Psalm 34
’n Prediker uit die 1600’s het gesê: ‘Sometimes providences, like Hebrew letters, must be read backward.’1
So was dit vir Dawid. Psalm 34:1 en 1Sam. 21:10-15 sê vir ons wat gebeur het: Koning Saul van Israel wou vir Dawid doodmaak. Daarop het hy na die Filistyne toe gevlug. Toe hulle en die koning van Gat hom sien, toe besef hulle hy is die held van Israel wat hulle kampioen, Goliat van Gat verslaan het! Nou het Dawid met Goliat se swaard in hulle land opgedaag (1Sam. 21:8-10)!
Toe Dawid besef hy het sy kop in ’n byenes gesteek, was hy baie bang. Hy het geweet die Filistyne gaan hom doodmaak. Daarom het hy gemaak of hy mal is. Hy het die spoeg teen sy baard laat afloop en met ’n klip of yster teen die deure gekrap.
Sy plan het gewerk. Die koning van Gat het sy manskappe beveel om die mal man uit sy teenwoordigheid te verwyder. Daar was ’n haarbreedte tussen Dawid en die dood, maar die Here het hom uitgered. Psalm 34 is sy danklied en getuienis van hoe die Here hom beskerm het, en watter lesse hy geleer het.
1. Dit eindig in lofprysing (v.2-4)
Na ’n noue ontkoming met die Filistyne, kon Dawid die Here nie ophou prys nie: “Ek wil die Here die hele tyd prys, my mond is voortdurend vol van sy lof.” (v.2). Ek kan dieselfde sê. In terugskouing prys ek die Here nie net vir fisieke en geestelike genesing nie, maar vir die storm. Stormwolke is dreigend, maar dit bring goeie dinge: “Op die oomblik lyk elke tugtiging wel nie of dit blydskap bring nie, maar droefheid. Later lewer dit egter ’n vredevolle vrug op vir hulle wat daardeur ingeoefen is: ’n vrug van geregtigheid.” (Heb. 12:11). Charles Spurgeon verduidelik dit as volg:
‘Our afflictions come to us as blessings, though they frown like curses. I have heard of one who was generous, but extremely eccentric. A man, who was deeply in debt, passed his door, and he knew that the poor debtor was terribly exercised about the matter. One day, this odd man of wealth, generous as he was, was so cruel as to throw a heavy bag at the poor debtor. The man was hurt by the missile, and looked round to see what it was. He saw no man who had inflicted the injury. He picked up the bag. He heard the chink of the coin, and when he opened the bag, he found enough to pay his debt, and he heard a voice saying, “Keep it for yourself.” He never summoned that man for an assault; but thanked him for the gift. Ofttimes has Providence, with a rough hand, thrown countless gain in our way in the form of the trial of our faith, which is much more precious than gold. Blessed be the Lord, our temporary bruise is soon forgotten, but the spiritual gain abides for ever.’2
Hoe groter die nood, hoe hoër styg jou lof as die Here jou uithelp: “In die Here sal ek roem; verdruktes sal dit hoor en hulle verheug.” (v.3).
Nie almal doen dit nie. As daar ’n krisis opduik, stuur party ongelowiges ’n WhatsApp aan hulle kontakte: ‘Bid asseblief dringend en stuur aan.’
Of hulle roep ’n biddag uit. As die Here hulle gebed verhoor, roem hulle in die beste spesialis in Suid-Afrika, hierdie of daardie medisyne, die mens se kennis, mediese tegnologie—in alles behalwe die Here.
Die nederige roem nie in homself of iemand anders nie, maar in die Here. Hy getuig van God se goedheid en wil hê ander moet Hom saam loof: “Maak saam met my die Naam van die Here groot, ja, laat ons saam sy Naam verheerlik.” (v.4). “Hiertoe dra julle ook by deur julle gebede vir ons, sodat deur bemiddeling van baie mense, namens ons dank betuig kan word vir die genadegawe aan ons.” (2Kor. 1:11).
2. God hoor as ons roep (v.5-9)
Die Here hoor as sy kinders Hom aanroep: “Ek het die Here geraadpleeg, en Hy het my geantwoord; van al my verskrikkinge het Hy my gered... Hierdie magtelose het geroep en die Here het gehoor, en uit al sy benoudhede het Hy hom verlos. Die Engel van die Here trek ’n laer rondom hulle wat vir die Here ontsag het en Hy red hulle... Die oë van die Here is op die regverdiges, sy ore op hulle hulpgeroep... Regverdiges roep om hulp en die Here luister, uit al hulle benoudhede red Hy hulle. Die Here is na aan hulle wat gebroke harte het; wie se gees verpletter is, verlos Hy. ’n Regverdige ervaar baie teenspoed, maar uit dit alles red die Here hom... die Here red die lewens van sy diensknegte en niemand wat by Hom skuil, sal boet nie.” (v.5, 7-8, 16, 18-20, 23).
