Romeine 7:1-6
Mense glo verskillend oor die Ou Testament wet.
[a] Die Hebrew Roots Movement (HRM) glo dat ons weer Joods moet word en die wet van Moses noukeurig moet nakom. Volgens hulle moet ons die Sewendedag Sabbat, die Ou Testament Feeste en die voedselwette nakom. Ek het onlangs met iemand gepraat wat dit so wil hê, en wat ook glo dat mense weer besny moet word.
Mense wat so glo verstaan nie die evangelie nie. Paulus sê: “Julle wat geregverdig wil wees deur die wet, is losgemaak van Christus; julle het van die genade verval.” (Gal. 5:4). ‘n Vriend van my moes onlangs paaie skei van iemand wat wil terugkeer na die wet toe.
[b] Die Sewendedag Adventiste glo in sommige opsigte dieselfde as HRM, maar fokus op die Saterdag-Sabbat. Volgens hulle geloofsbelydenis kan jy nie in die hemel kom as jy die Here op ‘n Sondag aanbid nie. Met verwysing na die Sabbat het ‘n Adventis op my blog gesê: ‘Ek hoop jou oë gaan oop voor dit te laat is.’
Dit mag wees dat daar ware Christene onder die Adventiste is (soos onder die Katolieke). Maar in haar geheel is die Adventiste ‘n kultus wat die wet by die evangelie wil voeg. Paulus het hierdie dwaling in sy brief aan die Galasiërs aangespreek.
[c] Libertyne glo dat ons onder die genade is, en dat ons daarom kan lewe soos ons wil. Calvyn het met die Libertyne gesukkel. Hierdie mense is nie Christene nie (Rom. 6:1-2). Die drie groepe wat volg is Christene.
[d] Een van die predikante na wie ek opkyk glo in theonomy. Volgens hierdie mense moet elke samelewing die Ou Testamentiese wette volg. Ons hoef nie die wette te volg wat deur Jesus vervul is nie (bv. die Ou Testament Feeste).
[e] Die New Covenant siening van die wet glo dat ons glad nie meer onder die Ou Testament wet is nie. Nie eers die Tien Gebooie geld vir ons nie. Ons is onder ‘n strenger wet, naamlik die wet van Christus in die Nuwe Tsetament (bv. Matt. 5-7, 1Kor. 9:19-21). Jesus se wet is ‘n wet van liefde (Matt. 22:37-39). Twee van my kollegas het eenkeer hieroor koppe gestamp.
[f] Laastens is daar die Gereformeerde siening van die wet. Hierdie mense verdeel die wet in drie dele: die seremoniële wet (die offers), die siviele wet (die wette waardeur Israel se leiers die land regeer het) en die morele wet (die Tien Gebooie). Volgens Gereformeerde Christene geld net die lg. deel van die wet vir vandag (die morele wet), aangesien Jesus die eerste twee dele vervul het.
‘Maar wat van die Sabbat?’ mag jy miskien wonder. ‘Dit is tog deel van die Tien Gebooie. Hoekom hou ons dit op ‘n Sondag en nie meer op die sewende dag nie?’ Gereformeerdes sal sê dat die Sabbat in die rus van verlossing vervul is (Matt. 11:28, Heb. 4:8-10, Op. 14:13). Ons vier die rus van verlossing op die dag van Jesus se opstanding, nl. die Sondag.
Ek gaan nie hierdie sienings in detail bespreek nie, maar sal uiteindelik tot ‘n slotsom kom oor die Christen se verhouding tot die wet. Rom. 7:1-6 sal ons help om dit te doen. In die weke wat kom sal ek die res van die hoofstuk bespreek en ‘n finale gevolgtrekking bereik.
- Die illustrasie (v.1-3)
Enigiemand weet dat die wet nie dooie mense vervolg nie. Die wet is slegs bindend as jy lewe (v.1). Gestel bv. dat die polisie iemand jaag wat 240 km/h oor ‘n spoedlokval ry. Die polisie is kwaad en is van plan om die man toe te sluit. Hy ry egter in ‘n boom vas en sterf. Hulle kan hom nie straf nie.
Paulus illustreer dit in v.2-3. So lank as wat sy lewe is Karla deur die huwelikswet aan Gert verbind: ‘Until death do us part’ (v.2). God het dit so bepaal (Matt. 19:5-6). Gert se dood bevry Karla van die huwelikswet wat haar aan hom verbind: sy is vry om weer te trou (v.2, 1Kor. 7:39, 1Tim. 5:14). Maar as sy by Jan intrek of met hom trou terwyl Gert nog lewe, pleeg sy egbreuk (v.3, Matt. 5:32, Luk. 16:18). As Gert doodgaan kan sy met Jan trou en pleeg sy nie egbreuk nie (v.3).
