Johannes 19:30
Toe koningin Elizabeth I van Engeland (1533-1603) op haar sterfbed was, toe sê sy: ‘O my God! It is over. I have come to the end of it—the end, the end. To have only one life, and to have done with it! To have lived, and loved, and triumphed; and now to know it is over! One may defy everything else but this.’1
Jesus se dood was nie so nie. Deur sy dood het Hy die Vader se wil vervul, voltooi en in oorwinning gesterf.
1. Ons verlossing
Ek het onlangs weer Covid gehad. Ek het in die nagte met ’n droë mond wakker geword. Ek moes opstaan om water te drink, maar na ’n paar ure was my mond weer droog. Jesus het so gevoel toe Hy aan die kruis was. Omdat sy mond droog was, wou Hy iets drink (v.28-29). Hy wou sy mond en sy keel nat maak om v.30 te roep: “Dit is volbring!”
Wat beteken hierdie woorde? Dit beteken nie: ‘Ek is op My laaste en kan nie meer aangaan nie; My lewe is verby!’ Die Griekse woord (tetelestai) beteken dit is voltooi, vervul, afgehandel, tot ’n einde gebring, afbetaal—die einddoel is bereik. Die perfektum dui op ’n afgehandel aksie in die verlede wat ’n effek in die hede het. Wat Jesus aan die kruis gedoen het, beïnvloed en verander mense deur die geskiedenis en vandag. Teleō is tetelestai in sy eenvoudigste vorm. Die Nuwe Testament dit van ’n taak wat afgehandel is (Hand. 13:29, 2Tim. 4:7). Jesus het sy verlossingswerk afgehandel toe Hy sy asem uitblaas. Daar is niks meer nodig nie. Dit is oorbodig om Jesus herhaaldelik te wil offer soos die Katolieke dit in die heilige mis (Eng. mass) doen. Om Jesus aanhoudend te offer sou impliseer dat sy kruisdood ’n mislukking was (kontra Rom. 6:9-10).
Tetelestai beteken Jesus se kruisdood is genoeg. Hy het nie in die hel gaan ly soos die Word of Faith beweging sê nie. Joyce Meyer sê: ‘He [Jesus] was in the grave three days. During that time, He entered hell and defeated Satan... Jesus paid for our sins on the cross and went to hell in our place... His spirit went to hell because that is where we deserved to go... Jesus went to hell for you.’2 Dit is ’n leuen. Volgens Luk. 23:46 het Jesus sy gees in die Vader se hande oorgelaat toe Hy sy asem uitblaas. Jesus het nie in die hel vir ons sonde gaan ly nie. Sy verlossingswerk is aan die kruis afgehandel: “Dit is volbring!” (v.30).
Hoe het Hy dit gedoen? Die stamvorm teleō help ons. Die Nuwe Testament gebruik dit van iemand wat sy skuld afbetaal (Matt. 17:24, Rom. 13:6). Sonde is geestelike skuld (Matt. 6:12, Luk. 7:41-43, 47-48). Ons sondeskuld is groot; ons kan dit nie terugbetaal nie (Matt. 18:23-25). Toe Jesus aan die kruis gesterf het, het Hy ons skuld betaal (Kol. 2:14). Ons skuld niks meer nie en dus hoef jy nie in die gevangenis van die hel te sit nie. Jesus het ons skuld uitgedelg. Dit was nie goedkoop nie. Jesus het ’n duur prys betaal. Hy moes met sy lewe boet.
Maar daar is meer as dit. Die Nuwe Testament gebruik teleō van iets wat bevredig of versadig is (Gal. 5:16). Aan die kruis het Jesus sy Vader se geregtigheid bevredig of versadig. Hy het die Vader se straf geabsorbeer dat dit nie op ons moet val nie (Rom. 3:25). Spurgeon vergelyk Jesus se kruisdood met ’n weerligafleier. Omdat die weerlig van God se toorn Hom getref het, sal dit ons nie tref nie.3 Die Vader beskou Jesus se kruisdood as ’n voldoende betaling vir ons sonde. Die straf is uitgedien.
Wat is die implikasie hiervan?
Omdat Jesus alleen die ewige God-mens is, kon net Hy die ewige straf afbetaal. Niemand in die hel kan v.30 sê nie: “Dit is volbring!” Mense wat in die hel is, sal nooit die straf afbetaal nie. Roep daarom die Here aan om jou te red: “Want ‘elkeen wat die Naam van die Here aanroep, sal verlos word.’” (Rom. 10:13).
