1Timoteus 1:12-17
Dwarsdeur die Middeleeue het die Katoliekekerk Maria en die heiliges (Eng. saints) saam met Christus vereer. Thomas Watson sê: ‘They [the Roman Catholic Church] give equal, nay, more honour to the Virgin Mary than to Christ; they ascribe more to her milk than to his blood.’1 Die Hervormers se reaksie teen die Katoliekekerk was: eer aan God alleen—Soli Deo Gloria.
1. Paulus se roeping (v.12)
Die verlore mens is swak deur sy sondige natuur en kom nie die wet na nie (v.8-10, Rom. 3:10-12, 8:7-8). Die nuwe natuur wat Paulus by Christus ontvang het, kon die sonde oorwin en reg lewe (v.12, Rom. 8:13).
Voel jy jou sonde kry jou onder of beproewing raak te swaar, sodat jy wil opgee? Vra Jesus vir krag (v.12, Ef. 6:10, Fil. 4:13, 1Pet. 5:10). Hy het dit vir Paulus gegee, hom getrou geag en hom in sy diens gestel (v.12).
Beteken Jesus het Paulus vir sy getrouheid geroep? Nee. Paulus was ontrou toe die Here hom roep. Deur Jesus in sy plek het God Paulus getrou geag en in sy diens gestel. Daarna het Jesus hom getrou gemaak en hom die nodige kennis en gawes gegee om Hom te dien (v.12, Hand. 9:17, 22). Hy doen dit vir elke gelowige. Hy kies jou nie vir jou getrouheid nie, maar rus jou toe om Hom met jou gawes te verheerlik (v.12, 1Pet. 4:11).
2. Paulus se verlede (v.13)
Baie van ons ken Paulus se verlede. Hy het Jesus se Naam belaster wou Christene dwing om dieselfde te doen (v.13, Hand. 26:11). Hy het die kerk vervolg en dit probeer uitwis (v.13, Hand. 7:58, 8:1, 3, 9:1-2, Gal. 1:13). Omdat hy Jesus nie kon seermaak nie het hy sy dissipels vervolg (Hand. 9:4-5). Hy het in sy ywer vir God en die wet geroem (Gal. 1:14). Hy het gedink hy is onberispelik, opreg en regverdig; ’n man wat die wet getrou nakom (Fil. 3:4-6). Toe die kerk sê redding is uit genade deur geloof in Christus eerder as deur die wet, het Paulus hulle teëgestaan.
Ten spyte van sy boosheid het Jesus hom kom red en ’n prediker van die evangelie gemaak (v.14-16, 12, 2:7, Hand. 26:16-18). Vandag nog red Jesus sy vyande en maak hulle sy vriende. Het Hy dit vir jou gedoen? Glo jy Hy kan dit doen? Hoe lyk jou verlede? Het jy dinge gedoen wat jou walg en laat skaam kry (Eseg. 36:31, Rom. 6:21)? Het jy iemand se lewe geneem; dalk ’n ongebore baba s’n? Was jy ’n dronkaard of seksueel losbandig? Was jy homoseksueel? Het jy mense ingedoen en met hulle geld verdwyn? Is jy ’n dief of ’n leuenaar? Het jy die vuilste mond van enigiemand wat jy ken? Het jy iets vreeslik aan ’n kind gedoen? Het jy jou vrou geslaan? Het jy mense se reputasie met jou tong vernietig? Het jy jou lewe vir die duiwel oopgemaak deurdat jy in die okkulte of afgodery betrokke was? Is jy vol onvergewensgesindheid en bitterheid?
Het jy intussen tot bekering gekom? Dan is sonde nie meer jou identiteit nie. Jy is ’n nuwe mens in Christus. Die ou dinge het verbygegaan. Alles het nuut geword (2Kor. 5:17). Jy was ’n moordenaar, homoseksueel of ’n dronkaard. Jy is dit nie meer nie. Jou sonde is vergewe. God sien jou nie meer raak nie. Hy sien nie jou sonde nie, maar Christus in jou plek (1Kor. 1:30, 6:11, 2Kor. 5:21).
