Efesiërs 6:2-3
Ons lewe in ’n samelewing wat geen respek vir gesag het nie. Mense plunder en brand af, oortree die padreëls en praat terug met dié wat oor hulle aangestel is. Hierdie gesindheid spruit uit ’n minagting van God se gesag. Van die begin af het die duiwel mense versoek om God se juk af te gooi en onafhanklik te wil wees. “Dan sal julle word soos God...” het hy vir Eva gesê (Gen. 3:5).1 Maar solank as wat die Here God is, sal jy onder gesag bly. Dit is goed dat kinders van kleins af leer om hulle ouers te eer.
1. Die opdrag (v.2a)
’n Predikant het ons eenkeer van hulle betrokkenheid by ’n plakkerskamp vertel: ‘Daar is kinders van wie albei ouers oorlede is, sodat tienjariges hulle tweejarige boeties en sussies grootmaak.’
Wees dankbaar as jy ouers het en wys dit deurdat jy hulle eer (v.2). Die Griekse woord vir eer [timaō] dui op eerbied, respek, waardering, hoë agting en erkenning. Eer jou ouers in die eerste plek omdat jy onder die Here van hulle af kom. Hulle het jou lewe gegee. Sal jy hulle nie daarvoor eer nie?
Jy ontvang ook liefde, aanvaarding, omgee, hulp, sorg en ’n veilige omgewing by jou ouers. Sê dankie en respekteer hulle. Moenie wens om die huis te verlaat nie. Ek verstaan dat jongmense wie se ouers gedurig baklei, dronk is, vloek, skel, seksueel losbandig is en hulle molesteer, so voel. Maar as jou ouers dinge vra wat nie sonde is nie, moet jy hulle gehoorsaam (v.1, Kol. 3:20). As hulle byvoorbeeld vir jou sê om 22:00 by die huis te wees, jou kamer op te ruim, na aandete jou huiswerk te doen, die skottelgoed weg te pak, moet jy hulle gehoorsaam.
Maar om jou ouers te eer, is meer as gehoorsaamheid. Dit gaan oor jou gesindheid. Jy erken hulle as jou baas of die gesag wat God oor jou aangestel het. Jy daag nie hulle gesag uit deurdat jy jou hand vir hulle lig nie. Ek het al gesien hoe driejariges hulle ouers slaan. Ek weet ook van ’n tienerseun en -dogter wat hulle ouers met ’n mes gedreig het. Die Bybel sê: “Wie sy vader of moeder slaan, moet beslis sterf.” (Eks. 21:15). Die Here haat dit selfs as jy net jou oë rol, sug, tong uitsteek, terugpraat, stry, baklei, mor en kla, kwaad of geïrriteerd raak met jou ouers. Die Bybel sê: “’n Oog wat ’n vader bespot en gehoorsaamheid aan ’n moeder verag—die kraaie in die dal sal dit uitpik, en die arend se kuikens sal dit opvreet.” (Spr. 30:17).
Dit is moontlik om jou ouers te gehoorsaam sonder dat jy hulle eer. Om hulle reg te gehoorsaam moet jy dadelik luister en die regte gesindheid hê. Moenie sê: ‘Hoekom?’ as hulle ’n opdrag gee nie. Moenie sê: ‘Ek is nie lus nie; ek sal later.’ Sê liewer: ‘Die Here wil hê ek moet my ouers eer. As ek hulle eer, gehoorsaam ek die Here.’ Hierdie gesindheid sal jou help as jy slegte ouers het wat in sonde lewe. Eer hulle, nie omdat hulle dit verdien nie, maar omdat jy die Here wil gehoorsaam. Eer die posisie wat die Here hulle gee, al is hulle nie waardig van jou respek nie. Dit is soos Donald Trump, die vorige president van Amerika. Al was sy sondige lewe nie waardig van respek nie, moes gelowiges hom vir sy posisie as die president van Amerika respekteer (1Pet. 2:17).
Moenie jou ouers in jou hart haat of in jou gedagtes vloek nie (Spr. 23:22). As jy jou ouers vloek, sal die Here jou vervloek en jou straf (Eks. 21:17, Deut. 27:16, Spr. 20:20, Matt. 15:4). Wys respek vir jou ouers, ook in hoe jy met hulle praat. Wanneer my Amerikaanse vriend met sy kinders praat, sê hulle: ‘Yes sir!’ In jou geval kan jy sê: ‘Ja pa, ja ma!’ Moenie met jou ouers praat soos jy met jou vriende praat nie (1Tim. 5:1). Hulle is nie jou gelyke nie, maar jou ouers.
