2Timoteus 3:14-17
In die 1500’s het die Katoliekekerk die Pous se woord as onfeilbaar beskou. Hulle het kerklike tradisie tot op die Bybel se vlak verhef. Hervormers soos Martin Luther het hierteen gestry en gesê die Bybel alleen—Sola Scriptura in Latyn—is die finale gesag vir geloof en lewe. Nie dat die hervormers tradisie voor die voet verwerp het nie. Hulle probleem was met Onbybelse tradisie (Matt. 23:4, Mark. 7:8-13). Die Katoliekekerk het byvoorbeeld gesê vir veertig dae rondom Paasfees mag gelowiges nie vleis eet nie. ‘Waar sê die Bybel dit?’ wou die hervormers weet. ‘Wie het dit besluit?’ Volgens hulle was die Bybel die enigste gesag.
1. Die Bybel is genoeg vir redding (v.14-15)
Paulus het Timoteus teen moeilike tye gewaarsku. Mense sou vir hulleself lewe en nie vir God omgee nie; hulle sou hulleself Christene noem, maar nie so lewe nie (v.1-9). Vals leraars sou mense bedrieg en bedrieg word (v.13). Om op die regte pad te bly, moes Timoteus by die Skrifte bly, vasstaan en die waarheid onthou wat hy by sy ma, ouma en Paulus geleer het (v.14).
Wie die Bybel afskeep (v.14), sal vir dwaling val (v.13). Petrus skryf: “Julle dan, geliefdes, aangesien julle hierdie dinge vooruit weet—wees op julle hoede om nie deur die dwaling van beginsellose mense meegesleur te word, en so julle eie standvastigheid te verloor nie. Sorg dat julle aanhou groei in die genade en kennis van ons Here en Verlosser, Jesus Christus.” (2Pet. 3:17-18).1 Dit is veral nodig as jy preek. Deurweek jou met die Skrif. Werk hard om dit te verstaan en reg uit te lê (2:15). Bestudeer dit, gehoorsaam dit, verkondig dit (Esra 7:10). Lees dit vir die gemeente, preek dit en pas dit toe (1Tim. 4:13). Let noukeurig op dat jy reg lewe en die Bybel suiwer verkondig (1Tim. 4:16). Moenie verder as die Bybel gaan nie; bly by wat geskryf staan (1Kor. 4:6).
Al preek jy nie moet jy jou leraar se prediking teen die Bybel meet (Hand. 17:11). Glo wat jy uit Bybel leer (v.14). Aanvaar dit as die Woord van God en nie die woorde van mense nie (1Tess. 2:13). Dit het krag om lewens verander. Gedurende my kinderdae het ek dit in Louis Trichardt gesien. ’n Bulgaarse vrou het ons gemeente besoek. Ons leraar het die evangelie herhaaldelik met haar gedeel, maar sy wou nie glo nie. Uiteindelik was hy moedeloos. Hy het besluit om vir Martin Holdt te bel. Martin het hom as volg beraad: ‘Met Kommuniste begin mens nie by die evangelie nie—jy begin by die gesag van die Woord.’ Ons leraar het sy raad gevolg en binne twee weke het die vrou tot bekering gekom. Die Bybel is waarlik die kragtige Woord van God.
Timoteus sou dit beaam. Hy het die verskil tussen sy ongelowige pa se lewe en sy gelowige ma, ouma en Paulus s’n sien (1:2, 5, Hand. 16:1). Wat het die verskil gemaak? Geloof in die Bybel as God se Woord (v.14-15).
Ken jy mense wie se lewe totaal verander het vandat hulle die Woord begin glo, lees, bestudeer, hoor en doen het? Martin Holdt het ons van so iemand vertel. As predikant het hy die Bybel getrou gelees en verkondig. Maar op ’n dag toe besluit hy om sy Bybelinname veertig hoofstukke per dag te vermeerder. Binne ’n paar maande het die gemeente opgemerk iets het verander. Onder sy prediking het die gemeente geestelik en in getalle toegeneem.
’n Skeptikus sal sê: ‘Wat van mense wat die Bybel bestudeer en ongelowig bly? Party ateïste ken die Bybel beter as sommige Christene. Hulle lees die Bybel sonder om te verander. Wat sê jy daarvan?’ Die fout lê nie by die Bybel nie, maar by die blinde ongelowige. Tensy die Heilige Gees sy oë vir die waarheid open, sal hy blind bly (v.14, Joh. 5:39, 2Kor. 3:14-18).