Tog moet jy onthou waaruit Hy jou kom red het (v.13, Ps. 40:3). Dit sal jou nederig hou en dankbaar laat lewe. Dit sal maak dat jy die Here liefhet en Hom alleen vir jou redding prys (Joh. 7:47, Ef. 1:6, 12, 14). Toe Paulus sy verlede onthou, het hy geweet alles is net genade (v.13). Voor sy bekering het hy gedink hy dien die Here toe hy Christene vervolg (Joh. 16:2). Hy het gedink hy beskerm God se eer. Hy het Jesus uiterlik aanskou en gedink Hy is ’n gewone mens (2Kor. 5:16, Jes. 53:2). Hy het gedink Jesus laster toe Hy Homself die Seun van God noem (vgl. Matt. 26:63-65).
In sy onkunde het Paulus die Ou Testamentiese profesieë misverstaan. Hy kon nie verstaan dat die Messias en die Seun van God vir ons sonde sou sterf en weer opstaan nie. Tog het die Ou Testament dit voorspel (Psalms 16, 22, Jesaja 53, Luk. 24:45-46). Onkunde het gemaak dat Paulus en die res van die volk hulle eie Messias verwerp (Hand. 3:14, 17, 13:27, 1Kor. 2:8). God was bereik om hulle onkunde en ongeloof te vergewe (v.13, Num. 15:27, Luk. 23:34). Tog het vergifnis ’n vervaldatum. As Paulus byvoorbeeld na Jesus se verskyning aan hom met die vervolging aangehou het, was dit hoogverraad. Paulus sou teen sy beter wete sondig en nie vergewe word nie (Num. 15:30-31, Heb. 6:4-6). Hy sou God se vergifnis willens en wetens verwerp, en verlore gaan.
Jy loop op dieselfde draad. Jy het die waarheid gehoor en is nie onkundig nie. Wat doen jy daarmee? As jy nalaat om God te eer, sal Hy Homself oor jou verheerlik (Eks. 14:4, 17-18). In die hel sal Hy sy heiligheid, geregtigheid, toorn en almag oor jou wys (Rom. 9:17, 22-23). Die bewoners van die hemel sal Hom daarvoor prys (Op. 19:1-3). Die hemel is vol van God se lof. Die hel ook. Die enigste verskil is in die hemel prys hulle God bewustelik—in die hel bedoel hulle nie om God te eer nie. Nogtans staan daar oor die hel se poorte: Soli Deo Gloria.
3. Paulus se redding (v.14-16)
Het jy al ooit gevoel jou sonde is meer as die hare op jou kop (Ps. 40:13)? God se genade is groter as jou sonde (Rom. 5:20, Ps. 40:6). Dit weeg nie net-net swaarder, sodat die skaal in jou guns tiep nie. God se genade vir jou loop oor; jy kan dit nie tel nie (v.14, Gk. huperpleonazō).
Hoe verkry mens sy genade? Deur geloof (Rom. 5:1-2). Soos genade is geloof ’n gawe van God (v.14, Ef. 2:8-9, Fil. 1:29). God gee ons die vermoë om in Hom te glo (Fil. 2:12-13). Selfs jou liefde vir God begin by Hom en kom van Hom af (v.14, Rom. 5:5, Gal. 5:22, 1Joh. 4:19). Party sal sê dit is nie ware liefde nie. As iemand se liefde by God begin, is hy ’n robot. Sy liefde is oneg. Hy is soos ’n Chatty Cathy pop. As mens die toutjie aan die pop se rug trek, sê sy: ‘I love you!’
Mag ek jou iets vra? Glo jy God het jou met die vermoë geskep om Hom lief te hê? Beteken dit jy is ’n robot? Is jy dan ’n robot as jy geestelik dood was en God gehaat het (Ef. 2:1, Joh. 7:7), maar Hy sy Seun uit hemel gestuur het om jou te bevry, sodat jy Hom uit ’n gewillige hart kan liefhê (v.14-15, Joh. 3:13, 16)? Die Bybel sê: “Die Here jou God sal jou hart besny en die hart van jou nageslag, sodat jy die Here jou God met hart en siel sal liefhê, sodat jy kan leef.” (Deut. 30:6, eie beklemtoning). “Ek sal vir julle ’n nuwe hart gee, ’n nuwe gees sal Ek in julle binneste gee; Ek sal die hart van klip uit julle liggame verwyder en vir julle ’n hart van vlees gee. My Gees sal Ek in julle binneste gee. Ek sal daarvoor sorg dat julle my vaste voorskrifte volg en dat julle my bepalings nakom en uitvoer.” (Eseg. 36:26-27, eie beklemtoning).