Eerbiedig hulle (Lev. 19:3), ook wanneer jy van hulle praat. Moenie van ‘die ou toppie’ of ‘die ou vrou praat’ nie. Moet hulle nie by jou vriende afbreek nie. Moenie rondgaan, hulle naam slegmaak of hulle reputasie swartsmeer, deurdat jy rebels is nie. As jy rebels is, praat mense nie net sleg van jou nie, maar van jou ouers. Dit het in Louis Trichardt gebeur. ’n Onderwyseres het gesê: ‘Daardie seun is so rebels! Ek wonder uit watter ouerhuis hy kom?’ Die waarheid is dat sy ouers nie soos hy was nie.
’n Sekere predikant se volwasse kinders het in sonde gelewe. Sy gemeente het dit oorweeg om vir hom te sê hy kan nie meer die predikant wees nie. Dit het sy kinders laat wakker skrik.
Moenie soos hierdie kinders wees nie, veral nie as jou ouers jou liefhet en vir jou sorg nie. Sê eerder dankie dat die Here vir jou ouers gegee het. Moenie net raaksien wat hulle verkeerd doen nie, maar sê dankie vir die goeie dinge wat hulle doen. Hulle voorsien vir jou kos, klere, sakgeld, ’n opvoeding en meer. Wees soos die kinders in Spr. 31:28 wat hulle ma prys. Wees soos my kinders wat dankie-briefies vir my skryf. Wees soos klein kinders wat prentjies vir hulle ouers teken. Wees soos my vriend se dogter wat mooi briewe vir hom skryf om te sê dat sy hom bewonder. Om asseblief en dankie te sê, is die minste wat jy kan doen om respek te wys.
Wat kan jy nog doen? Let op as jou ouers hartseer is en probeer om hulle op te beur. My oudste dogter het dit vir my gedoen. Toe ek ’n paar jaar gelede hartseer was oor ’n dissipline saak in ons kerk, het sy my trane gesien en vir my ’n brief geskryf om my te bemoedig. Sê vir jou ouers dat jy hulle liefhet. Wys jou respek deur nie te wag dat hulle jou vra om iets te doen nie. Doen dit net. Vat byvoorbeeld die besem en vee die kombuis skoon.
Vra ook jou ouers se raad en leiding. Daardeur erken jy dat die Here hulle in jou lewe gegee het om jou te help. Luister wanneer hulle jou uit die Bybel leer (Spr. 2:1, 6:20-21). Onderwerp jou aan hulle dissipline en moenie dikbek wees, omdat hulle jou tugtig nie. “Jy sal sê: ‘Hoe het ek vermaning gehaat, hoe het my hart teregwysing versmaai!’”(Spr. 5:12). “Wie vermaning liefhet, het kennis lief, maar wie teregwysing haat, is dom.” (Spr. 12:1).
Geniet dit om by jou ouers te wees. Dit wys dat jy hulle respekteer. Êrens is daar ’n probleem as ouers en kinders nooit bymekaar is nie of as die kinders net by hulle vriende wil wees. Respekteer jou ouers; speel saam met hulle Uno. Moet jou nie vir hulle skaam of wegkruip as hulle jou by die skool oplaai of voor jou vriende soengroet nie. My broer het so iets gedoen. Hy was skaam, omdat ons vier kinders is. As ons in die kar ry, het hy afgebuk. In die dorp het hy oorkant die pad geloop. Hy wou nie saam met ons gesien word nie. Hy sy fout besef en vandag het hy ses kinders.
Ouers moenie so optree dat hulle kinders rede het om skaam te kry nie. Ek sal ook skaam kry as my pa dronk, laf of pervers is voor my vriende of as my ma ’n los vroumens is wat by haar kêrel bly. Dit is erg genoeg dat jý op pad hel toe is. Hoekom wil jy vir jou kinders die verkeerde voorbeeld stel en hulle saam met jou hel toe sleep? Bely jou sonde en bekeer jou tot die Here. Sê vir kinders jammer dat jy die verkeerde voorbeeld gestel het. Dit is nie te laat om vergewe te word en jou verhouding met die Here en jou kinders te herstel nie.