Omdat die Gees alleen mense se harte verander, moet jy vir jou kinders bid en hulle van kleins af die Bybel leer (v.15). Die wêreld sê ons indoktrineer hulle. Volgens hulle moet ons kinders alle godsdienste leer en self besluit wat reg is. Wat is dit anders as heidense indoktrinasie?
Êrens gaan iemand jou kinders indoktrineer. Sorg dat dit jy is. Leer hulle die Bybel van kleins af (v.15). As jy dit nie doen nie, sal hulle van die regte pad afdwaal (Ps. 78:1-8). Dril die Bybel by jou kinders in (Deut. 6:4-9, Ef. 6:4). Dit is verbasend hoe baie hulle kan inneem. Voor sy vier jaar oud was, het D.A. Carson se dogter 23 hoofstukke van die Bybel gememoriseer. Jou kinders kan dit ook doen. Sê vir hulle die Bybel is uniek. Dit is heilig en anders as ander boeke (v.15). Wat maak die Bybel uniek? Daar is geen valsheid in nie. Dit is volmaak en suiwerder as pure silwer (Ps. 12:7, 19:8, 119:96).
Daar is ’n antwoord vir elke sogenaamde teenstelling in die Bybel. Daarmee sê ek nie die hoofdoel van die Bybel is om vrae oor wetenskap, geskiedenis en argeologie te antwoord nie. Die hoofdoel is om ons die kennis van verlossing deur geloof in Jesus Christus te gee, sodat ons reg kan lewe (v.15-16). Timoteus het dit uit die Ou Testament geleer. Dit was sy ‘Skrif’ (v.16). Ja, die Ou Testament kan iemand van Jesus se dood vir ons sondes te leer, en dat ons deur geloof alleen gered moet word (Jesaja 53, Gen. 15:6). Die Nuwe Testament gee ’n meer volledige prentjie en sê Jesus is daardie Messias en die Seun van God (Joh. 20:30-31). Volgens die Ou Testament is Hy vir ons sondes gekruisig, begrawe en op die derde dag opgewek (1Kor. 15:3-4).
Niemand kan sonder die Bybel gered word nie. Ek bedoel nie jy moet ’n Bybel in jou hand hê nie. Maar jy moet die goeie boodskap van die Bybel hoor om gered te word. Die Skrif sê: “Die geloof is dus uit die gehoor, en die gehoor is deur die woord van God.” (Rom. 10:17). “Julle is immers weer gebore, nie uit verganklike saad nie, maar uit onverganklike saad—deur die lewende en blywende woord van God. Want: Elke mens is soos gras, en al sy prag soos ’n veldblom: die gras verdroog en die blom val af; maar die woord van die Here bly tot in ewigheid—en dit is die evangeliewoord wat aan julle verkondig is.” (1Pet. 1:23-25). “Volgens sy wil het Hy ons verwek deur die woord van die waarheid... ontvang die woord wat in julle geplant is, en daartoe in staat is om julle siele te verlos.” (Jak. 1:18, 21).
Wat van Moslems wat Jesus in ’n droom sien en gered word? Hy moet nog steeds ’n Bybel, Christen, gemeente of evangelie-traktaatjie in die hande kry om gered te word. Sy droom wek net sy aptyt. Die evangelie stil dit.
Twyfel jy of dit waar is? Twyfel jy of die Bybel se aanspraak oor homself en Jesus waar is? Kan ek jou uitdaag? Lees Johannes Evangelie en bid met ’n oop gemoed. Sê vir die Here: ‘Wys my asseblief uit die Bybel of die evangelie waar is.’ As jy dit opreg doen, sal die Here jou antwoord. As Hy dit nie doen nie, sal ek in die publiek om verskoning vra en Hom ’n leuenaar noem.
2. Die Bybel is genoeg vir groei (v.16)
Ons groei deur die hele Skrif en nie net deur die Nuwe Testament nie (v.16). Vir Timoteus was die Skrif die Ou Testament (v.16). Die Nuwe Testament was nog nie voltooi nie. Tog sluit God se Woord die Nuwe Testament in. 1Tim. 5:18 sê: “Want die Skrif sê, ‘Jy mag ’n bees wat graan trap, nie muilband nie,’ en ’n Arbeider is sy loon werd.’ ” (eie beklemtoning). Die eerste aanhaling kom uit Deut. 25:4 en die tweede een uit Luk. 10:7. Paulus noem albei ‘Skrif’.