- Die toepassing (v.4-6)
Ons was getroud met die wet wat, a.g.v. ons sonde, vereis het dat ons moet sterf (v.8:2). Ons het gesterf toe Jesus se liggaam aan die kruis die gesterf het (v.4). Nou is ons vry van die wet (v.4). Die wet kan ons nie meer vir ons sonde straf nie: Jesus het die straf aan die kruis gedra (Kol. 2:14).
Ons het saam met Jesus opgestaan en kan nooit weer sterf nie, maar lewe vir altyd in ‘n nuwe huwelik met Hom (v.4, 6:9). Ons is vrugbaar in hierdie nuwe huwelik: ons dra die vrug van die Gees en van bekering (v.4, Matt. 3:8, Gal. 5:22, Ef. 5:9). Ons dra vrug vir God en tot sy eer (v.4, Joh. 15:8, Fil. 1:11). Onder wet kon jy nie goeie vrugte dra nie, omdat die wet vrot vrugte in jou lewe uitgewys het. Wat bedoel ek? ‘n Illustrasie sal help.
Wat sal gebeur as ek vra dat jy vir die res van die erediens nie na die orrel in die hoek moet kyk nie? Onmiddellik wil jy vir die orrel kyk. Voor ek dit gesê het, het jy geen begeerte gehad om vir die orrel te kyk nie. Maar toe ek dit sê, toe wil jy kyk.
Sonde is so: sodra daar ‘n wet is wil jy dit ootree (v.5). Dit is wat Paulus in 1Kor. 15:56 bedoel as hy sê dat sonde sy krag uit die wet kry. Wat ‘n vonk vir biskruit is, is die wet vir jou sondige begeertes (v.5). Jou sondige begeertes lê in jou hart soos stof op die vloer: jou lewe lyk skoon totdat die wet met sy besem in jou hart vee. Die wet maak die sondige begeertes wat rustig slaap, wakker (v.5, 7-13). Jou begeertes vind uiting in jou liggaam en dra die vrot vrugte van sonde (v.5, 6:13). Soos die giftige appel in Sneeuwitjie lei hierdie vrot vrugte tot die dood (v.5, 6:23).
Moet daarom nie ‘n klomp reëls wil volg om jou sondige begeertes dood te maak nie; dit sal nie werk nie. Kom ek gebruik diëte as ‘n voorbeeld. In die meeste mense se geval werk dit nie. Jy besluit: ‘Ek moet minder eet.’ Skielik is dit al wat jy wil doen. Jy eet skelm. Jy eet selfs dinge wat jy nie gewoonlik sou eet nie. Jy sal enigiets eet. En selfs as jy een van die rare soort mense is wat die dieet regkry, verskuif jy net jou obsessie: jy het nie meer ‘n obsessie met kos nie, maar met jou maer liggaam.
Die oplossing vir ooreet en enige ander sonde is nie om meer wette te maak nie. Reëls kan nie die vlees keer nie (Kol. 2:21, 23). Iets sterker is nodig. Ek sal in hfst. 8 hierop uitbrei, maar wil solank jou aptyt wek (‘pun intended!’).
Eerstens moet jy vir die wet sterf, sodat dit nie meer die mag het om jou in die tronk te hou en met die dood te straf nie (v.4, Gal. 3:22-23). Sterf vir die wet deur bekering en geloof in die kruisdood van Jesus waar Hy namens jou vir die wet gesterf het (v.4). Lewe as ‘n nuwe mens op ‘n nuwe manier deur die Gees, en nie op die ou manier deur die letter van die wet wat op kliptafels geskryf is nie (v.6).
A.g.v. jou sondige begeertes kan jy nie in jou eie krag die wet wat op kliptafels geskryf is nakom, of dit met die regte motiewe doen nie. Jy doen dit vir jouself, sodat jy beter kan voel en lyk. Maar deur die Gees se krag kan jy jouself beheer en nuut lewe vir God (v.6, Gal. 5:22). Deur Hom kan jy ook die regte fokus hê wanneer jy gehoorsaam is, nl. om Jesus te behaag en te verheerlik.