Dit is ook nie te laat om vandag te begin om jou ouers te eer nie. Eer albei jou ouers (v.2). Party kinders eer net een ouer en verag die ander een. Miskien eer jy jou ma, maar jy verag jou pa, omdat hy onbetrokke is. Of jy eer jou pa, maar praat maklik terug met jou ma. As jy dit doen, eer jy nie een van hulle nie, omdat hulle getroud is. As my kinders met my vrou terugpraat, sondig hulle teen my ook.
As jou ouers geskei is, moet jy nie net die een eer by wie jy bly nie—jy moet albei eer. Bel en kuier by die ouer by wie jy nie bly nie. Bid vir hom of haar. Skryf briewe en stuur geskenke. Vergewe hom (of haar) hy julle verlaat het.
Bly jou kinders by jou? Moenie jou eksmaat afbreek of jou kinders verbied om kontak te hou nie. Moenie die oorsaak van jou kind se bitterheid wees en hom sodoende verhinder om v.2 te gehoorsaam nie: “Eer jou vader en jou moeder...”
Hierdie vers geld ook as jy stiefouers het of aangeneem is. Josef was Jesus se stiefpa en tog het Jesus hom gehoorsaam (Luk. 2:51). Moenie vir jou stiefpa sê: ‘Jy is nie my pa nie; jy kan nie vir my sê wat om te doen nie!’ As dit waar was, dan hoef jou stiefpa nie vir jou te sorg nie.
’n Graad 10 seun het een oggend vir sy stiefma gesê: ‘Jy is nie my ma nie. Ek hoef nie vir jou te luister nie.’ Toe hy na skool by die huis kom, het sy nie vir hom kos gemaak nie. ‘Waar is my kos?’ het hy gevra. ‘Ek is mos nie jou ma nie,’ het sy hom geantwoord.
Al bly jy by jou oupa en ouma of in die kinderhuis, moet jy nog steeds v.2 gehoorsaam en jou gesagsfigure eerbiedig. Die Bybel sê: “Vir ’n grysaard moet jy opstaan, eerbied betoon aan ’n bejaarde en ontsag hê vir jou God. Ek is die Here.” (Lev. 19:32). “Laat elke mens onderdanig wees aan die gesaghebbers wat oor hom gestel is, want daar is geen gesag wat nie van God afkomstig is nie; en dié wat daar wel is, is deur God ingestel. Wie die gesag teenstaan, verset hulle dus teen die instelling van God, en diegene wat hulle verset, sal ’n oordeel oor hulleself bring.” (Rom. 13:1-2). “Wees, ter wille van die Here, onderdanig aan elke menslike instelling” (1Pet. 2:13).
Hoekom het party kinders nie ontsag vir hulle ouers nie? Want hulle het nie ontsag vir God nie. Om v.1-3 te gehoorsaam, moet jy eers die Here vrees. Jy moet besef wie Hy is en wie jy is.
God is die Skepper wat alles gemaak het—jou ingesluit (Gen. 1, Ps. 139:13-15). Hy is ’n onsigbare Gees wat nie ’n liggaam het soos ons nie (Joh. 4:24). Hy is tegelykertyd oral; jy kan nie van Hom af wegkom nie (Ps. 139:7-10, Jer. 23:24). Hy kan enigiets doen, soos om ’n donkie te laat praat of dooie mense te laat lewe (Ps. 115:3, Num. 22:28-30, Matt. 27:52-53, Luk. 1:37). Hy weet alles van almal. Hy ken jou gedagtes; Hy weet wat jy in die geheim doen; Hy ken die toekoms; Hy sien alles in die skepping; Hy weet wat kon gebeur het, maar nie het nie (Ps. 139:1-4, 11-12, 16, Spr. 5:21, 15:3, Jes. 46:10, Matt. 11:21, 23, Heb. 4:13).
Hy het geen begin of einde nie (Ps. 90:2). Hy word nie slimmer, sterker of ouer nie—Hy verander nooit (Mal. 3:6, Heb. 13:8). Hy is heilig en regverdig; Hy haat sonde en sal dit straf (Spr. 6:16, Hab. 1:13, Gal. 6:7-8, Eph. 5:6). Hy kan nie lieg nie, maar praat altyd die waarheid (Tit. 1:2). Hy is goed en vol liefde. Hy gee sonskyn, reën en baie goeie gawes vir sy vyande (Ps. 145:8-9, 15-16, Matt. 5:45). Hy het selfs vir sy vyande gesterf en die straf vir hulle sonde gedra, sodat hulle vergewe kan word (Joh. 3:16, Rom. 5:8).