Is jy ’n ware gelowige wat ’n moeilike tyd deurmaak? Dalk is dit die Here se liefdevolle tugtiging om jou weer op die pad te bring of om jou op die pad te hou (Heb. 12:5-11). Jou lyding is nie God se oordeel of verdoemenis nie. Jesus het die straf vir jou sonde gedra: “Dit is volbring!” Die belofte van Rom. 8:1 geld vir jou: “Daar is dan nou geen veroordeling vir diegene wat in Christus Jesus is nie.”
Tetelestai is ook ’n oorwinningskreet.4 Aan die kruis het Jesus ons sonde, die dood, die magte van duisternis en die hel oorwin (Ps. 22:32, Joh. 12:31, Ef. 1:7, Kol. 2:15, 1Joh. 3:8). Jy kan niks doen om jou eie sonde weg te vat nie. Dit sal nie help om jouself te slaan, vir dae lank te vas, of genoeg goeie werke te doen om jou sonde uit te kanseleer nie. Alle godsdienste sê: ‘Doen, doen, doen om gered te word.’ Net Bybelse Christenskap sê: ‘Gedoen, gedoen, gedoen!’ Jesus het reeds alles gedoen om ons vry te koop.
Vers 30 wys vir ons hóé Jesus die dood oorwin het: “En Hy het sy kop vooroor gebuig en sy gees oorgegee.” ’n Gekruisigde persoon sou homself opstoot en sy longe oopmaak om nog asem te skep. Êrens sou dit sy laaste asem wees. Hy sou homself opstoot, sy asem uitblaas, sy kop vooroor buig en sterf. Met Jesus was dit andersom. Hy het sy kop vooroor gebuig en sy asem uitgeblaas. Hy het nie langer probeer lewe soos ’n bejaarde vrou op haar siekbed gesê het nie: ‘I hope to live a little longer.’ Stuart Townend is verkeerd: ‘He fights for breath, He fights for me.’ Jesus het nie geveg om aan die lewe te bly nie. Hy het sy lewe gegee (Luk. 23:46). Hy het gekies wanneer Hy gaan sterf: “Niemand neem dit [my lewe] van My weg nie, maar Ek lê dit uit Myself af. Ek het volmag om dit af te lê, en Ek het volmag om dit weer op te neem.” (10:18). Jesus het besluit om te sterf toe Hy alles vervul het (v.28-30). Johannes sê dat Jesus die gees gegee het. Hy bedoel nie die Heilige Gees nie, maar Jesus se menslike gees.
Duidelik is die dood nie in beheer van Jesus nie, maar Hy is in beheer van die dood: “Aangesien die kinders dan aan vlees en bloed deel het, het ook Hy net so aan dieselfde dinge deel gekry, sodat Hy deur sy dood die een wat oor die dood mag het, dit is die Duiwel, kragteloos kon maak, en sodat Hy hulle wat uit vrees vir die dood hulle lewe lank in slawerny verkeer het, kon bevry.” (Heb. 2:14-15). Prakties beteken dit jou eie dood en die dood van ’n geliefde wat die Here ken, is nie nét bitter nie (1Tess. 4:13). Jesus het sy hoof aan die kruis laat sak. Vir Hom was dit die rusplek wat Hy nêrens op die aarde kon vind nie (Luk. 9:58, Leon Morris).5 In Christus en as gevolg van sy kruisdood, is jou sterfbed die plek waar jy aan die slaap raak en dadelik jou oë by die Here oopmaak (Hand. 7:59-60, 2Kor. 5:8, Fil. 1:23). Moet dan nie angsbevange wees vir die dood nie. Moenie vrees dat jou geliefde wat aan Covid in die hospitaal gesterf het, alleen deur die vallei moes gaan nie. Geen gelowige gaan alleen deur die dood nie. Die Goeie Herder is daar en sy teenwoordigheid is beter as enige familielid of vriend s’n (Ps. 23:4).
2. Die wet en die profete
[a] Die profete
My dosent in Ou Testament het die Bybel se profesieë oor Jesus ontken. Jesus het die profesieë oor Homself beaam: “Daarna het Hy vir hulle gesê: ‘Dit was my woorde wat Ek tot julle gerig het toe Ek nog saam met julle was, dat alles wat in die Wet van Moses en die Profete en die Psalms oor My geskryf is, vervul moet word.’” (Luk. 24:44). Dit is wat tetelestai in die direkte konteks beteken, naamlik dat Jesus die profesieë oor Homself vervul het: “Hierna het Jesus, omdat Hy geweet het dat alles reeds volbring [tetelestai] is, en sodat die Skrif vervul sou word, gesê: ‘Ek is dors.’ ... Toe Jesus die suur wyn geneem het, sê Hy: ‘Dit is volbring [tetelestai]!’...” (v.28, 30). Jesus het al die profesieë van Genesis tot Maleagi tot op die letter vervul (bv. Psalm 22, Jesaja 53). Daar is nie ’n enkele profesie oor die kruis wat onvervul gebly het nie. Jesus het die laaste een vervul (v.28, 30): “Hy het die twaalf opsy geneem en vir hulle gesê: ‘Kyk, ons gaan op na Jerusalem, en alles wat deur die profete oor die Seun van die Mens geskryf is, sal vervul (tetelestai) word.” (Luk. 18:31).
