-30).
• Hy openbaar Homself aan ons (Matt. 16:17).
• Hy stuur sy engele om ons te beskerm (Matt. 18:10).
• Hy wil nie hê ons moet verlore gaan nie, maar wil hê dat almal Hom moet ken (Matt. 18:14, 1Tim. 2:4).
• Hy is lief vir sondaars en het ’n plan gemaak om ons te red (Joh. 3:16).
• Hy wil hê ons moet Hom aanbid (Joh. 4:23).
• Deur Jesus wil Hy jou geestelike honger stil (Joh. 6:32).
• Hy hou jou veilig in sy hand (Joh. 10:29).
• Hy eer dié wat sy Seun dien (Joh. 12:26).
• Hy het genoeg plek vir al sy kinders in die hemel (Joh. 14:2).
• Hy het ons lief en woon deur sy Gees in ons (Joh. 14:21, 23, 16:27).
• Hy het sy Gees gestuur om ons te leer (Joh. 14:26).
• Hy word verheerlik as ons vrug dra (Joh. 15:8).
• Hy maak sy wil deur Jesus aan ons bekend en gee wat ons in sy Naam vra (Joh. 15:15-16, 16:23).
• Hy verheerlik die Seun soos wat die Seun Hom verheerlik (Joh. 17:1).
• Hy bewaar ons teen die bose en bewaar ons tot die einde (Joh. 17:11, 15).
• Hy gee ons sy genade en vrede (Rom. 1:7).
• Hy is vol omgee, barmhartigheid, ontferming en troos (2Kor. 1:3).
• Hy maak ons sy seuns en dogters (2Kor. 6:18, 1Joh. 3:1).
• Hy is vol blydskap en is die bron van alle guns en seën; Hy oorlaai ons met seën (Ef. 1:3).
• Hy gee ons vrye toegang tot Hom deur Jesus, sodat ons enige tyd na Hom toe kan kom (Ef. 2:18, 3:12, Rom. 5:2).
• Hy maak ons erfgename van die koninkryk van lig (Kol. 1:12).
• Hy versterk ons as ons swak is (2Tess. 2:16-17).
• Hy tugtig ons uit liefde om ons karakter te vorm (Heb. 12:5-11).
• Hy gee aan ons geskenke en sal dit altyd doen, omdat Hy nie verander nie (Jak. 1:17).
• Hy gee om vir weduwees en weeskinders (Jak. 1:27, Ps. 68:6, 146:9).
• Hy gee ons nuwe lewe deur Jesus se opstanding (1Pet. 1:3).
• Hy wil ’n verhouding met ons hê en in geestelike gemeenskap met ons lewe (1Joh. 1:3).

Wil jy Hom ken? Glo in sy Seun, Jesus Christus (Joh. 14:6). ’n Tannie het eenkeer vir my gesê: ‘Ek het ’n slegte verhouding met my pa gehad. Toe hy my op 7 jarige ouderdom koshuis toe stuur, het dit gevoel of hy my verwerp. Van toe af het ek ’n verkeerde beeld van God. Ek het al ’n studie van Jesus gemaak en voel gemaklik met Hom. Maar ek weet nie wie die Vader is nie.’

My antwoord aan haar was: ‘Nee tannie. Tannie ken die Vader. Jesus het gesê: “Wie my gesien het, het die Vader gesien.” (Joh. 14:9). Hy en die Vader is een (Joh. 10:30). Hy openbaar die Vader aan ons (Joh. 1:18). Die Vader is presies soos Jesus. Tannie ken die Vader.’ Dit het haar hele uitkyk verander.

Kan jy dink hoe dit ’n vaderlose kind sal help as hy die hemelse Vader ken? Dit sal ’n rots onder hom wees. Deur die Here se genade sal hy ’n stabiele grootmens word, selfs al was sy aardse pa afwesig.

God as ons Vader is nie net ’n hulp vir vaderlose kinders nie, maar vir pa’s. Ons hemelse Vader is die model wat elke aardse pa moet navolg (Ef. 5:1).