Petrus doen dieselfde en noem Paulus se briewe Skrif: “En ag die lankmoedigheid van onse Here as saligheid, soos ons geliefde broeder Paulus ook met die wysheid wat aan hom gegee is, aan julle geskryf het, net soos in al die briewe. Hy spreek daarin oor hierdie dinge, waarvan sommige swaar is om te verstaan, wat die ongeleerde en onvaste mense verdraai, net soos die ander Skrifte, tot hul eie verderf.” (2Pet. 3:15-16, Ou Vertaling, eie beklemtoning).
God het nie net dele van die Bybel geïnspireer nie. Een vertaling sê: “Every scripture inspired of God is also profitable...” (American Standard Version). Per implikasie is sommige dele van die Bybel nie geïnspireer nie. ’n Beter vertaling is: “All Scripture is breathed out by God and profitable...” (English Standard Version). Die somtotaal, asook die fyn besonderhede van die Bybel is deur God geïnspireer: “Die wese van u woord is betroubaarheid, en elkeen van u regverdige beslissings is vir ewig.” (Ps. 119:160). ’n Voorbeeld of twee wys wat ek bedoel.
Die Sadduseërs het die werklikheid van die opstanding en lewe na die dood ontken. Hulle het gedink dit staan nie in die eerste vyf boeke va Moses (hulle Bybel) nie. Volgens Jesus het hulle verkeerde teologie uit ’n klein kennis van die Skrif en God se krag gespruit. In Eksodus 3 sê God vir Moses: ‘Ek is (nie Ek was nie) die God van Abraham, Isak en Jakob.’ God is die God van die lewendes en nie van die dooies nie. Abraham, Isak en Jakob lewe nog. ’n Enkele woord soos ‘is’ kan jou teologie maak of breek (vgl. Matt. 22:31-32).
Gal. 3:16 sê: “En die beloftes is aan Abraham en sy Saad toegesê. Daar staan nie ‘en aan die sade’ soos wat ’n mens na baie sou verwys nie, maar soos wat ’n mens na een verwys: ‘en aan jou Saad’—dit is Christus.” Volgens Paulus is God se woord tot op die letter geïnspireer (vgl. Matt. 5:18). ’n Enkelvoud of ’n meervoud maak saak.
Sluit v.16 se hele Skrif die Ou- en Nuwe Testament apokriewe in? Nee. Jesus en die apostels het die Ou Testament meer as 295 keer aangehaal. Nie een keer het hulle die apokriewe aangehaal nie. Die Ou Testamentiese apokriewe is na die voltooiing van die Ou Testament en die tyd van die profete geskryf. Die Jode het dit nie as Skrif aanvaar nie. Die Kerkvaders het gesê dit is goeie leesstof, maar het dit nie as Skrif erken nie. Eers in 1546 het die Katoliekekerk dit by die Konsillie van Trent as Skrif aanvaar. Dit het hulle gedoen om onbybelse leringe soos redding deur goeie werke en gebed tot die dooies te verdedig.2
Wat van die boek Henog wat nie deel van die apokriewe is nie: moet dit in die Bybel wees, veral omdat Jud. 14-15 daaruit aanhaal? Nee. Judas sê nie: ‘Daar staan geskrywe... God sê... die Skrif sê...’ nie. Hy haal dit ter illustrasie aan soos Paulus in Hand. 17:28 en Tit. 1:12 Griekse digters aanhaal. Judas bedoel nie die hele geskrif is geïnspireer nie, maar sê die enkele aanhaling is waar. Dit is soos as ek Spurgeon in ’n preek aanhaal. Ek bedoel nie sy boeke is Skrif nie, maar glo ’n enkele aanhaling is waar, omdat dit met die Bybel strook.
