2Samuel 13:1-22
Die wêreld is vol voorbeelde van seksuele misbruik. ’n Vrou het my vertel dat haar kerk se jeugleier haar verkrag het. ’n Paar jaar gelede het Nicholas Ninow ’n sewejarige meisie in die vroue badkamer in Dros verkrag. In 1988-89 het Gert van Rooyen ses meisies ontvoer, verkrag en vermoor. Miskien is jy of jou kind gemolesteer of verkrag.
Hoe verwerk ’n mens so iets, veral waar die oortreder ’n familielid is? Hoe herbou jy jou lewe na seksuele mishandeling?
1. Die verkragting (v.1-14)
Jessica Willis is die oudste van twaalf kinders van die bekende Willis gesin in Amerika. ’n Paar jaar gelede is Jessica se pa van seksuele mishandeling aangekla. Hy het haar gemolesteer en mishandel vandat sy drie jaar oud is tot sy ’n volwasse geword het. Haar pa het ook die ander dogters en nog ander mense gemolesteer en verkrag. Hy het 2 x 25 jaar en 2 x 40 jaar tronkstraf gekry.1
Verkragting is een van vele maniere hoe mense God se goeie gawe van seks besoedel. Seks is een van God se goeie gawes vir ’n getroude man en vrou (Gen. 2:24-25, Heb. 13:4). Sonde het dit in iets lelik verander, sodat mense mekaar seksueel misbruik. Ons sien dit in Gen. 19 en Rigt. 19 waar mense hulle homoseksuele luste wil bevredig. Ons sien dit in Gen. 34 waar Sigem vir Dina verkrag.
In baie gevalle is die oortreder ’n familielid. Lot se dogters het hom dronk gemaak en by hulle pa swanger geraak (Gen. 19:30-38). Ruben het met sy pa se byvrou geslaap (Gen. 35:22). Juda se seun het sy eie vrou seksueel misbruik (Gen. 38:8-9). Juda se skoondogter het hom verlei en hy het met haar geslaap (Gen. 38:13-19). In Israel het mans met hulle skoondogters of susters geslaap (Eseg. 22:11). Herodes Antipas het sy broer se vrou gevat (Mark. 6:17-18). Herodes II en Bernice was broer en suster. Hulle het ’n seksuele verhouding gehad (Hand. 25:13).2 Iemand in die Korintiër-gemeente het sy pa se vrou gevat en met haar geslaap (1Kor. 5:1).
As gevolg van seksuele misbruik word seks iets wat mense vrees (Gen. 3:7). Tamar het dit beleef dit. Sy was ’n mooi vrou; die dogter van koning Dawid en die vol suster van Absalom (v.1, 3:3, 1Kron. 3:9). Toe sy ouer en mooier word, het haar halfbroer Amnon op haar verlief geraak (v.1, 3:2). Volgens Lev. 18:9, 11 mag ’n mens nie met jou halfsuster trou nie. Amnon het egter begeer om iets te doen (v.2). Sy lus vir Tamar was so groot, dat hy homself siek gemaak het (v.2). Dit het gevoel of hy in ’n noute is (v.2, Heb. yatsar). Hy was soos ’n reun wat in ’n hok toegesluit word as die teef op hitte is. Dag na dag was hy neerslagtig en depressief (v.2, 4).
Amnon het ’n slinkse en uitgeslape neef en vriend gehad: Jonadab, die seun van Dawid se broer Simea of Samma (v.3, 1Kron. 2:13). Hy het gesien dat Amnon nie homself is nie; dat hy depressief, swak en maer is (v.4, Heb. dal). Duidelik was iets besig om sy eetlus en slaap te affekteer. Soos enige slegte vriend het Jonadab hom nie aan die Woord van God herinner nie, maar hom gehelp om sy luste te bevredig. “Gaan lê op jou bed, en maak of jy siek is,” het Jonadab vir hom gesê. “Wanneer jou pa dan inkom om jou te sien, moet jy vir hom sê, ‘Laat Tamar, my suster, asseblief kom en my met kos versorg. Sy moet die voedsel voor my voorberei, sodat ek dit kan sien en uit haar hand kan eet.’” (v.5).