Gen. 3:15 is die eerste profesie. God het vir die slang gesê: “Vyandskap sal Ek tussen jou en die vrou stel, en tussen jou nageslag en haar nageslag. Hy sal jou kop aanval, en jy sal sy hakskeen aanval.” Nie alleen het Jesus sy oorwinning oor die duiwel verseker nie, maar die herstel van ’n gevalle wêreld. Wanneer Jesus weer kom, sal Hy ’n volmaakte nuwe hemel en aarde skep en vir ons ’n verheerlikte liggaam gee (1Kor. 15:35-57, Openbaring 21-22). Hiervoor gee Hy ons die Heilige Gees as seël en waarborg (Ef. 1:13-14, 4:30). Tetelestai kyk nie net terug nie, maar vorentoe. Mark Jones sê: “‘It is finished’ is a saying that also means ‘It has begun’—for Christ and all who belong to him. New life, new hope, and a new heavens and new earth all depend upon these victorious words.’6
As die vervulde profesieë jou nie van Jesus se Godheid en die waarheid van die Bybel oortuig nie sal niks jou oortuig nie: “As hulle na Moses en die Profete nie luister nie, sal hulle selfs as iemand uit die dood opstaan, nie oortuig word nie.” (Luk. 16:31).
[b] Die wet
Hentie wil sy vriend se boete betaal, maar hy kan nie, omdat hy sy eie boetes moet betaal. As Jesus die wet oortree het, kon Hy nie ons boete betaal nie. Daarom moes Hy die wet eers volmaak in ons plek onderhou voor Hy vir ons wetsoortreding kon sterf. Jesus se gehoorsaamheid het begin toe Hy ’n baba was: sy ouers het toegesien dat Hy die wet vervul (Luk. 2:39, 21-24, teleō). Jesus het alles gedoen wat in die wet staan; Hy het nie een deel uitgelaat of die wet oortree nie (Matt. 5:17-18, 1Pet. 2:22). Hy het selfs kleiner wette soos Eks. 22:14 gehoorsaam: as jy iets by jou naaste geleen het, moet jy dit oppas. Toe Jesus ’n donkie by iemand geleen het, het Hy dit dadelik terugbesorg (Mark. 11:3). Toe die Vader mense aan sy Seun toevertrou, het Hy hulle opgepas en nie een van hulle verloor nie (Joh. 10:28, 17:9, 12). Jesus het die Vader se wil uitgevoer om so die wet te vervul (v.30, 17:4). Vir die wat in Jesus glo, reken die Vader sy volmaakte rekord van geregtigheid aan hulle toe (2Kor. 5:21, Fil. 3:9). Moet ons dan nog die wet nakom as Jesus die wet vervul het (v.30)? Nie as ’n vereiste vir redding nie. God se standaard is volmaakte gehoorsaamheid (Matt. 5:48, Gal. 3:10). Jesus alleen kon dit gee. Deur geloof aanvaar die Vader Hom in ons plek. Ook gee Hy die Heilige Gees om ons te verander, sodat ons wil, sal en kan reg doen (Eseg. 36:25-27, Rom. 8:4, 2Kor. 3:3, Heb. 8:10).
Jy staan nie onder die wet as ’n vereiste vir redding nie (Rom. 6:14, Gal. 5:18, Ef. 2:8-9). Maar die Heilige Gees sal jou ook nooit teen die wet lei nie (Gal. 5:23, Ef. 2:10, Jak. 2:14-26). ’n Lewe van opregte toewyding begin nie by die wet nie (Rom. 7:7-24), maar by Christus se verlossing en die Gees se werk binne jou (Rom. 7:25-8:17). Ware toewyding begin nie by reëls nie, maar by die nuwe lewe in Christus (Kol. 2:20-3:17). Dit begin nie by godsdiens of rituele soos diereoffers nie, maar by Christus en sy kruisdood vir ons sonde (v.30, Heb. 10:1, 14). Jesus het die Ou Testamentiese tempel, priesters en offers vervul en tot ’n einde gebring (v.30, Matt. 27:51, Heb. 9:7, 10:19-22). Gelowiges is die nuwe tempel en priesters wat geestelike offers bring (Rom. 12:1, 1Kor. 3:16-17, Ef. 2:19-22, Heb. 13:15-16, 1Pet. 2:5, 9, Op. 5:10). Dit beteken jy kan vir jouself bid. ’n Predikant se gebede is nie meer effektief as joune nie. Jy benodig nie ’n Katolieke priester om jou sonde te bely nie. Jesus het die weg gebaan, sodat jy direk na die Vader toe kan kom en jou eie sonde kan bely (1Tim. 2:5, 1Joh. 1:7, 9). Omdat Jesus die ou verbond vervul het, verwag ek nie ’n herboude kliptempel met priesters en offers in die toekoms nie. Jesus het alles vervul.