Dit is wie God is.
Wie is jy?
Jy is klein. As jy in ’n vliegtuig sit en by die venster uitkyk, lyk ’n trok soos ’n speelding. Jy is nog kleiner as dit. Op ’n foto van die aarde, is jy onsigbaar. Teen die son is die aarde so klein soos ’n kopspeld. Hoe klein is ek en jy dan nie?
Het jy teen die Here gesondig? Toe Hy sê: ‘Respekteer jou ouers en luister vir hulle’ was jy gehoorsaam? Jok jy vir jou ouers? Bedrieg jy hulle? Steel jy geld uit jou ma se beursie of koekies uit die blik? Doen jy dinge wat jou ouers verbied? Ignoreer jy hulle opdragte? Haat jy jou ouers in jou hart? En dink jy die Here sien dit nie?
As ek jy was, sou ek die Here vrees. Vertel Hom van jou sonde en sê vir Hom dat jy jammer is. Vra Hom om jou te vergewe en te verander. Glo dat Hy dit sal doen, omdat Jesus in ons plek aan die kruis gesterf het, begrawe is en op die derde dag opgestaan het uit die dood (1Kor. 15:3-4). Hy is nie ’n dooie Jesus nie, maar Hy lewe en kan ons van die hel red. Die hel is ’n verskriklike plek waar die Here mense vir hulle sonde straf (Matt. 25:41, 46, Luk. 16:24, Op. 14:10-11).
Die hemel is ’n plek vol liefde, blydskap en vrede; ’n plek sonder trane, sonde en dood; ’n plek waar Jesus is (Luk. 16:25, 23:43, Op. 7:9-17). Glo in Hom, al kan jy Hom nie sien nie (Joh. 20:29). Glo wat die Bybel oor Hom sê. Vertrou Hom en vra Hom om jou Here, Verlosser en Vriend te wees. Soos kuikens onder ’n hen se vlerke skuil, moet jy deur geloof en gebed by Jesus skuil. Vra Hom om jou van die ewige straf te beskerm en glo dat Hy jou sal antwoord: “Want ‘elkeen wat die Naam van die Here aanroep, sal verlos word.’” (Rom. 10:13).
2. Die belofte (v.2b-3)
Die regering belowe ’n Vooma-koopbewys van R100 as jy die entstof kry. In Australië dreig sommige state mense: ‘No jab, no job... No shot, no shop.’ Hoe verskil dit van die belofte in v.2b-3 en hoe is Ef. 6 nie omkopery nie?
Omkopery is as jy ’n geskenk gee of vat om jouself te bevoordeel. In Ef. 6:2-3 gee die Here ’n belofte om jóú te bevoordeel. Hy wil kinders aanspoor om hulle ouers te gehoorsaam net soos wat iemand ’n groot sjokolade belowe as jy al jou verse ken. Die Here maak dikwels sulke beloftes (Ps. 19:12, Spr. 13:13, 22:4, Matt. 6:4, 6, 18, Luk. 6:35, Kol. 3:23-24, Heb. 11:6). Hy wil ons seën en hê dat dit met ons goed moet gaan. Daarom spoor Hy ons aan om Hom te gehoorsaam. Sodoende kry ons die voordeel en Hy die eer.
Wat is sy belofte? As jy jou ouers gehoorsaam, sal dit met jou goed gaan en sal jy lank lewe (v.3, Eks. 20:12, Deut. 5:16, 33). Jy sal nie stokoud word en misrabel wees nie, maar jy sal oud word en ’n vol lewe hê. Toe ek onlangs ’n 85-jarige tannie besoek het, toe sê sy: ‘Ek wil 95 word. As ek gesond is, hoekom dan nie?’
Die Here se belofte beteken nie jy sal nooit beproewings hê nie. Maar die Here se voorspoed en guns sal op jou rus (Ps. 1:3). Hy sal jou seën en jou tot ’n seën maak vir ander. Dinge sal anders uitdraai as jy jou ouers nie eer nie. Die meeste van jou verhoudings sal skade ly. Jy sal probleme met die Here en die gereg optel. Wat bedoel ek?