Die plan sou werk, omdat Amnon reeds siek, swak en maer gelyk het (v.2, 4). Amnon het Jonadab se raad tot op die letter gevolg. Toe Dawid hom kom besoek het, toe sê Amnon: ‘Stuur asseblief vir Tamar om vir my kos te maak. Ek is te siek om dit self te doen’ (v.6). Amnon het sy pa se toestemming benodig, omdat die koning se ongetroude dogters onder die streng toesig van die paleis was.
Dawid het die boodskap aan Tamar oorgedra en haar gevra om vir Amnon uit te help (v.7). Sy het vir haar pa geluister en vir Amnon kos gemaak (v.8). Toe sy die kos nader bring, wou Amnon nie eet nie (v.9). Hy het gevra almal moet uitgaan (v.9). Hy het gemaak of hy te swak is om te eet en vir Tamar gesê om die kos kamer toe te bring om hom te voer (v.10). Toe sy by hom kom, toe gryp hy haar. ‘Slaap met my!’ het hy gesê (v.11). Sy het by hom gepleit om haar nie te verneder nie (v.12, Heb. anah): ‘So iets pas nie by God se volk nie,’ het sy gesê (v.12). ‘Dit is skandelike dwaasheid (v.12, Heb. nebalah). As jy my verkrag, sal ek skaam voel (v.13).’
Dit is dikwels die gevolg as iemand gemolesteer of verkrag word: die persoon voel vuil en voel of sy gesondig het. Sy dink dat sy iets gedoen het om die verkragting te verdien. Toe ek eenkeer ’n anoreksiese vrou beraad het, toe sê sy hoekom sy anoreksies is: ‘Twee mans het my verkrag. Ek het opsetlik baie gewig verloor om lelik te lyk. As ek mooi is, sal mense my verkrag.’
Niemand het die reg om iemand anders se seksuele reinheid te steel nie. As iemand jou dus seksueel mishandel het, hoef jy nie vuil te voel nie. God sien jou so rein soos enigiemand wat in sy Seun glo. Hy beskou jou as ’n maagd. Gee jou skande vir Hom. Toe Jesus sonder klere aan die kruis gesterf het, het Hy jou skande gedra (Joh. 19:23-24, Heb. 12:2). Hy weet hoe dit voel om skaam te wees en weet hoe om jou te vertroos (Heb. 4:15). Hy weet ook dat die oortreder en nie jy nie, dwaas, moreel roekeloos, onverstandig en goddeloos is (v.13, Jes. 32:6, Heb. nabal).
Maar was Tamar nie ook dwaas toe sy vir Amnon sê sy sal met hom trou nie? wil iemand weet (v.13). Ek twyfel dat sy dit bedoel het. Dit was eerder ’n taktiek om uit die benoude situasie te ontsnap. Ongelukkig het Amnon nie geluister nie. Soos enige dwaas het hy gedoen voor hy gedink het. Hy het met sy hormone gedink en nie met sy verstand nie. Hy het nie omgee vir God se eer, Tamar se skande, sy reputasie of die gevolge van sy dade nie (v.12-13). Hy was sterker as Tamar en het haar verkrag (v.14).
Enige verkragter is so en prooi op dié wat swakker is as hy. Derhalwe is mans gewoonlik die oortreders en vroue en kinders die slagoffers. Uit almal wat kinders molesteer, is 96% manlik. Waar dit by verkragting kom, is 91% van die slagoffers vroue en 9% mans.3 Selfs waar ’n slagoffer manlik is, is die oortreder gewoonlik ’n sterker man of mans.
