Dodelike sondes

Evagrius Ponticus (345-399 n.C.) was ‘n gelowige wat in Egipte in die woestyn gelewe het. Hy het gesê dat daar sewe dodelike sondes is waaruit die res vloei: hoogmoed, gierigheid, wellus, jaloesie, vraatsug [Eng. gluttony], toorn en luiheid. Een van sy leerlinge, John Cassian (360-435 n.C.) het Ponticus se idee populêr gemaak. Pous Gregorius die Grote het dit in die jaar 590 n.C. vereenvoudig en vasgestel. Thomas Aquinas (1225-1274 n.C.) het Gregorius se lys van sondes verdedig. In 2003 het Magnum ‘n reeks roomyse met die naam ‘Seven Deadly Sins’ uitgebring.

In Spr. 6:16-19 gee Salomo ‘n lys van sewe ander sondes wat die Here haat. Dit beteken nie dat Hy nie elke sonde haat, of dat net party van hulle dodelik is nie. Alle sonde is dodelik (Rom. 6:23). Maar partykeer som ‘n lys van sondes die res op. Daar is ook partykeer sekere sondes wat ‘n wesenlike probleem in ‘n volk of individu se lewe is. Jes. 47 lig vyf sondes uit wat Babilon se dood veroorsaak het.

1. Hoogmoed (v.1-5)

Weet jou kinders wie Rudolph Valentino, Leslie Howard en Gene Kelly is? Waarskynlik nie. Hulle was akteurs in 1920’s, 30’s en 40’s. Toe hulle geleef het was hulle populêr, maar vandag weet die meeste mense nie wie hulle is nie.

Babilon was so. Sy het as die wêreld se supermag op die troon gesit, maar die Here het haar troon weggevat, haar tot in die stof verneder, en haar troon vir Persië gegee (v.1). Sy het gegaan van koningin tot slavin wat koring maal by die meulsteun (v.2). God het haar sluier afgehaal en haar koningin-rok uitgetrek. Sy moes haar rok optel om as gevangene deur die rivier te trek (v.2). Sy was naak en het skaam gekry toe almal vir haar staar (v.3).

God het wraak oor haar geneem en niemand gespaar nie. Dit het Hy gedoen omdat Hy heilig is en Babilon se trots haat (v.3-4). Hy het Babilon gestraf, omdat sy aan Israel - sy oogappel - gevat het (v.4, Ps. 17:8, 105:15, Sag. 2:8). Omdat Hy die Here van die Leërskare is kon Babilon Hom nie keer nie (v.4). Sy het in stilte in die duisternis van die hel neergedaal (v.5). Die beeldskone koningin van die aarde sou nou net ‘n skim in die doderyk wees (v.5).

Dit is hoe die Here oor hoogmoed voel. Hy haat dit en elke uitdrukking daarvan in ons lewens.

• Die selfbejammering omdat niemand jou raaksien nie.
• Wanneer jy alewig oor jouself praat: jou prestasiesen probleme. Ons erken en prys nie die Here nie, maar vat die eer vir onsself. Martyn Lloyd-Jones het gesê dat sondebelydenis by party mense ‘n vorm van ‘uitstalling’ is. Hulle sal selfs hulle sondes voor ander bely, solank as wat hulle oor hulleself kan praat.
• Dagdromery oor hoe ons populêr en in die kollig
• ‘n Gejaag na geld, duur goed, ‘n mooi lyfen nuwe klere om die aandag op onsself te vestig.
• Wanneer jy jou ore ekstra spits as jy hoor hoe iemand jou naam noem.
• Die begeerte om altyd eerste te wil weesen te wen - ook op die
• Bakleieryas mense nie dinge doen soos jy wil hê nie.
• Stres oor wat ander van jou dink.
• Ongeskiktheid, omdat jy nie omgee wat ander van jou dink ‘Hulle kan by mýaanpas,’ is wat jy vir jouself sê.
• ‘n Gevoel van skaamtevir Jesus en die
• Selfregverdigheid. Jy erken nie as jy verkeerd is nie, en sê ook nooit jammer Jy blameer jou omstandighede of ander mensevir jou probleme.
• Biddeloosheid. Jy vertrou nie die Here vir jou problemenie, maar dink dat jy dit self kan
• Murmurering oor jou Jy dink jy verdien beter. Dankbaarheid is nie deel van jou lewe nie. Jy dink dat die goeie dinge wat met jou gebeur jou toekom.
• ‘n Begeerte om bekend te staan as iemand wat nederigis.