Prakties is die oplossing nie om meer reëls maak nie, maar om baie te bid oor die probleem en die Gees se hulp vra om tekste oor jou spesifieke probleem te memoriseer en te gehoorsaam. As jy gestruikel het kan jy jou sonde bely en weer die Gees se hulp vra.
As jy jou probleem deur wet wil oplos, sal jy hopeloos misluk. Jy sal die hele tyd dink die Here is kwaad vir jou. Jy sal angstig wees, omdat jy dit nie regkry om die wet te hou nie. Jy sal bang wees dat jy die hemel gaan mis. Jy sal onseker wees oor jou redding. Jy sal in ‘n gat van depressie beland as jy faal. Jy sal hoogmoedig wees, omdat jy beter vaar as ander. Soos die skynheilige Fariseërs sal jy reg lewe voor ander, maar in die geheim sonde doen.
Die wet wat op kliptafels geskryf is maak dood; die Gees maak lewend (2Kor. 3:6). Deur die Gees kan jy in vryheid lewe en sal jou hart vol blydskap en vrede wees. Jy sal reg doen uit ‘n gewillige hart van liefde (Joh. 14:15). Jy sal seker wees van God se liefde en van ‘n plek in die hemel deur Jesus se kruisdood. Jy sal dankbaar wees. Jy sal nederig wees. Jy weet immers dat jy niks verdien nie, en dat jy alles uit genade ontvang het.
Moet daarom nie op die wet fokus nie, maar word gevul met die Heilige Gees deurdat jy baie bid en gehoorsaam is aan die Skrif wat deur Hom geïnspireer is (Luk. 11:13, Ef. 5:18, Kol. 3:16).
‘Maar gooi ons dan nie die wet weg nie?’ ‘n Vrou het so gedink toe sy uitvind dat ons nie elke Sondag die wet voorlees soos in haar kerk nie. Maar ons gooi nie die wet weg nie. Die Heilige Gees lei ons immers nie teen die wet te lewe nie, maar in ooreenstemming daarmee (8:4, Gal. 5:23). Hy doen wat die wet a.g.v. ons sondige begeertes nie kon doen nie: Hy gee nuwe lewe, maak ons heilig en gee ons die krag om sonde te oorwin (v.6, 8:13, Gal. 5:18, 1Kor. 6:11, Joh. 3:3, 5, Tit. 3:5).
Run, John, run, the law commands
But gives him neither feet nor hands,
Far better news the gospel brings:
It bids him fly and gives him wings
Maak dan staat op die Gees om reg te lewe, en nie op die wet nie. Die wet kan jou nie regverdig maak of heilig maak nie; net die Gees kan. Die implikasie is nie dat die wet sleg is nie (v.12), maar eerder dat ons sondige begeertes ons keer om die wet uit te voer. Jesus het met ons sondige begeertes afgereken, sodat ons nou deur die Heilige Gees reg kan lewe.
Beteken dit dat Hy ons terugneem na die wet toe? Jesus vat ons nie terug na die skadubeelde van die Saterdag-Sabbat, die besnydenis, die offers, die voedselwette of die feeste toe nie (Kol. 2:16-17, Heb. 10, ens.). In die Nuwe Testament wys Hy vir ons watse Ou Testament wette hulle volheid in Hom vind, en watse wette ons deur die krag van die Heilige Gees moet uitvoer. Ons offer bv. nie meer diere nie, maar is nog steeds lief vir ons naaste deurdat ons sy lewe, besittings, reinheid en reputasie respekteer (13:9-10).
Dit is hoe ek die wet verstaan. Ek het nog baie om te leer, maar weet vir ‘n feit dat die wet nie ons harte kan verander nie en dat dit geensins bydra tot ons redding nie. Jesus is genoeg. As jy die wet wil byvoeg is jy soos Christen in John Bunyan se Pilgrim’s Progress.
Oppad na die smal hek wat na die hemelse stad toe lei, het ene mnr. Wêreldwys hom voorgekeer en gesê hy ken ‘n kortpad. Hy het hom na ‘n dorp genaamd Wetties agter berg Sinaï toe gestuur. Toe Christen by die berg kom was daar ‘n aardbewing, weerlig, donderweer, vuur en rook. Hy was bang hy gaan dood. Evangelis het hom voorgekeer, berispe en na die smal hek toe gestuur. Toe hy uiteindelik by die kruis kom het sy sondelas afgeval.
Hoekom wil jy by Sinaï vashak as God jou by ‘n kruis op ‘n heuwel buite Jerusalem kan vergewe?