’n Ander Psalm sê: “Roep My aan in ’n tyd van nood; Ek sal jou red, en jy sal My eer.” (50:15). Eks. 2:23-25 illustreer dit: “Gedurende hierdie lang tyd het die koning van Egipte gesterf. Die Israeliete het gesug onder die slawewerk en om hulp geroep. Hulle hulpgeroep oor die slawewerk het opgestyg na God. God het hulle gekreun gehoor, en God het gedink aan sy verbond met Abraham, met Isak en met Jakob. God het die Israeliete raakgesien, ja, God het kennis geneem.”
Jesus belowe: “Vra, en vir julle sal gegee word; soek, en julle sal vind; klop, en vir julle sal oopgemaak word. Want elkeen wat vra, ontvang; en wie soek, vind; en vir wie klop, sal oopgemaak word.” (Matt. 7:7-8).
Buig beproewing jou soos ’n riet in die wind? Kyk na die Here. Hy sal jou optel en soos die son sal jou gesig van vreugde straal: “Verdruktes kyk op na Hom en hulle straal; hulle gesigte hoef nie rooi van skaamte te wees nie.” (v.6, vgl. 2Kor. 3:18, Matt. 13:43). Mettertyd sal jou gesig in voorspoed en in teëspoed God se vrede uitstraal: “Die wysheid van ’n mens laat sy gesig straal en sy strak gelaat word verander.” (Pred. 8:1). “Almal wat in die Sanhedrin gesit het, het stip na Stefanus gekyk en gesien dat sy gesig soos dié van ’n engel lyk.” (Hand. 6:15).
Jy sal soos ’n sendeling wees wat ek ken. ’n Mens kan Jesus se nederigheid en sagmoedigheid op sy gesig sien. Ek weet waar hy dit geleer het: “Hierdie magtelose het geroep en die Here het gehoor, en uit al sy benoudhede het Hy hom verlos.” (v.7).
Nie alleen het die Here Dawid uit sy krisis verlos nie, maar uit sy vrees vir die krisis (v.5, 7). Partykeer is ons vrees vir iets groter as die beproewing self. Die Here verlos ons van albei. Die sterkste Christen het dit nodig, want die sterkste Christen word bang (v.1, 5). Al hoe jy jou vrese sal oorkom, is deur vrees en ontsag vir die Here: “Julle moet ontsag hê vir die Here, julle wat aan Hom toegewy is; want wie vir Hom ontsag het, ly geen gebrek nie.” (v.10).
Wie die Here vrees, geniet sy beskerming: “Die Engel van die Here trek ’n laer rondom hulle wat vir die Here ontsag het en Hy red hulle.” (v.8). “Jerusalem word omring deur berge; die Here omring sy volk van nou af tot in ewigheid.” (125:2). “Ek self sal ’n muur van vuur rondom Jerusalem wees, en Ek sal heerlikheid in hulle midde wees.’ Dit is die uitspraak van die Here.” (Sag. 2:5, vgl. 2Kon. 19:35, 6:16-17). “Wat sal ons dan hiervan sê? As God vir ons is, wie kan teen ons wees?” (Rom. 8:31).
Smaak en sien God se goedheid soos ’n uitlander ’n Peppermint Crisp tert proe en sien dit is lekker (v.9a).
Hoe smaak en sien mens God is goed? Skuil by Hom (v.9b). Glo in Hom en eet so die brood van die lewe (Johannes 6). Geniet Hom deur geloof wanneer jy die nagmaal eet en drink (1Kor. 11:23-26). Smaak sy goedheid wanneer jy die Woord lees of hoor: “...smag soos pasgebore babatjies na die suiwer geestelike melk, sodat julle daardeur kan groei, met die oog op julle verlossing, noudat ‘julle die goedheid van die Here gesmaak het’.” (1Pet. 2:2-3).
Strewe na ’n lewe van gemeenskap met Christus: “Kyk, Ek staan by die deur en Ek klop. As iemand my stem hoor en die deur oopmaak, sal Ek ingaan na hom toe, en saam met hom eet, en hy saam met My.” (Op. 3:20).
Deur geloof in sy Woord en die nagmaal, geniet jy Christus in jou gees en met al vyf sintuie: jy hoor die Woord, sien die gebreekte brood en rooi druiwesap, vat daaraan, ruik dit, proe dit. So smaak en sien jy dat die Here goed is (v.9a).