Hoogmoed het die duiwel die duiwel gemaak. Hoogmoed het hom tot ‘n val gebring (1Tim. 3:6). As jy hoogmoedig is, is jy soos hy. En as jy soos hy is sal die Here jou tot in die stof in verneder; as jy nederig is sal Hy jou uit die stof optel en tot die troon verhef (v.1, 1Sam. 2:8, Ps. 113:7-8, 147:6, Luk. 1:52). Verneder jouself dus voor die Here, sodat Hy jou kan verhoog op die regte tyd (Jak. 4:10, 1Pet. 5:6).

Hoe moet jy jouself verneder? Dink aan hoe groot die Here is en hoe sondig jy is. Die kruis sal dit vir jou wys. Bely jou hoogmoed en bid vir nederigheid. Dank die Here gereeld en erken dat jy nie sy goedheid verdien nie. Dink daaraan dat die Here die hoogmoedige weerstaan. Vermy hoogmoedige mense en maak vriende met nederiges (Spr. 13:20). Beskou jou beproewing, mense se kritiek, leuens wat teen jou vertel word, Satan se aanvalle, jou mislukkings en jou eie sonde as God se manier om jou te verneder (2Kor. 12:7).

2. Ongenaakbaarheid (v.6)

Toe ek op Sem was het rowers die ou tannie oorkant die pad met ‘n geweer geslaan. As ons nie daar aangekom het nie, het hulle haar dalk doodgemaak. Rowers het ‘n tannie wat in ons gemeente was se suster vermoor. Ou mense in ons land word wreedaardig op hulle plase vermoor. ‘n Dronk motoris het sy humeur verloor en ‘n ou man wat in my skoonma se kerk was geslaan. Die oom is hospitaal toe en het twee of drie later gesterf.

Die Babiloniërs was soos hierdie mense. God het hulle teen Israel gestuur om hulle vir hulle afgodery te straf (v.6). Maar in sy toorn het Hy barmhartigheid onthou (Hab. 3:2). Die Babiloniërs was egter ongenaakbaar en het selfs op die ou mense ‘n swaar juk geplaas (v.6). Die Here is meer genadig as mense (2Sam. 24:14).

Hoe tree jy op teenoor ou mense: jou oupa en ouma, jou bejaarde ouers, ou mense in die kerk, ens.? Irriteer hulle jou? Praat jy hard met hulle - is jy ongeskik? Is jy genadeloos omdat hulle stadig, oud en vergeetagtig is? Ignoreer jy hulle? Maak jy hulle miskien fisies seer, soos ‘n jong lafhart wat op RSG ingebel het: ‘Die mense moet asb. vir my bid; ek slaan my ma verskriklik’?

As jy hierdie dinge doen sal die Here jou vergeld (v.3b). Daar sal nie genade wees vir jou nie: “Want die oordeel sal onbarmhartig wees oor die wat geen barmhartigheid bewys het nie” (Jak. 2:13).

3. Kortsigtigheid (v.7-8a)

Hansie en Grietjie het by ‘n huis gekom wat van lekkergoed gemaak is. Die heks het dit gedoen om kinders uit te vang. Jy is kortsigtig as jy net die lekkergoed sien, en nie ook die pot waarin sy kinders kook en eet nie.

Babilon was kortsigtig. Sy het dink dat sy vir altyd as koningin sou sit, en dat sy kan doen wat sy wil (v.7). Sy het gedink die Here sal haar nie oordeel nie (v.7). Sy het vir die hier en nou gelewe, vir die wellus en die plesier (v.8a). Moenie soos Babilon vir die plesiere en welluste van die oomblik lewe nie: populariteit, wêreldse rykdom, sukses, seks, drank, en alles wat jou hart begeer (v.7-8, 2Tim. 3:4). Geniet wat die Here jou gee, maar dink ook aan die toekoms:

[a] As jy vir die wêreld lewe en die plesiere wat God jou gee aanbid en bo Hom stel, sal jy hel toe gaan (v.7, Pred. 11:9, Mark. 8:35-36, 1Joh. 2:15-17).