Het jy al op hierdie gebied oortree? Oorhandig jouself aan die polisie. Vra die Here en die slagoffer om jou te vergewe. Daardeur wys jy dat jy ware berou het (2Kor. 7:11). Die Here sal jou reinig en jou vergewe, selfs al vat Hy nie noodwendig die slegte gevolge weg nie (Ps. 51, Jes. 1:18, 1Joh. 1:7, 9). As jy jou sonde wegsteek, sal die Here in jou pad staan (Ps. 32:3-4). Jou gewete sal nie rus nie (Spr. 28:1). God sal jou sonde aan die lig bring en jou in die hel werp (Num. 32:23, Luk. 12:2-3, 5, Op. 21:8).
2. Die gevolge (v.15-22)
Seks in die huwelik is soos om sop met ’n lepel te eet. Buite die huwelik is dit soos om sop met ’n vurk eet: dit frustreer jou. Dit is hoe dit vir Amnon was. Tamar was sy suster en nie sy vrou wat liefde teruggegee het nie. Gevolglik het Amnon se daad nie die plesier gegee wat hy verwag het nie. Dit was walglik, sodat sy liefde—of liewer sy wellus—in haat verander het (v.15, 1). Net soos wat hy Tamar seksueel mishandel het, het hy haar nou verbaal mishandel en soos ’n hond weggejaag (v.15). Tamar het hom gesmeek om dit nie te doen nie (v.16). Deur haar weg te jaag sou almal gedink het sy is die skuldige party wat vir Amnon verlei het.
Soos in v.14 wou Amnon nie luister nie en het hy sy dienskneg gevra om haar te verwyder en die deur agter haar toe te sluit (v.16-17). Hy het haar nie ‘Tamar’ of ‘suster’ genoem nie, maar ‘hierdie een’ (v.17, Heb. zoth). Dit is asof sy ’n voorwerp was en nie ’n persoon nie. Hy het haar uitgesluit asof sy ’n gevaarlike verkragter is (v.17).
Mense wat ander mense molesteer en verkrag, is manipuleerders. Hulle weet hoe om die idee te skep dat hulle die slagoffer is en die slagoffer die oortreder. Dit is tragies dat die wêrld saamspeel. ’n Artikel op CNN se webtuiste onderskei byvoorbeeld tussen pedofiele en molesteerders. Die persoon wat molestreer, doen dit sonder die kind se toestemming. Die pedofiel, daarenteen, het die kind se toestemming. Volgens die artikel moet ons nie pedofiele veroordeel nie, omdat iets in die persoon se brein hom seksueel aangetrokke maak tot kinders. As ’n pedofiel ’n kind molesteer, is dit die samelewing se skuld. As ons hom ’n gelyke kans gegee het om kinders seksueel te geniet, sou hy dit nie in die geheim hoef te doen nie.4
Kan jy sien hoe pedofiele soos Amnon is en ander vir hulle sonde blameer? Hulle neem nie verantwoordelikheid vir hulle dade nie. Ek het dit eenkeer met my eie ore gehoor. Iemand in ons gemeente is daarvan aangekla dat hy ’n kind gemolesteer het. Toe ek hom vra of hy dit gedoen het, toe sê hy: ‘Dit hang af wat jy met molestering bedoel.’ Toe ek hom by ’n tweede geleentheid konfronteer, toe antwoord hy my nie reguit nie. Toe ek hom in ’n hoek dryf, toe verskoon hy sy sonde deur te sê dat die kind hom gevra het om dit te doen. Hy het die kerk blameer, omdat ons hom nie beraad het nie.
Party mense verskoon die oortreder se sonde deur te sê: ‘Hy kan nie help nie, omdat hy self gemolesteer is toe hy ’n kind was.’ Dit moet juis maak hy dit nie aan ander doen nie, omdat hy weet hoe traumaties dit vir hom was. Daar is geen verskoning vir hierdie of enige ander sonde nie. Solank as wat jy verskonings uitdink, kan jy nie vergewe word nie. As jy jou sonde bely en laat staan, sal jy vergewe word (Spr. 28:13).