***

Nog iets wat kan help as ’n pa onbetrokke is, is die kerk. Kinders moet die voorbeeld van toegewyde Christen mans hê. Let op hoe Paulus jong Timoteus onder sy vlerk geneem het, omdat Timoteus nie ’n geredde pa gehad het nie (Hand. 16:1, 1Kor. 4:17, 1Tim. 1:2, 2Tim. 1:2, 3:10-11).

In die vroeë 1900’s het iemand dit vir Ernest Reisinger gedoen. Toe Wall Street op 29 Oktober 1929 ineenstort, het Ernest se pa alles verloor. Sy verstand en gesondheid het ingegee. Vir die volgende 30 jaar moes hy 24 uur per dag versorg word. Ernest se ma kon nie vir haar kinders sorg nie. Sy het die twee oudstes (Ernest was een van hulle) kinderhuis toe gestuur. Dit was baie moeilik.

Die seuns het ’n Presbiteriaanse Sondagskool begin bywoon. Die man wat Ernest se klas gelei het (Harold Irwin), het ’n diep indruk op hom gemaak, veral toe hy sy sakdoek uithaal om Ernest se trane mee af te droog en hy hom later in die hospitaal besoek het toe hy siek was. Toe Ernest op 18 begin werk het, het iemand genaamd Elmer Albright hom beïnvloed. Deur Elmer se invloed het Ernest tot bekering gekom.²

Hoe kan ons gemeente vaderlose kinders vir die Here beïnvloed? Ons moet kyk of daar sulke kinders onder ons is. Doen ’n Bybelstudie met hulle. Probeer hulle op ’n informele vlak beïnvloed deur hulle na jou huis toe te nooi en tyd met hulle deur te bring. Stuur hulle na ’n jeugkamp toe. My vriend in Limpopo hou kampe vir jong seuns (8-14 jaar). Die kamp se naam is: Godly Young Men’s Camp. Besoek die skakel hieronder as jy meer wil weet.³

Dalk kan jy by ’n kinderhuis betrokke raak. Ek het ’n goeie vriend wat by ’n kinderhuis in Kemptonpark betrokke is. George Müller, George Whitefield en Charles Spurgeon het kinderhuise begin. Hulle wou kinders van ondergang red en hulle vir die Here wen. Dit is ’n waardige voorbeeld om na te volg. “Dít is suiwer en onbesmette godsdiens voor ons God en Vader: om na weeskinders en weduwees om te sien in hulle ellende, en jouself onbesmet van die wêreld te hou.” (Jak. 1:27).

2. Wees geestelik

Deesdae is dit populêr om van spiritualiteit te praat. Jy is spiritueel as jy mistiese dinge doen soos kerse aansteek of sekere woorde herhaal totdat jy innerlike vrede het. Hierdie sogenaamde spiritualiteit is ’n vermenging van Christenskap, Rooms-Katolieke mistisisme, Boeddhisme en New Age filosofie. Dit is veral populêr onder die liberales.

              Duidelik is dit nie wat ek bedoel wanneer ek sê ’n pa moet geestelik wees nie. Ek bedoel eerder hy moet gered wees (Ef. 1-3). Hy moet ’n aktiewe, lewende en konstante verhouding met die Here hê. Hy moet Geesvervuld lewe (5:18). Doen dit deurdat jy jou gedagtes vul met die Boek wat die Heilige Gees geïnspireer het (Kol. 3:16, 21). Drink die Bybel in soos koeldrank. ’n Pa wat nie tyd in die Woord deurbring en doen wat dit sê nie, sal nooit die pa wees wat die Here wil hê nie. Sy geestelike traagheid sal ’n negatiewe uitwerking op sy kinders hê. ’n Pa se geestelike welstand het ’n direkte invloed op sy kinders:

“In ontsag vir die Here lê daar sterk vertroue, en vir iemand se kinders bied dit ’n skuilplek.” (Spr. 14:26).

“Iemand wat onberispelik leef, ’n regverdige—gelukkig is sy kinders wat ná hom kom!” (Spr. 20:7).

“Gelukkig is elkeen wat vir die Here ontsag het, wat sy paaie volg! ...Jou kinders is soos olyfboompies om jou tafel. Kyk, so sal die man geseën word wat vir die Here ontsag het.” (Ps. 128:1, 3-4).