[b] As jy modderwater-plesiere van die wêreld vir die ewige plesiere van Jesus Christus verruil, sal jy hemel toe gaan (Jer. 2:13, Joh. 4:14).

Sien die tydelike wêreld in die lig van die ewigheid hierna. Bid saam met Jonathan Edwards: ‘Oh God, stamp eternity on my eyeballs!’

4. Selfgenoegsaamheid (v.8b-10)

Die HAT se definisie van selfgenoegsaamheid sê: ‘Tevrede met homself; wat geen ander, niks anders nodig het nie.’ Eintlik is dit maar ‘n vorm van hoogmoed. Dit is soos ‘n kind wat dink hy kan self ‘n hoë druk tuinslang vashou. Eers as hy homself natspuit en huil, vra hy vir hulp.

Babilon het glad nie eers hulp gevra nie, maar was selfgenoegsaam totdat die skip gesink en onder die water verdwyn het. Sy moes na die Here luister, maar het veilig gevoel asof niemand haar van die troon kon afskuif nie (v.8).

Ons land se leiers is so. Hulle sit veilig agter hulle rykdom, duur karre en groot huise. “Die goed van die ryke is sy sterk stad en soos ‘n steil muur in sy verbeelding.” (Spr. 18:11). Hulle dink dat niks hulle kan stuit nie. Sommige mense voel geestelik selfgenoegsaam omdat hulle gedoop is, of omdat hulle op die lederol van ‘n kerk is (Amos 6:1). Moet egter nie veilig voel omdat jy uiterlik met die kerk assosieer nie. Net in Jesus is jy veilig. Moenie genoegsaam voel in jouself nie, maar in Hom.

God ken ons gedagtes (Ps. 139:1-4). Hy weet dat Babilon in haar hart teen Hom gepraat het (v.8, 10). Sy het gesê: “Dit is ek en niemand anders nie!” (v.8, 10). Haar bedoeling was: ‘EK IS en daar is niemand anders nie.’ Sy het God se Naam van haarself gebruik (Eks. 3:14-15). Dit is arrogant. Sy het gedink dat sy ‘n selfgemaakte koninkryk is. Sy het gedink dat daar niemand buiten haar is nie (v.8, 10, kontra 45:5). Sy het haarself bo die Here verhef.

Ateïste dink so: ‘Daar is niemand buiten die mens nie; daar is geen God nie.’ Misdadigers dink so: ‘Niemand anders se lewens tel nie; net myne.’ Alle sondaars dink so: ‘Ek gee om vir niemand anders nie. Solank ék my sin kry, gee ek nie om of God se eer in die proses skade ly en mense seerkry nie.’

Vergeet van jouself. Klim van jou troon af. Sien jouself in die lig van wie God is. Doen wat Jesus in Luk. 9:23 gesê het: “As iemand agter My aan wil kom, moet hy homself verloën en sy kruis elke dag opneem en My volg.”

Babilon het verder gesê: ‘Ek sal nie ‘n weduwee wees en my kinders verloor nie’ (v.8). Maar sy het beide op een dag en binne ‘n oomblik verloor (v.9, Op. 18:7-8). Soos ‘n vrou wat haar man verloor, het sy haar stabiele hede verloor. Soos ‘n ma wat haar kinders verloor, het sy alle hoop op die toekoms verloor. Babilon het in een nag tot ‘n val gekom (Dan. 5:28, 30).

Onthou asb. dat jy, soos Job, alles in ‘n oomblik kan verloor (Job 1). Moet daarom nie selfgenoegsaam wees en sê: ‘Alles gaan goed; wat kan nou verkeerd loop?’ nie. Toe Dawid so dink het dinge skeef geloop: “Ek het wel in my sorgeloosheid gesê: Ek sal vir ewig nie wankel nie. HERE, U het my berg deur u welbehae sterk laat staan. U het u aangesig verberg—ek het verskrik geword!” (Ps. 30:7-8).