Verlossing kom van die Here af (Jona 3:9). Hy het ons verlossing begin en sal dit voleindig (Heb. 12:2, Fil. 1:6, Rom. 8:29-30). Uit Hom, deur Hom en tot Hom is alle dinge (Rom. 11:36a). Eer Hom alleen wat groot sondaars red (v.13, 15, Ps. 115:1, Rom. 11:36b, Op. 7:9-12).
Is jy ’n groot sondaar? Het jy dinge gedoen waarvan niemand weet nie? Sal jou lewensmaat jou los, jou vriende jou afskryf en jy in die tronk beland as iemand moet uitvind? Jesus kan jou red en vergewe (v.13, 15).
Is jy gered en haat jou sonde, maar dit voel erger as voorheen? Paulus het so gevoel. Nie alleen was hy die grootste sondaar nie—hy is dit (v.15). Hoe nader hy aan die lig beweeg het, hoe meer het hy sy sonde gesien. Eers het hy homself die minste van die apostels genoem (1Kor. 15:9), toe die minste van alle gelowiges en uiteindelik die grootste van alle sondaars (Ef. 3:8, 1Tim. 1:15).
’n Groter bewustheid van sonde beteken jy groei geestelik. Of nie. Dalk is jy ver van die Here af. Die dinge wat jy gedoen het is so lelik jy kan vir niemand sê nie. Vertel vir Jesus. Hy kan jou vergewe. Volgens v.15-16 het Hy die ergste sondaar gered om te wys Hy kan enigiemand red. John Bunyan sê: ‘If there is a door wide enough for a giant to go in at, there is certainly room for a dwarf. If Christ Jesus has grace enough to save great sinners, he has surely grace enough to save little ones.’2
Jou grootste sonde of die grootste sondaar is nie groter as Jesus se geduld, genade en verlossing nie. Wie die Here uitkies, sal in Hom glo en die ewige lewe verkry (v.16, Joh. 17:20, 6:37). Dit geld vir die grootste sondaar (v.15). As ’n groot sondaar se redding van homself moes afhang, was hy hopeloos. Maar as dit van die Here afhang is daar hoop.
Maak uitverkiesing jou bang? Hoe weet jy God het jou gekies? Iemand wat uitverkies is, glo die evangelie. Hand. 13:48 sê die heidene wat vir die ewige lewe bestem was, het geglo. Dit sê nie die heidene wat geglo het, is vir die ewige lewe bestem nie. Iemand wat nie uitverkies is nie, glo nie. Joh. 10:26 sê: “Maar julle glo nie, omdat julle nie van my skape is nie.” Jesus sê nie: “Julle is nie my skape nie, want julle glo nie.” Jy is nie uitverkies want jy glo nie, maar glo want jy is uitverkies.
Baie mense haat hierdie leerstelling. Toe ek as student die eerste keer daarvan lees, toe word ek kwaad en gooi die boek op die grond. Later het ek dit in die Bybel raakgelees en dit as ’n beste vriend omhels.
Baie mense sal sê jy kies eerste, daarna kies die Here jou. Jesus sê anders: “Julle het My nie uitgekies nie, maar Ek het julle uitgekies... Ek [het] julle uit die wêreld uitgekies” (Joh. 15:16, 19). Het God jou uitgekies, omdat Hy iets goed in jou gesien het? Nee, “want nog voordat haar kinders gebore is, of iets goeds of kwaads gedoen het, is vir haar gesê: ‘Die oudste sal die jongste dien.’ Dit het gebeur, sodat God se voorneme volgens sy uitverkiesing sou bly staan, nie op grond van mense se dade nie, maar op grond van Hom wat roep.” (Rom. 9:11-12).
