“Herinner hulle daaraan om onderdanig te wees aan owerhede en magte, om gehoorsaam te wees, bereid tot elke goeie werk; om niemand te belaster nie, nie strydlustig te wees nie, vriendelik te wees en aan alle mense alle sagmoedigheid te bewys.” (Titus 3:1-2).
(1) Goeie werke in die wêreld (verse 1-2)
(2) Goeie werke in verlossing (verse 3-8)
(3) Goeie werke in die kerk (verse 9-15)
Oor die inwoners van die eiland Kreta skryf John Stott: “...Polybius tells us they were constantly involved in ‘insurrections, murders and internecine wars’. Crete had been subjugated by Rome in 67 BC, and since then had been continuously restive under the Roman colonial yoke.” (The Bible Speaks Today: The Message of 1 Timothy and Titus; Inter-Varsity Press; NOTTINGHAM; 1996; p.199). Ons word maklik deur die wêreld beïnvloed. Vandaar Paulus se waarskuwing in Romeine 12:2: “En word nie aan hierdie wêreld gelykvormig nie...” Die Kretense gelowiges is deur die wêreld beïnvloed en moes deur Titus herinner word aan dit wat hulle geweet het: Onderwerp julle aan die owerhede wat oor julle aangestel is (v.1). Dit blyk dat dít normale Christelike lering is – om gereeld herinner te word aan die dinge wat ons reeds weet (sien2 Petrus 1:12-15).
Wanneer Paulus in vers 1 sê dat die gelowiges aan die owerhede onderdanig moet wees, staan die werkwoord ‘onderdanig’ in 'n medium. Dit beteken dat hulle uit hulself en uit eie begeerte gehoorsaam moet wees. Hulle moenie soos die ongelowiges onder kommunisme gehoorsaam wees omdat hulle daartoe gedwing word nie. Hulle moet ook met die regte gesindheid onderwerp. Ongelowiges kan ook gehoorsaam wees, maar doen dit omdat hulle bang is, omdat hulle vir hulself 'n geregtigheid wil opbou, omdat hulle mense se guns wil hê, of omdat hulle bang is hulle verkry dalk nie die hemel as hulle rebels lewe nie. Gelowiges gehoorsaam egter omdat hulle God en hul naaste liefhet. As gelowiges moet ons selfs onderdanig wees aan 'n onregverdige of slegte regering. Wanneer Paulus in Romeine 13:1-7 sê dat Christene aan die regering moet onderwerp, is dit die wrede keiser Nero wat aan bewind is. Ook Petrus sê in sy eerste brief (1 Petrus 2:13-17) dat Christene die keiser moet eer – bloeddorstige Nero! Die opdrag wat aan slawe teenoor hulle meesters gegee word, geld ook met betrekking tot gelowiges se verantwoordelikheid teenoor die regering: “Diensknegte, wees julle here onderdanig met alle vrees, nie alleen aan die wat goed en vriendelik is nie, maar ook aan die wat verkeerd is.” (1 Petrus 2:18). Dit is net as die regering wil hê jy moet sonde doen wat jy nie hoef te gehoorsaam nie. In daardie geval kan jy 'n rondborstige ‘nee’ sê saam met Sadrag, Mesag, en Abednego. Saam met Petrus en die ander apostels kan jy sê: “Of dit reg is voor God om julle meer gehoorsaam te wees as God, moet julle self beslis...Ons moet aan God meer gehoorsaam wees as aan die mense.” (Handelinge 4:19, 5:29).