Wat van die Nuwe Testament? Die kerk het nie gekies watter boeke ons Nuwe Testament moet uitmaak nie. Hulle het eenvoudig erken wat die apostels geskryf het dra gesag, omdat dit Jesus se woorde is.3 Die Gees het die apostels aan Jesus se woorde herinner (Joh. 14:26, 16:13-15). Daarom is hulle woorde nie hulle eie nie, maar God s’n (1Tess. 4:8, 15). ’n Boek soos die Evangelie van Thomas val nie in hierdie kategorie nie. Dit is nie deur Thomas geskryf nie, maar het in die 2de eeu n.C. ontstaan. Volgens kerkvaders soos Origines en Eusebius het die kerk dit as dwaling verwerp.4 Paragraaf 114 gee ons ’n voorbeeld van sulke dwaling: “Simon Petrus het vir Jesus gesê: ‘Sê vir Maria sy moet padgee, want vrouens is nie goed genoeg om die ware lewe te kry nie.’ Maar Jesus het geantwoord: ‘Kyk, Ek sal haar lei sodat sy ’n man kan word en sodat sy ook ’n gees kan word wat lewe soos mans s’n. Elke vrou wat van haarself ’n man maak, sal in die koninkryk van die hemel ingaan.’ ”5
Geen boek buite die 66 boeke van die Ou- en die Nuwe Testament is deur God geïnspireer nie. Die Bybel is afgehandel—ons kan niks byvoeg of wegvat nie (Heb. 1:1-2, Op. 22:18-19). Wat ons glo word op die Bybel alleen gebaseer. As jou gemeente of denominasie se geloofsbelydenis op ’n punt van die Bybel verskil, moet dit verander. My vriend se oom het eendag met ’n teoloog gepraat en op ’n sekere punt verskil. Die teoloog het gesê: ‘Die Heidelbergse Kategismus sê...’ Die oom het gereageer: ‘Maar die Heidelbergse Kategismus is nie die Bybel nie!’
Wat van 2Tess. 2:15, 3:6: sê dit nie oorlewering of tradisie dra dieselfde gesag as die Bybel nie? “Daarom dan, broers, wees standvastig, en hou vas aan die oorlewerings waarin julle onderrig is deur ’n woord of ’n brief van ons af... Maar ons beveel julle in die Naam van ons Here Jesus Christus, broers, dat julle elke broer moet vermy wat hom onordelik gedra, en nie optree volgens die oorlewering wat hulle van ons ontvang het nie.”?
Die Grieks (paradosis) verwys na mondelinge en skriftelike oorlewering van die apostels wat hulle by Jesus geleer het. Petrus sê: “sodat julle die woorde kan onthou wat voorheen deur die heilige profete uitgespreek is, en ook die opdrag van ons Here en Verlosser wat julle apostels deurgegee het.” (2Pet. 3:2). Voorgenoemde oorlewering verwys na Christus se lering deur die apostels. Toe hulle dit neerskryf, het dit ons Nuwe Testament geword. Die oorlewering het niks met kerklike tradisie te doen nie, maar verwys na die Bybel self.
Wees gerus: jy het die regte Bybel. God het sy Woord uitgeasem (v.16, Gk. theopneustos) soos Hy in Gen. 2:7 en Ps. 33:6 uitgeasem het om die mens en die heelal te skep. Die Heilige Gees het seker gemaak die menslike outeurs skryf God se woorde neer (Matt. 10:19-20, 2Pet. 1:19-21). Doen die Heilige Gees dit nog steeds: inspireer Hy nog steeds mense en hulle boeke? Nee. Die Bybel alleen is die geïnspireerde Woord van God.
Dit is genoeg vir onderrig om ons lewe te verander (v.16, Gk. didaskalia).6 Jare gelede het ’n ouer leraar vir my gesê: ‘Ivor, dit is tyd dat predikante ophou om mense met diep probleme te beraad. Ons moet hulle na professionele mense toe verwys.’ Ek stem nie saam nie. Deur die kennis van God en sy Woord het ons alles ons benodig om reg te lewe (2Pet. 1:3). Dr. Phil en Oprah Winfrey se ‘lifecoaching’ is oorbodig. Die Bybel is voldoende (v.16, 4:2). Dit is genoeg vir weerlegging en teregwysing (v.16). Dit slaan jou plat en tel jou weer op. Dit breek jou neus en maak dit weer reguit. Deur die Woord wys die Heilige Gees ons sonde uit en stel wat verkeerd is reg (Joh. 16:8, Heb. 4:12).
A.W. Pink het dit eerstehands ervaar. Pink was ’n Britse prediker en outeur. Voor sy bekering was hy in spiritisme betrokke. Sy pa het gedurig met hom oor die Bybel gepraat en vir sy bekering gebid. Toe hy een aand in 1908 by die huis instap, toe sê sy pa: “There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.” (Spr. 14:12, King James Version). Hierdie woorde het Pink so diep geraak, hy het vir drie dae nie uit sy kamer gekom nie. Hy het op sy knieë met die Here geworstel en op die derde dag as ’n nuwe mens uit sy kamer gestap.7 Die kragtige Woord van God het Pink se sonde en dwaling weerlê en hom die regte pad gewys.