Het God jou uitgekies, omdat Hy geweet het jy sou glo? Ook nie. Jou redding hang nie van jou eie wil af nie, maar van God s’n: “Dit berus dus nie by die mens wat wil en hom inspan nie, maar by God wat Hom ontferm.” (Rom. 9:16). “Volgens sy wil het Hy ons verwek deur die woord van die waarheid” (Jak. 1:18). Niks in jou trek God om jou te kies nie. Hy kies mense op grond van sy vrye genade: “Net so is daar ook in die huidige tyd ’n oorblyfsel, deur genade uitgekies. Maar as dit uit genade is, is dit nie meer op grond van dade nie; want anders sou die genade nie meer genade wees nie.” (Rom. 11:5-6).
Uitverkiesing is ’n moeilike leerstelling; nie moeilik om te verstaan nie, maar moeilik om te aanvaar. Dit verneder die mens en verhef God. Ons kan onsself nie vir ons redding prys nie, maar moet God alleen prys (v.17). Paulus sê in 1Kor. 1:26-31: “Broers, slaan ag op julle roeping: Menslik gesproke, is daar onder julle nie baie wyses, nie baie invloedrykes, of mense van adellike afkoms nie. Maar die dwaashede van die wêreld het God uitgekies om die wyses te beskaam, en die swakhede van die wêreld het God uitgekies om die sterkes te beskaam, en die onbelangrike en veragtelike dinge van die wêreld het God uitgekies—dit wat niks is—om wat wél iets was, tot niet te maak, sodat geen mens iets het waarop hy hom voor God kan beroem nie. Deur Hom is julle in Christus Jesus, wat vir ons die wysheid geword het wat van God kom, regverdiging sowel as heiliging en bevryding. Daarom, soos daar geskryf staan: ‘Wie hom op iets wil beroem, moet hom beroem op die Here.’ ” (eie beklemtoning).
In Ef. 1:4-6 sê hy: “So het Hy ons voor die grondlegging van die wêreld in Hom uitgekies, sodat ons heilig en onberispelik in liefde voor Hom sou wees, nadat Hy ons voorbestem het om ons deur Jesus Christus as sy kinders aan te neem, soos Hy dit volgens sy wil goedgedink het, tot lof van die heerlikheid van sy genade, waarmee Hy ons in die Geliefde begenadig het.” (eie beklemtoning).
4. Paulus se lofgesang (v.17)
Hoekom het God jou gemaak? Tot sy eer, sodat jy Hom sal prys (Jes. 43:7, 21). Sonde keer dat ons tot God se eer lewe (Rom. 3:23). Daarom het Hy sy Seun aarde toe gestuur. Deur Jesus se lewe en dood het Hy die Vader in ons plek verheerlik. In Joh. 17:4 bid Hy: “Ek het U op die aarde verheerlik deur die werk te voltooi wat U aan My gegee het om te doen.”
Noudat ons gered is, verander die Gees ons om God in alles te verheerlik: “Of julle dan eet of drink of enigiets anders doen, doen alles tot eer van God.” (1Kor. 10:31). Johann Sebastian Bach het dit verstaan en ‘SDG’ (Soli Deo Gloria) onderaan elke musiekstuk geskryf. My ma skryf onder al haar skilderye en sketse.
God is waardig om geprys te word. Hy is die Koning wat vir ewig regeer (v.17, Miga 5:1, Heb. 1:8, Op. 11:15). Hy is onsterflik (v.17, 6:16, Op. 1:18). Hy is onsigbaar, maar openbaar Homself in Jesus (v.17, 6:16, Kol. 1:15, Joh. 4:24, 1:18, 14:9). Hy is die enigste God (v.17, Deut. 6:4, Jes. 45:5, Rom. 9:5). Laat ons Hom alleen prys en sy heerlike skoonheid in Christus bewonder (v.17, Joh. 17:24, Op. 5:12-13). Dit is hoekom jy bestaan: om God te verheerlik. Sonder dit kan jy nie blywende vreugde hê nie. Met dit sal jy vir ewig gelukkig wees. In John Piper se woorde: ‘God is most glorified in us when we are most satisfied in him.’3
1 Thomas Watson, The Lord’s Prayer (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1960, 1965 [1692, 1890]), 47.
2 John Bunyan, The Jerusalem Sinner Saved (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2005 [1691]), 91.
3 https://www.desiringgod.org/messages/god-is-most-glorified-in-us-when-we-are-most-satisfied-in-him