Wie word ingesluit onder vers 1 se owerhede en magte? In ons moderne konteks sal dit ondermeer die ministers van ons land, die leiers van ons provinsie, die raadslede van ons munisipaliteit, die polisie, die weermag, en verkeersbeamptes insluit. As gelowiges moet ons nie saam met die wêreld tantrums gooi oor die tolwet in Gauteng nie. Ons moenie soos ongelowiges ons swartsakke op die sypaadjie uitgooi of in die middel van die straat sit as die munisipale werkers dit nie kom wegvat nie. Ons moenie saam met die wêreld staak vir groter salarisse nie, maar moet tevrede wees met ons loon (sien Lukas 3:14). As gelowiges moet ons die padreëls hou: sitplek gordels, flikker ligte, stopstrate, en spoedgrense. Ons moenie boetes wil ontduik as ons verkeerd was nie; betaal dit. Moenie die regering uit belasting uit kul nie. Romeine 13:6-7 sê dat ons belasting moet betaal aan wie belasting toekom – al dink jy ook dis te veel. Jesus self het belasting betaal en die owerhede hierin gehoorsaam (sien Matteus 17:24-27).
Hoekom moet ons só optree? Want deur die owerhede te gehoorsaam terwyl die res van die wêreld teen hulle kreun en steun, skyn jy jou lig vir Jesus. Ongelowiges gaan een of ander tyd begin wonder: Hoekom is hierdie Christene anders as ons? Is dit nie interessant nie dat Paulus se opdrag om alles sonder murmurering en teëspraak te doen, direk voor 'n opdrag staan om ons ligte in die wêreld te laat skyn (Filippense 2:14-15)? Die manier waarop ons ons lig moet laat skyn vind onder andere plaas deurdat ons nie kerm en kla nie! Jesus het gesê: “Laat julle lig só skyn voor die mense, dat hulle julle goeie werke kan sien en julle Vader wat in die hemele is, verheerlik.” (Matteus 5:16). Bid vir die regering eerder as wat jy altyd kla oor die misdaad, petrolpryse, tolhekke, en korrupsie (sien1 Timoteus 2:1-2). Luister na wat die owerhede beveel ten spyte van wat die gevolge mag wees (ja, selfs al wil die stakers jou met klippe gooi as jý besluit om reg te doen en werk toe te gaan).
Maar laat ons nie net negatief wees en wonder wat ons níé moet doen nie. Laat ons ook vra wat ons as Christene in ons land móét doen. Volgens vers 1 moet ons altyd gereed en bereid wees om goed te doen. Hoe kan jy meer betrokke wees in jou woonbuurt? Of in skole, oue tehuise, kinderhuise, hospitale, anti-aborsie klinieke, hulp aan hawelose mense, ensovoorts? As ons regtig soos Jesus wil wees moet ons só wees en goed doen in ons omgewing. “Hy het die land deurgegaan [en] goed gedoen...” (Handelinge 10:38). Maar dis nie maar net genoeg om sy voorbeeld te probeer navolg nie. Ons sal elke keer misluk as ons harte nie verander word nie. Net die persoon wat waarlik weergebore is kan soos Jesus wees en met die regte motiewe goed doen aan ander. Ek sê dit “Want ons is sy maaksel, geskape in Christus Jesus tot goeie werke wat God voorberei het, sodat ons daarin kan wandel.” (Efesiërs 2:10, eie beklemtoning).
Julius Malema grappe doen nou al vir 'n geruime tyd die rondte. Ek wonder soms of dit so 'n goeie idee is. Ja, die man is goddeloos. Maar vers 2 sê in die konteks van gehoorsaamheid aan die owerhede dat ons niemand moet belaster nie. As jy iemand wat na God se beeld gemaak is beswadder, belaster jy God. Jakobus sê oor die tong: “Daarmee loof ons God en die Vader, en daarmee vervloek ons die mense wat na die gelykenis van God gemaak is.” Paulus het die hoëpriester met sy woorde aangevat en dadelik die volgende belydenis gemaak toe hy uitvind dis die hoëpriester: “...Ek het nie geweet, broeders, dat hy hoëpriester is nie, want daar staan geskrywe: Van ‘n owerste van jou volk mag jy nie kwaad spreek nie.” (Handelinge 23:5). Is dit reg dat ons slegpraat van ons president (al is hy sleg), ministers, die polisie, of ander owerhede van ons land? Nie volgens vers 2 nie. Natuurlik kan ons vers 2 veralgemeen en sê dat Christene nooit moet slegpraat van enigiemand nie. Moenie jouself verskoon wanneer jy wil skinder en sê: “Ek is nie besig om te skinder nie, maar het jy gehoor hy...” Of erger: jy verskoon jousef deur te sê dat jy net raad wil hê en blaker die storie uit voor almal. Of nog 'n graad erger: jy skinder in gebed. Jy vertel vir almal jou sappige storie en voeg dan by: “Ons moet regtig vir hierdie mense bid.” So dínk jy dat jou sonde geheilig het, maar jy is verkeerd. Jy het geskinder en moet vergifnis vra en jou sonde regstel.