Die gebod om jou ouers te eer is die vyfde van tien gebooie. Die eerste vier gebooie gaan oor ju liefde vir God en die laaste ses oor jou liefde vir jou naaste (Matt. 22:37-40). Die vyfde gebod verbind hierdie twee groepe aan mekaar.
#1: ’n Mens se ouers leer jou van die Here as die enigste God.
#2: Hulle leer om Hom reg te aanbid.
#3: Hulle leer jou Hom te respekteer.
#4: Op die Here se Dag vat hulle jou kerk toe.
As jy jou ouers nie eer nie, kan jy die Here nie liefhê soos jy moet nie. Jy sal ook nie ’n gesonde verhouding met ander mense hê nie.
#5: Jy sal sukkel om jouself aan gesag te onderwerp: jou onderwyser, jou baas, die ouderlinge en die regering.
#6: Jy sal ander mense se reinheid vertrap en seksueel losbandig wees.
#7: Jy sal hulle lewens vertrap en hulle doodmaak (byvoorbeeld deur aborsie).
#8: Jy sal geen respek vir ander mense se eiendom hê nie.
#9: Jy sal lieg om jouself te bevoordeel, selfs al benadeel dit ander.
#10: Jy sal jaloers wees op ander.
Oor die algemeen sal disrespek vir jou ouers ’n kort lewe beteken (v.3). Hier is ’n paar voorbeelde van rebelse kinders. ’n Klomp jongmense drink en bestuur. Hulle beland in ’n ongeluk en sterf. ’n Jong seun en sy meisie slaap saam. Hulle slaap baie rond, kry VIGS en gaan dood. ’n Jong seun beland in die verkeerde vriendekring. Hy word deel van ’n bende wat dwelms gebruik. Hy verwoes sy lewe.
Al doen jy nie hierdie dinge nie, kan die Here ingryp en jou doodmaak as jy jou ouers se gesag minag. Hy het dit met Hofni en Pinehas gedoen en kan dit met jou ook doen (1Sam. 2:22-25, 4:11).
Iemand sal sê: ‘Ek weet van rebelse kinders wat oud geword het.’ Dit is die Here se genade dat hulle nie vroeër dood is nie. Moenie hulle voorbeeld volg nie, maar gehoorsaam jou ouers.
Probeer jy jou beste om dit te doen, maar omdat jou ouers nie die Here dien nie is dit moeilik? Hulle noem hulleself Christene, maar hulle lewe nie so nie. Doen jy wat reg is en hou aan om vir jou ouers se redding te bid. ’n Jong meisie in Amerika het dit gedoen. Toe sy ’n Christen word, het sy begin om vir haar pa se redding te bid. Sy het die gemeente gevra om saam te bid. By een van hulle bidure het sy gehuil toe sy vir hom bid. Toe haar pa in die hospitaal beland, het een van die gemeente se ouderlinge hom besoek. Haar pa het gesê: ‘Ek het niks verkeerd gedoen nie.’ Hy wou nie verder oor die Here praat nie.
Een Sondagmiddag toe kuier ’n Christen besigheidsman by die ouderling. ’n Klomp kinders was by die ouderling se huis. Die meisie was ook daar. Een vir een het die besigheidsman die kinders gevra of hulle ouers die Here ken. Toe hy by die meisie kom, het sy gehuil. Die besigheidsman het vir die ouderling gekyk en gesê: ‘Ons moet dadelik die man besoek.’ Die ouderling wou nie, omdat die aanddiens binnekort sou begin. Hy was ook huiwerig, omdat die man al voorheen gewys het hy stel nie belang nie. Maar hulle het gegaan.
Toe hulle by die man se huis aankom, het hy hulle ingenooi. Die besigheidsman het gesê: ‘Ons wil ’n belangrike saak met jou bespreek; sal jy omgee as ek die TV afsit?’ Hulle het die TV afgesit. Die besigheidsman het vertel wat sopas gebeur het. Hy het vir die pa gesê dat sy dogter vir sy redding bid en oor hom huil. Dit het sy hart diep geraak. Hy het op sy knieë gegaan en die Here gesmeek om hom te red. So het hy tot bekering gekom.2
Selfs al gebeur dit nie in jou geval nie, is dit die Here se wil dat jy jou ouers eer, “sodat dit met jou goed mag gaan, en jy ’n lang lewe op aarde sal hê.” (v.3).
1 Aanhalings uit die 2020 Vertaling.
2 Geoffrey Thomas, Ernest C. Reisinger: A Biography (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2002), 112-4