***
Toe Tamar by Amnon weg is, toe skeur sy haar rok se lang moue en gooi as op haar kop (v.18-19). Dit was volgens die antieke rougebruik (v.31, Est. 4:1, 3, Job 1:20, Jona 3:6). Die feit dat Tamar lang moue gehad het, wys at sy nie onsedelik of onbeskeie aangetrek was nie. Dit is nie asof sy Amnon uitgelok het om haar te vekrag nie.
Met hande op die kop, het Tamar weggeloop en hardop gehuil (v.19). Sy het diep seer gehad en skaam, misbruik, verneder, hulpeloos, hopeloos en verwoes gevoel. Die meeste mense wat seksueel misbruik is, voel so. Hulle glo dat daar geen hoop na molestering of verkragting is nie en dat hulle nooit gelukkig getroud sal wees nie. Dit is hoe Landi gevoel het. Haar pa het sy vyf kinders mishandel en in ’n huis in Springs toegesluit. Hy het sy dogters gemolesteer en verkrag. ‘That will have an influence on the rest of my life and my future marriage,’ het Landi gesê.5
As jy soos Landi is, moet jy besef dat daar by Jesus hoop is. Hy kan jou help. Ek wil voorstel dat jy saam met iemand deur Trusting God van Jerry Bridges werk. Vra ’n toegewyde Christen vriendin om saam met jou die pad te stap; om saam met jou te bid en deur die nagmerrie van die verlede te werk. Moenie enigiemand om hulp vra nie. Party mense is soos Absalom. Hy het sy suster se geskeurde klere en die as op haar kop gesien en geweet iets is fout. Maar hy het nie haar pyn verstaan nie. Toe hy hoor wat Amnon gedoen het, toe sê hy sy moet rustig raak, ophou huil en dit nie ter harte neem nie. ‘Amnon is jou broer,’ het hy gesê (v.20).
Is dit nie sommige families se reaksie wanneer ’n kind sê dat haar pa, oom of oupa haar gemolesteer het nie? Hulle dink dat die kind dinge opmaak. Of hulle weet dat dit waar is, maar bly stil om verdere skande te vermy. As die Here nie ingryp nie, sal sulke kinders soos Tamar word: so verniel soos die tempel toe die Babiloniërs dit verwoes het (v.20, Dan. 9:17, Heb. shamem). Genadiglik kan die Here die slagoffer se lewe herstel en haar wonde genees: “Dit is Hy wat dié met gebroke harte genees, wat hulle wonde verbind” (Ps. 147:3). “Die Gees van my Heer, die Here is op My, omdat die Here My gesalf het. Hy het My gestuur om ’n goeie boodskap te bring aan magteloses, om dié met gebroke harte se wonde te verbind, om dié wat weggevoer is se vrylating aan te kondig en bevryding vir dié wat geboei is” (Jes. 61:1).
Jesus kan jou uit die diepste donker help: “Toe het hulle in hulle nood na die Here om hulp geroep; uit hulle benoudheid het Hy hulle verlos. Hy het hulle uit donkerte, uit digte duisternis gelei; hulle boeie het Hy stukkend gebreek. Hulle moet die Here prys vir sy troue liefde, vir sy wonders aan mensekinders; want Hy het deure van brons stukkend gebreek, die sluitbalke van yster stukkend gekap.” (Ps. 107:13-16).
Jesus sal nie passief wes soos Jakob en Dawid nie. Toe hulle hoor dat hulle dogters verkrag is, het hulle niks gedoen nie (v.21, Gen. 34:5, Lev. 20:10). Dawid was passief, omdat hy self egbreuk en moord gepleeg het (2Sam. 11). Hy was ook passief, omdat Amnon sy eersgeborene en die regmatige opvolger tot die troon was (3:2). Dawid was ’n afwesige pa. Hy het baie vroue en kinders gehad (3:2-6, 5:14 kontra Gen. 2:24, Deut. 17:17), maar het nie ’n verhouding met hulle gehad nie. Hy het nie vir Amnon gestraf of vir Tamar getroos nie. Hy het haar nie in sy huis ingeneem nie. Absalom moes na haar omsien (v.20). Dawid het sy kinders nie teëgegaan toe hulle verkeerd doen nie. Hy het stilgebly (1Kon. 1:6) of hulle geïgnoreer. Ons sien byvoorbeeld dat hy vir vyf jaar nie met Absalom gepraat het nie (v.38-39, 14:24, 28, 33).