Wanneer Paulus in vers 2 sê gelowiges moenie twisgierig wees nie, is hy nie teen gesonde of selfs noodsaaklike debat nie. In Handelinge 15 was dit nodig om 'n belangrike saak te bespreek en uit te redeneer. Dis nie waarvan Paulus in vers 2 praat nie. Waarvan hy in vers 2 praat is lelike stryery en twis. Ons dink hier aan jong teologie studente wat met mekaar vassit en stry oor een of ander teologiese kwessie. Hulle redeneer nie omdat hulle die Here en sy Woord beter wil ken en verstaan nie, maar omdat stry vir hulle lekker is en omdat hulle wil wys dat hulle reg is. Ons praat hier van mense wat rusie veroorsaak waar hulle gaan. Eerder as wat ons twis en stry, moet ons vriendelik en sagmoedig wees. Wees anders as die wêreld. Wees vriendelik op die pad of in die lang ry by ABSA of in Checkers. Wees vriendelik met die kassiere. Moenie kortaf of nors wees nie. Wees vriendelik wanneer jy vir die vierde keer deur die parkeerarea ry opsoek na parkering. Wees vriendelik wanneer jy deur die polisie of verkeerspolisie afgetrek word by 'n padblokade. Wees vriendelik wanneer jy lank wag of swak diens ontvang in die restaurant. Wees vriendelik wanneer jy 'n verkeerde of slegte produk by die supermark omruil. Christus was so. Petrus skryf van Jesus “...wat geen sonde gedoen het nie, en in wie se mond geen bedrog gevind is nie; wat, toe Hy uitgeskel is, nie terug uitgeskel het nie; toe Hy gely het, nie gedreig het nie, maar dit oorgegee het aan Hom wat regverdig oordeel” (1 Petrus 2:22-23).
Een man wat ek ken het vertel van 'n sekere Christelike organisasie wat by 'n hotel oorgebly het vir 'n konferensie. Die leier van die groep moes sommige van sy lede aanspreek omdat hulle nie 'n Christelike gesindheid teenoor die personeel geopenbaar het nie. Dis tragies en moenie gebeur nie. Christene moet vriendelik wees en nie soos ongelowiges optree nie. As Christen moet jy uiterlik vriendelik wees en goeie maniere hê. Innerlik moet jy sagmoedig en nederig wees. Hierdie optrede en gesindheid moet teenoor almal geopenbaar word (v.2). Wees so teenoor mense van 'n ander ras, nasie, taal, stam, dorp, provinsie, ouderdom, of geslag. Rassisme, seksisme, of watse ander sondige –isme hoort nie by Christene nie. Selfs wanneer jy gekritiseer word moet jy sagmoedig wees soos Moses. Toe Aäron en Miriam hom teengestaan het was hy nogsteeds sagmoedig (sien Numeri 12:3). So moet ons wees. Deur dít te doen sal jy ander vir die evangelie wen en beïnvloed. Bowenal wil jy soos Jesus wees. Hy was sagmoedig en vriendelik. Geen wonder dat Hy dikwels met 'n Lam vergelyk word nie. Paulus praat van “...die sagmoedigheid en vriendelikheid van Christus...” (2 Korintiërs 10:1). God het ons bestem om soos Jesus te wees (Romeine 8:29) en dit beteken ondermeer dat ons meer sagmoedig moet wees. Deur hierdie dinge sal ons lig helder in die wêreld skyn, sodat mense vir Jesus gewen word.