3. God help die regverdige (v.10-17)
Bye tye ly sterk jong leeus gebrek. Hulle jagsukses is laer as wildehonde of ’n jagluiperd s’n. In die droë seisoen is prooi nie so volop soos in die reënseisoen nie. Dan kry selfs ’n leeu swaar.
Met die Here se kinders is dit alles. Hy gee vir hulle alles wat nodig is. Dawid sê: “Julle moet ontsag hê vir die Here, julle wat aan Hom toegewy is; want wie vir Hom ontsag het, ly geen gebrek nie. Jong leeus kry swaar en ly honger, maar wie die Here soek, ly geen gebrek aan alles wat goed is nie.” (v.10-11).
Party mense wat gebrek ly, sal sê dis nie waar nie. Hulle lees die verse mis. Dit sê as jy die Here vrees en Hom soek, het jy genoeg (vgl. Matt. 6:33). Wat is genoeg? Party mense het hulle eie vervoer en ’n selfoon, maar sê hulle het nie genoeg nie. Hulle moet by Paulus leer: “...ek het geleer om in alle omstandighede tevrede te wees. Ek weet wat dit is om te min te hê, en ek weet wat dit is om oorvloed te hê; ek is in elke opsig in al hierdie dinge ingewy: om versadig te wees, sowel as om honger te ly; om oorvloed te hê, sowel as om gebrek te ly. Tot dit alles is ek in staat deur Hom wat my krag gee.” (Fil. 4:11-13).
Kry jy finansieel swaar, omdat oorvloed jou van die Here sal wegtrek? Jy weet dit, want dit het al in die verlede gebeur. Dawid belowe “wie die Here soek, ly geen gebrek aan alles wat goed is nie.” (v.11). ’n Ander Psalm sê: “Hy hou wat goed is nie terug van hulle wat onberispelik leef nie.” (84:12). As die Here weet oorvloed is nie goed vir jou nie, sal Hy net gee wat jy nodig het en niks meer nie. Maak Agur se gebed joune: “Moet my nie armoede of rykdom gee nie; breek my porsie brood vir my af, sodat ek nie oorversadig raak en U misken en sê, ‘Wie is die Here?’ nie, of verarm en steel, en die naam van my God geweld aandoen nie.” (Spr. 30:8-9).
Vrees die Here en Hy sal gee wat jy nodig het. Hoe vrees mens die Here? Jy eer Hom as die Heilige; as jou Vader wat in die hemel is (v.12, 10, qadosh, Jes. 8:13, Mal. 1:6). Jy doen v.14-15: “Weerhou jou tong van kwaad en jou lippe daarvan om bedrieglik te praat. Vermy die kwaad, en doen die goeie; soek vrede, en jaag dit na.” Soek eerstens vrede met God en daarna met jou huweliksmaat, ander gelowiges, alle mense (Rom. 5:1, 12:18, Heb. 12:14, 1Pet. 3:7).
Dink aan wat die Here belowe vir die wat Hom vrees: Hy sal jou beskerm en gee wat jy nodig het (v.8, 10, 111:5). Hy sal jou ’n lang en goeie lewe gee (v.13, Spr. 10:27, 14:27, 19:23, 22:4). Hy noem jou sy vriend, deel sy geheime met jou en wys jou die regte pad (25:12, 14). Hy hou sy oog op jou, verlos jou van die dood en sorg vir jou in hongersnood (33:18-19). Hy ontferm Hom oor jou en bewys liefde aan jou (103:11, 13, 17). Hy seën jou werk, huwelik, kinders en invloed in die samelewing (128:1-4, Spr. 14:26). Hy vervul jou begeertes (145:19). Hy het ’n behae in jou (147:11). Hy gee vir jou ’n gesin (Eks. 1:21). Jy het wysheid en kennis (Spr. 9:10). Hy maak jou lewe voorspoedig (Pred. 8:12). Hy skryf jou naam in sy boek (Mal. 3:16). Sy barmhartigheid is oor jou (Luk. 1:50). Jy groei in heiligmaking (2Kor. 7:1). ’n Gemeente wat die Here vrees, groei (Hand. 9:31). Enigiemand wat die Here vrees, is vir Hom aanneemlik (Hand. 10:35).
Wie die Here vrees, lewe opreg en regverdig (v.16, 18, Spr. 8:13). ’n Bejaarde leraar het dit gesê: ‘Weet julle hoekom het ek my vrou nog nooit verneuk nie? Want ek vrees God!’
Wie die Here nie vrees nie, doen bose dinge (v.17, 14-15, 36:2, Spr. 13:13, 14:2). ’n Man het vir my gesê: ‘Ek fear God; truly, I do.’ Later toe vind ek uit hy is homoseksueel en ’n dronkaard.