Erken dat alles wat jy het van God af kom. Sonder Hom is jy niks, het jy niks, en kan jy niks doen nie (Joh. 15:5, Hand. 17:25, 28, 1Kor. 4:7).

5. Towery (v.9-15)

‘n Spiritiste Medium in die suide van Wallis het gesien hoe mense na Martyn Lloyd-Jones se kerk toe gaan. Sy het gaan inloer en tot bekering gekom. Sy het later vir iemand gesê: ‘The moment I entered your chapel and sat down on a seat amongst the people, I was conscious of a supernatural power. I was conscious of the same sort of supernatural power as I was accustomed to in our spiritist meetings, but there was one big difference; I had a feeling that the power in your chapel was a clean power.’ [Iain Murray, Martyn Lloyd-Jones: The First Forty Years (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1982), 221].

God se krag is nie net skoon nie, maar baie groter as die krag van Satan se towery. Babilon se towery kon nie die tragedie keer toe God koning Kores van Persië teen haar stuur nie (v.9, vgl. 1Sam. 28). Babilon het gedink dat haar onsigbare mag en geheime kennis van die toekoms die vyand sou keer en haar beskerm (v.10-11). Maar God wat alles sien het Kores so onverwags soos ‘n vrag bakstene op Babilon laat afkom (v.10-11). Haar towery kon haar nie help nie. Die Here was sarkasties hieroor en het gesê:

‘Staan vas in jou towery. Dit sal jou help soos in jou kinderdae. Dit is mos BAIE suksesvol. Dit sal Kores keer en hom skrik maak! (v.12). Luister Babilon: jou towery put jou uit. Jy hardloop van een towenaar na die volgende. Jy weet nie wie reg is en wie se raad om te volg nie. Laat die towenaars jou van Kores red. Dalk kan die sterre in die hemel en die maan jou help: lunartics! (v.13). 

 ‘Jou towenaars help nie, maar is petrol op die vuur. Dit is verseker nie ‘n snoesige kaggelvuur nie, maar die vuur van God se toorn wat jou soos stoppels sal verteer (v.14, Heb. 12:29). Waar is jou towenaars nou? Elkeen hardloop na sy huis toe en kan jou nie help nie. Van jongs af mors hulle jou tyd en geld. Hulle kan jou nie uit God se hand red nie (v.15).’

Moet daarom nie op towery vertrou nie. Voorvadergeeste en toordokters kan nie die mense in Afrika-kulture teen armoede, siekte, probleme en die dood beskerm nie (v.9-11). Net so kan mense se sg. mag om lewe en dood te spreek, professionele bevryders, en olyfolie op jou deurkosyne jou nie teen beproewings, skelms, demone en siektes beskerm nie. Om so te dink is bygelowig. Vra eerder die soewereine God om jou te beskerm. Glo dat Hy selfs die slegte dinge in jou lewe tot jou voordeel kan uitwerk (Rom. 8:28).

Bly weg van towery, kommunikasie met die dooies, palmlesers, mediums, en die navolging van jou sterretekens in die Huisgenoot of die koerant (v.13, Deut. 18:9-14). Jy sal rondhardloop van een persoon of plek na die volgende toe, omdat hulle jou nie kan red nie. Jy sal jouself uitput, jou geld mors, en in die hel beland (v.13-15, Gal. 5:20-21, Op. 21:8).

Vind eerder rus, hulp en verlossing in Jesus en die Bybel (8:19-20, Matt. 11:28). In sy dood het Hy die dodelike sondes doodgemaak. Aan die kruis het Hy ons sondige rekords tot niet gemaak. As jy in Hom glo en jou bekeer, sal Hy jou sonde in die diepste see gooi, dit van jou verwyder so ver soos die ooste van die weste af is, en dit uitvee soos ‘n miswolk.

Nou en dan sal hierdie sonde nog kop uitsteek soos ‘n ou 1c in ‘n winkel se til. Maar deur die proses van heiligmaking is Jesus besig om ons te reinig. As jy eendag jou asem uitblaas sal daar nie ‘n enkele sonde oor wees nie, maar sal dit saam met jou liggaam in die graf lê. As Jesus weer kom sal Hy jou liggaam opwek, maar sal jou sonde dood bly en nooit weer lewe nie.