Iemand sal sê: ‘Ek kan ’n goeie pa wees sonder God en die Bybel.’ Nee, jy kan nie. Jy kan vir jou kinders sorg en hulle sekere waardes leer. Maar jy kan hulle nie van binne af verander nie. Jy kan hulle nie vrede en krag gee in hulle beproewings nie. Jy kan hulle nie van hulle sonde en die hel red nie. Hoe is jy ’n goeie pa as dit jou nie pla wat van jou kinders word wanneer hulle sterf nie? In daardie geval is jy ’n slegte pa. Kom in ’n regte stand met God deur geloof in Jesus Christus en groei daagliks in jou verhouding met Hom.

3. Gee die pas aan

’n Goeie pa is nie ’n bokwagter wat die bokke aanjaag nie, maar ’n skaapwagter wat voor loop en hulle die weg wys. Hy is nie ’n afrigter wat skreeu: ‘Hardloop vinniger!’ nie, maar hy hardloop saam met hulle en gee die pas aan.

         Dit is ook ’n ma se plig om haar kinders reg te leer (v.2, Spr. 1:8, 6:20, 23:22, 30:17), maar Paulus fokus hier op pa’s, omdat hulle die hoof is (v.4, 23). Hy praat met pa’s, omdat hulle versoek raak om nie v.4 te gehoorsaam nie; om passief terug te sit, terwyl die ma alles doen. Ken jy pa’s wat te streng is, wat afwesig is en sy vrou los om die meeste van die werk te doen; wat nie sy kinders tugtig nie, maar dit vir die ma los; wat nie huisgodsdiens lei of sy kinders kerk toe vat nie; wat sy kinders die keuse gee of kerk toe wil gaan of nie; wat hulle skaars geestelik beïnvloed? Volgens v.4 moet pa’s die geestelike termometer stel. As ’n pa geestelik swak is, sal sy kinders makliker sy slegte voorbeeld volg.

         Om hierdie rede sê Paulus dat ’n pa verantwoordelikheid moet opneem en sy gesin moet lei. Dit is nadelig as ’n kind se pa afwesig en onbetrokke is (Spr. 27:8). Dit is nadelig as die ma haar kinders alleen moet grootmaak. ’n Kind sonder ’n pa soek sekuriteit in ander dinge. Party seuns soek dit in ander mans en word gay. Party dogters soek dit in mans en raak swanger buite die huwelik. Party seuns soek dit in bendes wat hulle aanvaar. So raak hulle in misdaad, drank en dwelms betrokke. Party raak depressief, bitter en haat hulle pa’s. Voddie Baucham skryf:

‘One year, a group decided to provide cards for inmates (Afr. gevangenes) on Mother’s Day. The response was overwhelming, as nearly all the inmates showed up to sign and send cards to their mothers. The event was so successful that the group decided to do it again on Father’s Day. Almost no one participated.’⁴

Afwesige en onbetrokke pa’s is die plaag van ons samelewing. Ek het eenkeer saam met ’n sendeling-vriend deur ’n village gery. Die vullis het langs die pad gelê. Sy opmerking was: ‘This is the result of fatherless homes.’ Die kinders wat daar woon het nie ’n pa om hulle netheid, dissipline, selfrespek, naasteliefde en harde werk te leer nie. Hulle sien hoe byna elke pa in die village sy vrou en kinders los. ‘As my pa sy vrou soos gemors weggooi; hoekom kan ek nie my papiere langs die pad gooi nie?’ sê hy onbewustelik en onderbewustelik vir homself. ‘As my pa selfsugtig kan wees, hoekom kan ek dit nie ook doen en my vullis voor iemand anders se huis neergooi nie?’

Wees betrokke in jou kinders se lewens. Dit geld ook as jy geskei is. Kuier soveel jy kan en laat jou kinders by jou kuier. Betaal onderhoud. Moenie dat jou kinders eendag sê: ‘My pa het nie omgegee nie. Hy het nie vir ons gesorg nie.’ Koop geskenke vir jou kinders. Onthou hulle verjaarsdae en spesiale geleenthede. Woon hulle sportbyeenkomste en prysuitdelings by.