Tetelestai beteken verder dat Jesus die Ou Testamentiese skadubeelde vervul het. Omdat Jesus die Paaslam is, hoef ons nie die Joodse Pasga te vier nie (1Kor. 5:7-8). Omdat Hy die rus van verlossing gee, hoef ons nie die sewendedag Sabbat te vier nie (Matt. 11:28-12:8, Kol. 2:16-17, Heb. 4:3-4, 8-10). Omdat Hy Jood en heiden wat in Hom glo een gemaak het, hoef ons nie die Joodse voedselwette na te kom nie (Mark. 7:18-19, Hand. 10:9-29, 34-35, 11:1-18). Jy kry die idee.
Tetelestai beteken Jesus het die Ou Testamentiese tipes vervul. Isak is ’n tipe of tipologie van Christus. Isak is Abraham se unieke en geliefde seun (Gen. 22:2). Jesus is die Vader se unieke en geliefde Seun (Matt. 3:17, Joh. 3:16). Isak moes sy eie offerhout dra (Gen. 22:6). Jesus moes sy eie kruishout dra (Joh. 19:17). Abraham het gesê dat God ’n lam sal voorsien (Gen. 22:8). God het Jesus as ’n Lam voorsien om vir ons te sterf (Joh. 1:29). Abraham het Isak op die altaar vasgebind (Gen. 22:9). Jesus is met spykers aan die kruishout vasgebind (Ps. 22:17). Abraham het ’n ram in Isak se plek geoffer (Gen. 22:13). Jesus is in ons plek geoffer (Jes. 53:4-6).
Num. 21:4-9 gee vir ons nog ’n tipologie. Die Israeliete het teen die Here en Moses gemurmureer. Die Here het giftige slange gestuur, sodat baie van hulle gesterf het. Toe hulle om hulp geroep het, toe sê die Here vir Moses om ’n koper slang te maak en dit op ’n paal te sit. Almal wat na die slang gekyk het, is genees. “‘En net soos Moses die slang in die woestyn verhoog het, so moet die Seun van die Mens verhoog word, sodat elkeen wat in Hom glo, die ewige lewe sal hê.’ Want so lief het God die wêreld gehad dat Hy sy unieke Seun gegee het, sodat elkeen wat in Hom glo, nie verlore sal gaan nie, maar die ewige lewe sal hê.” (Joh. 3:14-16).
Jy hoef niks te doen om gered te word nie. Jesus het dit alles gedoen. Kyk na Hom as die vlekkelose Lam net soos die Vader na Hom kyk en nie na jou nie. Die Vader is tevrede met sy Seun se kruisoffer: “Dit is volbring!” Is jý hiermee tevrede? Charles Spurgeon sê:
‘“It is finished.” Sinner, there is nothing for God to do. “It is finished”; there is nothing for you to do. “It is finished”; Christ need not bleed. “It is finished”; you need not weep. “It is finished”; God the Holy Spirit need not tarry because of your unworthiness, nor need you tarry because of your helplessness. “It is finished”; every stumbling-block is rolled out of the road; every gate is opened; the bars of brass are broken, the gates of iron are burst asunder. “It is finished”; come and welcome, come and welcome!... come, ye vilest of the vile; ye who hate yourselves to-day, come! Jesus bids you; oh! will you tarry?’7
1 https://gracegems.org/Pink/seven_sayings_of_the_savior.htm
2 Joyce Meyer, The most important decision you will ever make (Tulsa: Harrison House, 1996), 39-41
3 C.H. Spurgeon, The Treasury of the Bible: New Testament—Vol. 2 (London: Marshall, Morgan & Scott, 1962), 675
4 A.T. Robertson, Robertson’s Word Pictures, note on John 19:30. Verkry by https://www.studylight.org/commentaries/eng/rwp/john-19.html
5 Leon Morris, The Gospel According to John (Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1971), 815 n. 75
6 Mark Jones, Knowing Christ (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2015), 149
7 Spurgeon, ibid.