Het jy ’n rebelse kind? Die Heilige Gees, die Woord en gebed is voldoende om hom te verander (v.15-16). Dit is genoegsaam vir geestelike opvoeding in ’n opregte lewe (v.17, Gk. paideia).8 Maar dan moet jy die hele Skrif lees en nie by die Torah (die eerste vyf boeke van Moses) vashak nie. Moenie net die Nuwe Testament, Psalms en Spreuke lees nie. Wie geestelik wil groei, kort die hele Bybel (v.16, Hand. 20:27). Volg Robert Murray McCheyne of Bible Project se Bybellees program. Bid dat die Here jou oë open (Ps. 119:18, Ef. 1:17-18). Oordink die Skrif om dit te verstaan en te gehoorsaam (v.16, Jak. 1:22). Dan sal jy soos ’n boom langs ’n rivier wees: groen en vol goeie vrugte (Ps. 1:2-3).
3. Die Bybel is genoeg vir dienswerk (v.17)
Moses, Samuel, Elia, Elisa, Dawid en die profete was manne van God (Deut. 33:1, 1Sam. 2:27, 9:7, 1Kon. 13:1, 17:24, 2Kon. 5:8, 2Kron. 8:14). God het hulle vir ’n groot taak geroep. Net so was Timoteus ’n man van God (v.17, 1Tim. 6:11). Deur die Bybel het God hom vir ’n groot taak toegerus. Elke prediker wat sy sout werd is, soek die Woord. Hy beskou die Bybel as die enigste noodsaaklike handboek vir teologiese opleiding. Hy soek die Bybel van oggend tot aand, totdat hy soos John Bunyan die Bybel bloei.9
Enige prediker wat die Bybel afskeep, moet uit die kansel bly, al het hy ook drie of vier doktorsgrade. ’n Prediker wat die Bybel ken en liefhet, moet dit verkondig, al het hy soos John Bunyan, Charles Spurgeon en Martyn Lloyd-Jones geen teologiese opleiding nie.
Elke prediker moet die Bybel eet, drink en slaap. Dit moet sy wese deurweek. In 2003 het ’n konferensiespreker ons geleer om ’n preek voor te berei. Hy het gesê: ‘Read three chapters before the text you are going to preach, and three chapters after. Read those chapters thirty to forty times.’ Na die sessie toe vra iemand: ‘Did you say we must read those chapters three or four times?’ Hy was geskok toe die spreker herhaal: ‘No, thirty to forty times.’
Laat elke prediker homself so met die Bybel vul. ’n Jaar of twee voor sy dood, het Martin Holdt by ’n konferensie gesê: ‘As ek my bediening kon oor hê, sou ek die Bybel meer lees.’ Op daardie stadium het hy tussen tien en twintig hoofstukke per dag gelees. Op sy begrafnis toe sê een van sy seuns: ‘Tydens die laaste jaar van my pa se lewe het hy dertig hoofstukke per dag uit die Bybel gelees.’
Slaap minder as jy moet, sodat jy die Bybel kan ken. Gryp die Bybel en laat dit jou aangryp.
1 Aanhalings uit die 2020 Vertaling.
2 Wayne Grudem, Systematic Theology (Nottingham, England: Inter-Varsity Press, 1994, 2007), 56-9.
3 William D. Mounce, Why I Trust the Bible (Grand Rapids, Michigan: Zondervan, 2021), 93-112.
4 Origen, Homilies on Luke, note on Luke 1:1-4. Grudem, ibid., 67. Eusebius, Church History, Book 3 par. 25.
5 Jan van der Watt & Francois Tolmie, Apokriewe Ou- en Nuwe Testament: Verlore boeke uit die Bybelse tyd (Vereeniging, Suid-Afrika: Christelike Uitgewersmaatskappy, 2005), 549.
6 https://biblehub.com/greek/1319.htm en Johannes P. Louw & Eugene A. Nida (Ed.), Greek-English Lexicon of the New Testament Based on Semantic Domains: Vol. 1 (Cape Town: Bible Society of South Africa, 1989 [1988]), 33.224 & 33.236, pp. 413-5.
7 Iain H. Murray, The Life of Arthur W. Pink (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 2004 [1981]), 10-13.
8 https://biblehub.com/greek/3809.htm
9 Ray Rhodes, Susie: The Life and Legacy of Susannah Spurgeon (Chicago: Moody Publishers, 2018), 53.