Moenie ’n afwesige ouer wees nie. Beskerm jou kinders teen seksuele oortreders deur die saak by die polisie aan te meld. Moenie die misdadiger se dreigemente vrees nie. Maak ’n saak. As jy stilbly, sal die persoon met sy sonde aanhou en ander deur dieselfde trauma as jou kind laat gaan.
Miskien sê jy: ‘Ek het die saak aangemeld, maar ons regstelsel is so korrup dat hulle die oortreder laat wegkom het.’ In daardie geval sal die Here die oortreder en die regering straf (Spr. 24:11-12, Ef. 5:5-6). Moet jouself nie aanhou slaan en sê: ‘Ek moes my kind nooit by die maatjie laat oorslaap het nie.’ Jy het nie geweet nie. Gee die saak vir die Here en los dit daar (Ps. 55:23, 62:9, 1Pet. 5:7). Hy kan jou klaaglied in ’n loflied verander en jou lewe wat in skerwe lê, weer opbou.
Jesus het gekom “om die genadejaar van die Here aan te kondig, ons God se dag van wraak, om almal wat rou, te troos, om te voorsien vir hulle wat oor Sion rou, om vir hulle tulbande te gee in plaas van stof, vreugde-olie in plaas van rou, klere vir lofprysing in plaas van ’n verslae gees. Hulle sal genoem word: terebinte van geregtigheid, geplant deur die Here om Hom te verheerlik. Hulle sal die oeroue puinhope herbou, die verwoeste plekke van vroeër weer oprig, dorpe wat in puin lê, wat geslagte lank verwoes is, sal hulle nuut maak.” (Jes. 61:2-4).
Wanneer die Here iemand se lewe na seksuele mishandeling herstel, begin Hy deur die persoon te help om nie soos Absalom te haat nie, maar te vergewe (v.22). As jy haat, beheer die oortreder jou gedagtes. Soos die oortreder, is jy ook agter tralies. Hy sit agter ystertralies en jy agter die tralies van bitterheid. Los dit vir die Here om wraak te neem, al is dit deur die gereg (Rom. 12:19, 13:4). Vergewe die oortreder en bid vir sy redding, net soos Jesus jou vergewe het en vir jou gebid het (Mark. 11:25, Luk. 6:28, 23:34, Ef. 1:7).
Het jy met die verkragter se kind swanger geraak? Moet asseblief nie die kind vir die verkragter se sonde straf nie. Laat die kind lewe en gee hom op vir aanneming as jy hom nie self kan groot maak nie. Ek weet van ’n geval waar ’n vrou swanger geword het toe sy verkrag is. Sy het besluit om die kind groot te maak. Vandag is haar kind ’n volwassene en dien hy die Here.
Dit maak nie saak hoe stukkend jou lewe na seksuele mishandeling voel nie: Jesus kan jou tragedie in iets mooi verander: “Julle het kwaad teen my beplan, maar God het dit vir iets goeds in gedagte gehad” (Gen. 50:20). “Ons weet dat God alles ten goede laat meewerk vir hulle wat Hom liefhet, vir hulle wat volgens sy voorneme geroep is” (Rom. 8:28).
1 https://www.intouchweekly.com/posts/the-willis-clan-update-jessica-willis-blog-158154/ en https://www.jessicawillisfisher.com/2018/04/10/my-story/
2 Sien https://www.internationalstandardbible.com/B/bernice.html
3 https://www.nsvrc.org/sites/default/files/publications_nsvrc_factsheet_media-packet_statistics-about-sexual-violence_0.pdf
4 https://edition.cnn.com/2012/06/21/opinion/cantor-pedophila-sandusky/index.html
5 https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/daughter-of-springs-monster-on-horrific-torture-we-thought-it-was-normal-20191009