Wie die Here vrees, word beloon. Die goddelose het geen ontsag vir Hom nie en word gestraf: “Die oë van die Here is op die regverdiges, sy ore op hulle hulpgeroep. Die gesig van die Here is gerig teen kwaaddoeners om hulle gedagtenis uit te roei van die aarde af. Regverdiges roep om hulp en die Here luister, uit al hulle benoudhede red Hy hulle.” (v.16-18, vgl. Spr. 15:8, 29, 28:9).
4. God is vol medelye (v.19-23)
Party mense het die idee Christene kry nie swaar nie. Indien hulle swaarkry, is dit ’n teken van ongeloof. Die Bybel sê anders: “’n Regverdige ervaar baie teenspoed...” (v.20). “Ons moet deur baie ontberings heen in die koninkryk van God ingaan.” (Hand. 14:22). “Julle is immers hiertoe geroep, want Christus het ook ter wille van julle gely; Hy het vir julle ’n voorbeeld nagelaat, sodat julle in sy voetspore kan volg.” (1Pet. 2:21).
Lyding is deel van ’n Christen se lewe.
Tog sê Dawid: “Die Here is na aan hulle wat gebroke harte het; wie se gees verpletter is, verlos Hy. ’n Regverdige ervaar baie teenspoed, maar uit dit alles red die Here hom. Hy beskerm al sy bene; nie een van hulle word gebreek nie.” (v.19-21). Uiteindelik word dit in Jesus vervul (Joh. 19:33, 36). Nogtans verlos die Here al sy kinders van teenspoed. Hy het Paulus uitgehelp en sal dit vir jou doen: “Watter vervolgings ek ook al verduur het—die Here het my van alles gered!” (2Tim. 3:11).
Ook as jy sterf, sal die Here jou van Satan en die dood se kake verlos: “Die Here sal my van elke bose daad red, en Hy sal my verlos, met die oog op sy hemelse koninkryk.” (2Tim. 4:18). “Selfs as ek in die donkerste kloof ingaan, is ek nie bang vir gevaar nie, want U is by my. Dit is u staf en u stok wat my gerusstel.” (Ps. 23:4).
Lyding verteer die ongelowige soos vuur kaf verswelg: “Boosheid veroorsaak ’n goddelose se dood en hulle wat ’n regverdige haat, sal daarvoor boet” (v.22, vgl. Matt. 3:12).
Lewe jy goddeloos? Dink en doen jy goddelose dinge? Dit is tyd dat jy wakker word en besef God is kwaad vir jou. Sy woede brand warm teen jou. Hy is die heilige; ontsagwekkend in majesteit. Verneder jou in die stof voor Hom. Skeur jou hart eerder as jou kleure. Kom vind ’n veilige toevlug in Jesus Christus. Bly daar, sodat God se verskriklike en heilige toorn jou nie verteer nie. Roep die Here aan: ‘Wees my, arme sondaar, genadig!’ Was jou smerige lewe in die fontein van Jesus se bloed en word gereinig. Die Here sal jou gebrokenheid sien en jou red. Hy sal jou optel en met sy Seun verenig; jou van die hel red en jou sondes vergewe (v.19, 23, 145:14, 147:3, 113:7-8, Matt. 20:28, Rom. 8:1).
Jy sal soos die brandende bos wees: die vuur het gebrand, maar die bos het nie uitgebrand nie (Eks. 3:2). Die guns van Hom wat in die bos is, sal oor jou wees (Deut. 33:16). Al brand beproewing soos ’n vuur: dit sal jou nie verteer nie, maar net die oorblyfsels van sonde in jou hart wegbrand (Job 23:10, 1Pet. 1:6-7). Samuel Rutherford sê:
‘The thorn is one of the most cursed, and angry, and crabbed weeds that the earth yieldeth, and yet out of it springeth the rose, one of the sweetest-smelled flowers, and most delightful to the eye, that the earth hath. Your Lord shall make joy and gladness out of your afflictions; for all His roses have a fragrant smell. Wait for the time when His own holy hand shall hold them to your nose; and if ye would have present comfort under the cross, be much in prayer, for at that time your faith kisseth Christ and He kisseth the soul.’3
Vir God se kinders is beproewing ’n streng, maar goeie onderwyser. Aan die begin van die kwartaal is die werk moeilik, maar omdat hy streng is, slaag almal op die einde die eksamen.
1 The whole works of John Flavel: Vol. V. (London: W. Baynes & Son, 1820), 284. Toegang verkry op 5 Januarie 2024, http://www.classicchristianlibrary.com/library/flavel_john/Flavel-Works-pt5.pdf
2 C.H. Spurgeon, An All-Round Ministry (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1960, 1972 [1900]), 385.
3 Samuel Rutherford, Letters (Edinburgh: The Banner of Truth Trust, 1984 [1664]), 70-1, letter #20.