Toe ek in graad 7 was, het ek na ’n sportbyeenkoms saam met ’n graad 6 seun huistoe gestap. Hy moes die trane terughou. ‘Wat is fout?’ het ek gevra. ‘My pa het belowe om te kyk as ek hardloop en hy het nie gekom nie,’ het hy gesê. Sy ouers was geskei. Hy het by sy ma gebly. Die arme kind.

Hier wil ek ook iets vir die ma’s sê. As jy geskei is, moet jy jou kinders nie van hulle pa weerhou nie (tensy hy ’n dronkaard, dwelmverslaafde of losbandige God-hater is). Jou kinders het hullle pa nodig. Wat sal die gevolge wees as ’n pa nie in sy kinders se lewe betrokke is nie? Seuns sal nie leer om sterk leiers te wees wat verantwoordelikheid neem nie. Hulle het nie die voorbeeld van ’n man wat sy vrou liefhet en beskerm nie. Hulle sien nie hoe ’n man die Here dien deurdat hy opreg en heilig lewe nie (Spr. 23:26). Wees daarom betrokke by jou seun en leer hom (Spr. 2:1, 3:1, 4:1, 5:1, ens.).

Sonder ’n pa wat haar liefhet en vir haar baie drukkies gee, sal ’n dogter nie sekuriteit hê nie. Sy het niemand om haar teen seuns te beskerm wat haar seksueel wil misbruik of disrespekvol is met haar nie. Sy het nie ’n pa om vir haar te sê wat beskeie kleredrag vir meisies is nie. Sodoende lok sy die verkeerde mans. Sy het nie ’n pa wat sterk geestelike leiding bied nie. Gevolglik weet nie sy nie waarvoor om te kyk as sy eendag ’n man soek nie.

Kan jy sien dat kinders ’n sterk pa benodig (net soos wat hulle vir ander redes ’n saggeaarde ma benodig)? Wees daardie pa wat vir jou kinders ’n vriend is. Ek bedoel nie jy moet hulle speelmaat wees nie. Ek bedoel nie jy moet mnr. populêr probeer wees, sodat jy nalaat om jou kinders reg te lei en te tugtig wanneer dit nodig is nie. Wees baie liefdevol, maar wees ook sterk en ferm. Jou kinders sal nie altyd daarvan hou nie, maar dit sal hulle veilig laat voel.

Dalk was jy nie die pa wat jy moes wees nie. As jou kinders jonk is, het jy ’n kans om dit reg te stel. As jou kinders reeds volwasse is, kan die Here reguit maak wat jy krom gemaak het. Bely jou sonde aan God en jou kinders. Sê vir hulle jy is jammer dat jy ’n slegte pa was. Herbou jou verhouding met jou kinders. Kontak hulle gereeld en wys deur jou goeie dade dat jy hulle liefhet. Die Here kan julle verhouding herstel. As hulle nie belangstel om met jou te praat nie, moet jy nie ophou om vir hulle te bid nie. Hou moed en glo dat die Here dinge kan verander.

Ek ken ’n oom met wie dit gebeur het. Hy was ’n baie slegte pa. Dit was voor sy bekering. Lank na sy kinders die huis verlaat het, het hy tot bekering gekom. Hy het baie gegroei en verander, veral toe hy goeie lering oor ouerskap hoor. Hy het oor sy sonde gehuil en die Here om vergifnis gevra. Hy het ook dinge met sy kinders probeer regstel. Een of twee van hulle wou niks weet nie, maar die res het hulle pa se belydenis aanvaar. Dit het tyd geneem om die verhoudings te herstel, maar deur die Here se genade was hy suksesvol. Die liefde tussen hom en sy kinders was sigbaar en tasbaar toe hy op sy sterfbed lê.

Geen vader of kind is buite die bereik van die evangelie nie. Die evangelie is immers die krag van God tot redding vir elkeen wat glo (Rom. 1:16).

¹  https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2006/jul/09/familyandrelationships.features

²  Geoffrey Thomas, Ernest C. Reisinger: A Biography (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2002), 7-21

³  https://tiyani.org/godly-young-men/

⁴  https://www.desiringgod.org/articles/dads-your-children-need-you